Η ενδοσχολική βία και ο εκφοβισμός αποτελούν ένα πολυδιάστατο κοινωνικό φαινόμενο που δεν περιορίζεται μόνο στη σχέση των παιδιών που εμπλέκονται σε περιστατικά εκφοβισμού, αλλά επηρεάζει συνολικά τη σχολική κοινότητα. Οι συνέπειες του σχολικού εκφοβισμού είναι σοβαρές και, σε κάποιες περιπτώσεις, καθοριστικές για την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη των παιδιών. Γι’ αυτόν τον λόγο, η πρόληψη και η κατάλληλη αντιμετώπιση κάθε μορφής εκφοβισμού είναι εξαιρετικά σημαντική. Σκοπός του προγράμματος είναι να ενημερώσει και να ευαισθητοποιήσει τους/ τις μαθητές/ τριες για το φαινόμενο αυτό, να κατανοήσουν τον τρόπο πρόληψης και αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών και να εξασφαλίσουν μια ομαλή καθημερινότητα στο σχολείο. Οι βασικές μεθοδολογικές αρχές που συμβάλλουν στην επιτυχία του προγράμματος περιλαμβάνουν: την αντιμετώπιση της σχολικής τάξης ως ομάδας, τη θετική αλληλεπίδραση μεταξύ των μελών της, τη διαχείριση κρίσεων και τη διαμεσολάβηση. Βασικό χαρακτηριστικό του προγράμματος είναι ότι μαθητές/τριες και εκπαιδευτικός προσεγγίζουν από κοινού ένα πρόβλημα, προσπαθούν να το κατανοήσουν και σχεδιάζουν στρατηγικές παρέμβασης για την πρόληψη και την αντιμετώπιση του. Η επεξεργασία του προβλήματος γίνεται με τέτοιο τρόπο που καταλήγει σε μια θεατρική παράσταση, στην οποία συμμετέχουν ενεργά τα ίδια τα παιδιά.
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι μαθητές/τριες αναμένεται να:
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι μαθητές/τριες αναμένεται να:
Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)
Οι μαθητές/τριες κάθονται σε κύκλο. Ο/η πρώτος/η μαθητής/τρια λέει το όνομά του/της. Ο/η δεύτερος/η μαθητής/τρια λέει το όνομα του πρώτου παίκτη και στη συνέχεια το δικό του, ο τρίτος παίκτης λέει τα δύο πρώτα ονόματα και μετά το δικό του κ.ο.κ.
Όλοι/ες οι μαθητές/τριες επιλέγουν ένα δικό τους μικρό αντικείμενο που να χωρά στην παλάμη τους, ώστε να μη φαίνεται. Επιλέγουν από τα πράγματα που έχουν μαζί τους. Στη συνέχεια περπατούν στον χώρο και όταν συναντήσουν κάποιον/α, συστήνονται «…είμαι ο/η….» και δίνουν το αντικείμενό τους στον 1ο που θα πει το όνομά τους και παίρνουν το δικό του. Αυτό συνεχίζεται ώσπου να γίνουν τουλάχιστον 3 συστάσεις – αυτοπαρουσιάσεις.
Καθόμαστε όλοι /ες σε κύκλο διατηρώντας έτσι τη βλεμματική επαφή.
Ο/Η καθένας/μια λέει «…είμαι ο/η …», «αυτό λέγεται ότι είναι του/της…» «αλλά είναι δικό μου γιατί… »
Μόλις μιλήσει ο ένας/μία μαθητής/ τρια– ο/η υποτιθέμενος κάτοχος του αντικειμένου («αυτό λέγεται ότι είναι του/της…») ερωτάται από τον/την εκπαιδευτικό αν πράγματι είναι δικό του/της. Αν ΝΑΙ, το παίρνει πίσω. Αν ΟΧΙ, τότε αναζητούν τον κάτοχο, ο οποίος και παίρνει το αντικείμενό του/της.
Τα παιδιά είναι σε κύκλο. Ένα μαλακό μπαλάκι πετιέται από τον έναν στον άλλο ως ακολούθως:
Ο/Η 1ος/η δηλώνει στην ολομέλεια «είμαι ο/η» «και πετάω το μπαλάκι στον/στην…» Το παιδί που πήρε το μπαλάκι συνεχίζει ομοίως μέχρι που όλα τα παιδιά να έχουν πάρει στα χέρια τους το μπαλάκι. Στη συνέχεια το μπαλάκι επιστρέφει στα χέρια του/της 1ου όπου τώρα δηλώνει τι του άρεσε περισσότερο από τη σημερινή συνάντηση, και πετάει το μπαλάκι ομοίως μέχρι που όλα τα παιδιά να έχουν πάρει στα χέρια τους το μπαλάκι και να έχουν εκφράσει το τι τους άρεσε.
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι μαθητές/τριες αναμένεται να:
Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)
Οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε δύο (2) ομάδες, Α και Β. Η ομάδα Β περνά έξω από την αίθουσα, ενώ η ομάδα Α συμφωνεί στην τήρηση ενός κρυφού κανόνα. Για παράδειγμα, κάθε φορά που λέμε τη λέξη «και» σηκώνουμε το δεξί μας χέρι ή κάθε φορά που μιλάμε ακουμπάμε το χέρι μας στο γόνατο. Ο/Η εκπαιδευτικός κάνει ερωτήσεις στην ομάδα Α και τα μέλη της απαντούν τηρώντας τον κρυφό κανόνα. Η ομάδα Β θα πρέπει να μαντέψει ποιος είναι αυτός ο κανόνας. Η συζήτηση επικεντρώνεται στην χρησιμότητα των κανόνων για τη λειτουργία της ομάδας.
Ένα κουβάρι κλωστής περνά από τον έναν στον άλλο. Το κάθε παιδί κρατά το νήμα και πετά το κουβάρι νήματος απέναντι σε ένα άλλο παιδί στον κύκλο, έτσι ώστε όλα τα παιδιά να κρατούν το νήμα στο τέλος. Έχει ολοκληρωθεί το δίχτυ της ομάδας. Όλοι κρατούν ένα σημείο της κλωστής. Με προσεκτικά μικρά βήματα προχωρούν όλοι μαζί προς τον τοίχο με σκοπό να κολλήσουμε κάθε σημείο που κρατάμε (κόμβο) στον τοίχο με χαρτοταινία ώστε να παραμείνει σχηματισμένο το δίχτυ στον τοίχο.
Με τη βοήθεια των παιδιών κόβουμε χάρτινα χρωματιστά ψάρια που μοιράζουμε στα παιδιά και τους ζητάμε να γράψουν τους δικούς τους κανόνες για να μη γίνουμε μαλλιά-κουβάρια. Ο/Η καθένας/καθεμία γράφει σε όσα ψάρια θέλει, και τοποθετεί το/τα ψάρι(-α) του στο δίχτυ που κρέμεται στον τοίχο. Στο τέλος, όλοι σηκώνονται για να διαβάσουν αυτά που γράφτηκαν.
Στη δραστηριότητα αυτή τα παιδιά φέρνουν τα ψάρια τους για να γραφτούν οι κανόνες τους σε χαρτί Α3. Στη συνέχεια διαβάζονται οι κανόνες στην ολομέλεια της τάξης, τα παιδιά συμφωνούν ή εκφράζουν τις αντιρρήσεις του με στόχο να προσαρμοστούν οι κανόνες και στο τέλος υπογράφουν το συμβόλαιο.
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι μαθητές/τριες αναμένεται να:
Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)
Συζήτηση στην ολομέλεια της τάξης με θέμα τις ΛΕΞΕΙΣ που τους λένε οι άλλοι και τους στεναχωρούν, τους ενοχλούν, τους πληγώνουν, κ. ά.. Ζητήστε τους να γράψουν ανώνυμα σε ένα χαρτί τις λέξεις/φράσεις αυτές και να τις βάλουν μέσα σε ένα κουτί που έχουμε φτιάξει. Στη συνέχεια, τα παιδιά μπορούν να ανοίξουν το κουτί στην ολομέλεια και να συζητήσουν για το περιεχόμενο. Τα παιδιά μπορούν να επιλέξουν μέσα από το κουτί κάποιο χαρτί και να διαβάσουν τη λέξη/ φράση στην ομάδα τους, να συζητήσουν για το πώς νιώθουν και να μοιραστούν με την ολομέλεια το ενδεχόμενο να ακούνε τέτοιες φράσεις στη ζωή τους.
Διαβάζουμε στα παιδιά ένα μικρό απόσπασμα από κάποιο σχετικό βιβλίο που επιλέγουμε, π.χ. «Ο Ορφέας και τα κίτρινα ποδήλατα», «Τα μπλε γυαλιά» κ.λπ. και τους ζητάμε να δραματοποιήσουν τη συνέχεια της ιστορίας. Μοιράζονται στην ολομέλεια σκέψεις και συναισθήματα.
ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΡΟΛΩΝ –ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΥΛΗ
ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΔΕΧΕΤΑΙ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟ/ΒΙΑ
Είσαι το παιδί που εκφοβίζεται. Ποιες είναι οι σκέψεις που κάνεις για τον εαυτό σου και για τους υπολοίπους; Σε ποιον μπορείς να μιλήσεις για τα περιστατικά βίας που έχεις δεχθεί; Τι σε τρομάζει; Γιατί δεν αντιδράς; Τι περιμένεις και από ποιους;
ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΑΣΚΕΙ ΤΗ ΒΙΑ
Είσαι το παιδί που εκφοβίζει. Ποιες είναι οι σκέψεις σου για τον εαυτό σου; Τι εικόνα έχεις για σένα; Γιατί εκφοβίζεις τον/τη συμμαθητή/τριά σου; Τι νιώθεις με την πράξη σου αυτή; Πώς θα ένιωθες αν γνωστοποιούνταν οι πράξεις σου; Τι συναισθήματα έχεις για τον/ τη συμμαθητή/τρια που εκφοβίζεις; Ποιες πιστεύεις ότι θα είναι οι συνέπειες;
ΠΑΘΗΤΙΚΟΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΣ
Είσαι ένα παιδί που γνωρίζει τι συμβαίνει, αλλά στέκεται αμέτοχο. Δεν συμμετέχεις σε αυτή την ενέργεια, δεν αντιδράς, δεν επικοινωνείς το γεγονός. Πώς νιώθεις βλέποντας ότι ένα παιδί υποφέρει; Γιατί δεν αντιδράς; Τι θα μπορούσες να κάνεις, για να βοηθήσεις;
ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ ΠΑΡΑΤΗΡΕΙ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΙ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΒΙΑΣ
Είσαι το παιδί που ξέρει τι συμβαίνει, γελάς με αυτό και δίνεις θάρρος στο παιδί που ασκεί βία για να συνεχίσει. Γιατί τον/ την ενθαρρύνεις; Πώς νιώθεις με αυτή την ενέργεια; Τι συναισθήματα σου προκαλεί η συμμετοχή σου σε αυτήν την πράξη; Πώς νιώθεις για το παιδί που του ασκείται η βία; Τι θα έκανες στη θέση του/της;
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι μαθητές/τριες αναμένεται:
να ευαισθητοποιηθούν σε επίπεδο συμπεριφοράς όσο και σε σε σχέση με περιστατικά σχολικού εκφοβισμού
Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)
Προκειμένου να γίνει η διασύνδεση με το προηγούμενο εργαστήριο και τη θεματική μας, ζητάμε από τα παιδιά να μας πούνε, όπως είναι καθισμένα στον κύκλο, τρεις (3) λέξεις σχετικές με τον σχολικό εκφοβισμό.
Παρακολουθούμε την παρακάτω ταινία μικρού μήκους και συζητάμε με τα παιδιά για τον ρόλο του/της παρατηρητή/τριας.
https://www.youtube.com/watch?v=9TLoQnctMdQ (το βίντεο θα μπορούσε να σταματήσει 6’.37’’ να γίνει η πρώτη συζήτηση και κατόπιν να συνεχίσει η προβολή και να ακολουθήσει η τελική συζήτηση).
Χωρίζω τα παιδιά σε μικρές ομάδες. Η κάθε ομάδα παίρνει μια εικόνα που έχω προεπιλέξει, όπου εμφανίζονται παιδιά αντίστοιχης ηλικίας σε σκηνές σύγκρουσης. Ζητάμε από τα παιδιά να συζητήσουν πάνω στα παρακάτω ερωτήματα:
Πώς νιώθουν τα πρόσωπα της εικόνας.
Τι σκέφτονται;
Πώς αντιδρούν;
Τι συνέπειες έχει η συμπεριφορά τους;
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι μαθητές/τριες αναμένεται να:
Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)
Τα παιδιά κάθονται σε κύκλο με καρέκλες. Αφαιρούμε μια καρέκλα. Ο/Η εκπαιδευτικός αρχίζει λέγοντας «να αλλάξουν θέση όσοι έχουν…. π.χ. ξανθά μαλλιά, φοράνε μπλε κ.λπ. και αυτός που δεν πιάνει
καρέκλα στην αλλαγή παραμένει στον κύκλο και επιλέγει ποιοι θα αλλάξουν θέση.
(Συνεχίζεται αρκετές φορές μέχρι που να ενεργοποιηθούν).
Είναι απαραίτητο να τονιστεί ότι το πρόβλημα του σχολικού εκφοβισμού μπορεί να αντιμετωπιστεί και ότι αυτός που εκφοβίζεται μπορεί να τα καταφέρει καλά στη ζωή του. Ενδεικτικές περιπτώσεις αποτελεί ο γνωστός ποδοσφαιριστής David Beckham, ο Ησαΐας Ματιάμπα κ.ά. οι οποίοι κατά τη διάρκεια των
μαθητικών τους χρόνων είχαν πέσει θύματα σχολικού εκφοβισμού. Ζητάμε από τα παιδιά να αναφέρουν, αναγνωρίζουν, σχετικές περιπτώσεις, αν γνωρίζουν. Προσοχή, δεν αναφέρονται σε συγκεκριμένα πρόσωπα από το σχολικό τους περιβάλλον, αλλά μπορούν να πουν: «Ένας φίλος/Μια φίλη μου…» κ.λπ.
Μοιράζουμε τα παιδιά σε 4 ομάδες και τα προτρέπουμε να καθίσουν στα 4 τραπέζια που υπάρχουν στον χώρο. Στα τραπέζια υπάρχουν μαρκαδόροι. Κάθε ομάδα έχει ένα συγκεκριμένο χρώμα για να ξεχωρίζει. Στα τραπέζια τοποθετούνται μαρκαδόροι των αντίστοιχων χρωμάτων. Π.χ. η μπλε ομάδα έχει μόνο μπλε μαρκαδόρους στο τραπέζι της, η κόκκινη μόνο κόκκινους μαρκαδόρους, κ.ο.κ. Ο/Η εκπαιδευτικός ζητά από τους/τις μαθητές/τριες να καταγράψουν στο χαρτόνι που βρίσκεται στο τραπέζι τους τρόπους με τους οποίους ένα πρόσωπο το οποίο έχει υποστεί βία ή εκφοβισμό θα μπορούσε να καταφέρει να την/τον
αντιμετωπίσει. Στη συνέχεια, όλες οι ομάδες περνούν κυκλικά από τα υπόλοιπα τραπέζια, και με τον δικό τους μαρκαδόρο προσθέτουν τις δικές τους ιδέες.
Τα 4 χαρτόνια αναρτώνται στον τοίχο και όλα τα παιδιά πάνε στον τοίχο να τα διαβάσουν. Συζητάμε με τα παιδιά όλα αυτά που έγραψαν και τονίζουμε τη δική μας ευθύνη όταν δούμε να εκτυλίσσεται ένα τέτοιο περιστατικό.
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι μαθητές/τριες αναμένεται να:
Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)
Καταγράψτε με τα παιδιά σε λίστα πράγματα που τους ανησυχούν όταν πλοηγούνται στο Διαδίκτυο. Συζητάμε για το αν μοιράζονται αυτές τις ανησυχίες με κάποιον, αν ψάχνουν για λύση, αν τα συζητάνε με φίλους, κ. ά.
Προβάλλουμε, ενδεικτικά, τα παρακάτω βίντεο και συζητάμε σε ολομέλεια με τα παιδιά για τρόπους πρόληψης και αντιμετώπισης περιστατικών εκφοβισμού. Αναφερόμαστε στις μορφές και δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στον ηλεκτρονικό εκφοβισμό.
Stop Bullying – Μην ανέχεσαι το bullying. Μίλα. Μπορείς. https://www.youtube.com/watch?v=AoBVL_mJU2Y
Τηλεοπτικό σποτ για το Cyber Bullying απο τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκληματος
https://www.youtube.com/watch?v=kS1cnSWT4Hw
Ξέρεις τι είναι το cyberbullying; Ενημερώσου! Μίλα! Σπάσε την αλυσίδα του εκφοβισμού!
https://www.youtube.com/watch?v=lXT6RCIADOQ
Συζητάμε με τα παιδιά αν έχουν οι ίδιοι ή κάποιος γνωστός τους πέσει θύμα cyberbullying και ζητάμε να αναφέρουν τρόπους προστασίας και αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών.
Συμβουλευόμαστε και τον οδηγό του safeline.gr τονίζοντας ότι ζητάμε βοήθεια από τη Δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος.
Ενημερώνουμε τα παιδιά για την πλατφόρμα https://stop-bullying.gov.gr/ το safe youth το οποίο είναι το Panic button για μαθητές/τριες και για οργανισμούς στους οποίους μπορούν να απευθυνθούν σε περίπτωση που τους ασκηθεί κάποια μορφή βίας ή εκφοβισμού.
Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα
Οι μαθητές/τριες αναμένεται να:
πρόγραμμα,
καθ΄ όλη τη διάρκεια του προγράμματος,
Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)
Συζητάμε με τα παιδιά σε κύκλο για το τι τους άρεσε περισσότερο ή/και λιγότερο στο πρόγραμμα που ολοκληρώθηκε και για το πώς θα αντιδράσουν από δω και πέρα σε ένα περιστατικό σχολικού εκφοβισμού.
Σε χαρτί του μέτρου τα παιδιά γράφουν τα δικά τους συνθήματα για τον σχολικό εκφοβισμό επιλέγοντας όποιο χρώμα επιθυμούν που εκφράζει τα συναισθήματα που βίωσαν σε αυτά τα 7 εργαστήρια.
Καθόμαστε σε κύκλο και πιάνουμε τα χέρια μας. Κλείνουμε τα μάτια μας και προσπαθούμε να θυμηθούμε πώς ήμασταν όταν ξεκινήσαμε το πρόγραμμα και τι συναισθήματα έχουμε σήμερα που πέφτει η αυλαία. Ανοίγουμε τα μάτια μας και μονολεκτικά με τη σειρά λέμε το τωρινό μας συναίσθημα.
Πολιτική απορρήτου | Όροι χρήσης | Eπικοινωνία και Υποστήριξη