Το παρόν πρόγραμμα καλλιέργειας δεξιοτήτων στοχεύει στην ανάπτυξη δεξιοτήτων των μαθητών/-τριών της Α΄ τάξης Γυμνασίου, όπως ψηφιακής μάθησης (επικοινωνία, κριτική σκέψη, συνεργασία), κοινωνικής ζωής (αυτομέριμνα, ανθεκτικότητα, ενσυναίσθηση και ευαισθησία, προσαρμοστικότητα), του νου (μελέτη περιπτώσεων, επίλυση προβλημάτων) και της τεχνολογίας (δεξιότητες διεπιστημονικής και διαθεματικής χρήσης των νέων τεχνολογιών) και διαχείρισης των μέσων (πληροφορικός γραμματισμός, ψηφιακός γραμματισμός, ασφάλεια στο διαδίκτυο). Επιμέρους στόχος είναι η εκμάθηση ορθολογικότερου τρόπου χρήσης του διαδικτύου, η αναγνώριση, η αποφυγή και η αντιμετώπιση των διαδικτυακών συγκρούσεων και του διαδικτυακού εκφοβισμού. Η συνεχώς αυξανόμενη χρήση του ψηφιακού κόσμου από ολοένα και μικρότερης ηλικίας χρήστες/-τριες άλλωστε, επιβάλει πλέον την αναγκαιότητα ενημέρωσης των μαθητών/-τριών και την υιοθέτηση στάσεων και συμπεριφορών που θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση ενδεχόμενων κινδύνων από τη χρήση της τεχνολογίας.
Στόχος αυτής της εισαγωγικής ενότητας είναι η συνειδητοποίηση της χρησιμότητας του διαδικτύου ως εργαλείο μάθησης, ψυχαγωγίας, έρευνας, αλληλεπίδρασης κ.α. καθώς και ο εντοπισμός των κινδύνων που ελλοχεύουν. Ιδιαίτερη έμφαση προτείνεται να δοθεί στο γεγονός ότι πολλοί κίνδυνοι δημιουργούνται όταν το διαδίκτυο χρησιμοποιείται με λάθος τρόπο ή υπερβολικά, αντικαθιστώντας τομείς της πραγματικής ζωής. Ακολουθούν δραστηριότητες μέσα από συζήτηση για το ποια είναι τα θετικά και τα αρνητικά του διαδικτύου. Ο/ Η εκπαιδετικός ζητάει από τους/τις μαθητές/-τριες βιωματικά να απαντήσουν και να δώσουν ένα παράδειγμα για το πώς το διαδίκτυο μπορεί να βοηθήσει στην επικοινωνία αλλά μπορεί να οδηγήσει και στην αποξένωση. Η ενότητα κλείνει με τη συμπλήρωση ενός κουιζ από τους μαθητές.
Δραστηριότητες: σελ. 6 -7 από το εγχειρίδιο μαθητή/-τριας
Στόχος αυτής της ενότητας είναι οι μαθητές/-τριες να εξοικειωθούν με βασικές πρακτικές που βοηθούν στο να διατηρήσουν τα δεδομένα τους ασφαλή καθώς χρησιμοποιούν την τεχνολογία. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη χρησιμοποίηση ισχυρών κωδικών πρόσβασης, προγραμμάτων antivirus και στην αναγνώριση επιθέσεων phishing. Η συζήτηση περιστρέφεται γύρω από τα μέτρα ασφαλείας που λαμβάνουμε στην πραγματική ζωή (π.χ ζώνη αυτοκινήτου) και τα μέτρα ασφαλείας που πρέπει να λαμβάνουμε στο διαδίκτυο για να προστατεύουμε τις συσκευές μας. Ακολουθεί μια δραστηριότητα αντιστοίχησης (Παράρτημα 1) μέσω της οποίας οι μαθητές μαθαίνουν πως να δημιουργούν ισχυρούς κωδικούς πρόσβασης. Η ενότητα κλείνει με τη συμπλήρωση ενός κουιζ από τους/τις μαθητές/τριες.
Δραστηριότητες: σελ. 8 – 10 από το εγχειρίδιο μαθητή/-τριας
Στόχος αυτής της ενότητας είναι οι μαθητές/τριες να εφαρμόζουν κανόνες δεοντολογικής συμπεριφοράς ενώ χρησιμοποιούν ψηφιακά εργαλεία και βρίσκονται σε διαδικτυακό περιβάλλον. Η συζήτηση ξεκινά και οι μαθητές συμπληρώνουν το φύλλο εργασίας (Παράρτημα 2) για τις υποχρέωσεις και τα δικαιώματα στο διαδίκτυο. Επισημαίνεται επίσης η σημασία του να μην απαντάμε όταν είμαστε θυμωμένοι καθώς αν μετανιώσουμε μετά και διαγράψουμε το σχόλιό μας, αυτό μπορεί να μείνει για πάντα στο διαδίκτυο και να μας «ακολουθεί» σε όλη μας τη ζωή. ‘Έμφαση δίνεται και στο γεγονός ότι δεν έχουμε δικαίωμα έκθεσης του οποιουδήποτε στο διαδίκτυο μέσα από κοινοποίηση φωτογραφιών/βίντεο αν πρώτα δεν έχουμε πάρει την έγκρισή του. Ακολουθεί δραστηριότητα όπου οι μαθητές μέσα από ένα πρότυπο διαδικτυακής συζήτησης καλούνται να ξεχωρίσουν τις αρνητικές συμπεριφορές (Παράρτημα 3).
Δραστηριότητες: σελ. 11 – 13 από το εγχειρίδιο μαθητή/-τριας
Στόχος της συγκεκριμένης ενότητας αυτής οι μαθητές/-τριες να χρησιμοποιούν έγκυρες διαδικτυακές πηγές για την πληροφόρησή τους, να μπορούν να ξεχωρίζουν ψευδείς ειδήσεις, να φιλτράρουν τα όσα διαβάζουν μέσα από την κριτική τους σκέψη και να μη συμβάλουν στην αναπαραγωγή της παραπληροφόρησης στο διαδίκτυο. Η ενότητα ξεκινά με την επεξήγηση του όρου ψευδείς ειδήσεις και με κάποια απλά βήματα που μπορούμε να ακολουθούμε προκειμένου να τις ξεχωρίζουμε όταν τις συναντάμε. Ακολουθούν δραστηριότητες όπου οι μαθητές καλούνται μέσω της κριτικής τους σκέψης να διαπιστώσουν αν ένα δημοσίευμα είναι αληθινό ή ψεύτικο (Παράρτημα 4).
Δραστηριότητες: σελ. 18 – 20 από το εγχειρίδιο μαθητή/-τριας
Στόχος της ενότητας είναι οι μαθητές/-τριες να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους για τα προσωπικά δεδομένα, να μάθουν για τα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα και να συνειδητοποιήσουν πόσο σημαντική είναι η προστασία των προσωπικών μας πληροφοριών. Επίσης ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στο πως αποκαλύπτουμε προσωπικά δεδομένα χωρίς να το συνειδητοποιούμε. Μέσα από το Παράρτημα 5 (προφίλ κοινωνικής δικτύωσης) οι μαθητές/-τριες καλούνται να εντοπίσουν τα σημεία όπου αποκαλύπτονται προσωπικά δεδομένα. Ακολουθεί συζήτηση για τρόπους προστασίας προσωπικών δεδομένων και καλών πρακτικών προστασίας της ιδιωτικότητας στο διαδίκτυο.
Δραστηριότητες: σελ. 21 – 25 από το εγχειρίδιο μαθητή/-τριας
O στόχος αυτής της ενότητας είναι να συνειδητοποιήσουν οι μαθητές/τριες πως όσα βλέπουν στα κοινωνικά δίκτυα σε σχέση με τις ζωές των άλλων δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα αλλά είναι μια ωραιοποιημένη εικόνα που πολλές φορές «κατασκευάζεται» μέσα από φίλτρα και αποσπασματικές αλήθειες. Με αυτόν τον τρόπο μπορούν να «θωρακίσουν» τον εαυτό τους και την αυτοπεποίθησή τους. Συζητάμε για τα μηνύματα που λαμβάνουν παιδιά και έφηβοι καθημερινά μέσω του διαδικτύου σε σχέση με τα αποδεκτά πρότυπα ομορφιάς και πόσο τους επηρεάζουν. Επίσης ο εκπαιδευτικός αναφέρεται στη δύναμη του Photoshop και πόσο εύκολα ή δύσκολα μπορούμε να αναγνωρίσουμε μια «πειραγμένη» εικόνα. Ακολουθεί μια δραστηριότητα οι οποία περιλαμβάνει μαρτυρίες εφήβων (βίντεο) και οι μαθητές καλούνται να τοποθετηθούν καταθέτοντας τη δική τους άποψη για τα θέματα που θίγονται (Παράρτημα 6). Η ενότητα ολοκληρώνεται με ένα κουίζ.
Δραστηριότητες: σελ. 29 – 31 από το εγχειρίδιο μαθητή/-τριας
Στόχος αυτής της ενότητας είναι οι μαθητές/-τριες να αναγνωρίζουν τι είναι διαδικτυακός εκφοβισμός και να αναπτύξουν δεξιότητες πρόληψης και αντιμετώπισής του. Έμφαση δίνεται στην ανάλυση συμπεριφορών που αποτελούν μορφές διαδικτυακού εκφοβισμού και να τον διαχωρίζουν από το πείραγμα. Επίσης, συζητείται ο ρόλος του θύτη και του θεατή και τα συναισθήματα του παιδιού θύματος. Η ενότητα ολοκληρώνεται με προτάσεις προστασίας από το διαδικτυακό εκφοβισμό. Το Παράρτημα 7 περιέχει μια σημαντική δραστηριότητα που βοηθά τα παιδιά να συνειδητοποιήσουν να ξεχωρίσουν ποια από τα παραδείγματα διαδικτυακών συνομιλιών είναι αστεϊσμός και ποια διαδικτυακός εκφοβισμός.
Δραστηριότητες: σελ. 35 – 37 από το εγχειρίδιο μαθητή/-τριας
Πολιτική απορρήτου | Όροι χρήσης | Eπικοινωνία και Υποστήριξη