Προσκαλέστε τα παιδιά να παρατηρήσουν και να σχολιάσουν την εικόνα από την Ενότητα 8 – Κεφάλαιο 1 “Επικοινωνούμε και ενημερωνόμαστε”, της Μελέτης Περιβάλλοντος, όπου παρουσιάζονται τρόποι επικοινωνίας και ενημέρωσης. Προκαλέστε μία συζήτηση με τα παιδιά σχετικά με το πώς μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τους ανθρώπους και καταγράψτε τις σκέψεις τους.

Δίνοντας έμφαση στα γράμματα που μπορεί να λαμβάνει ή να στέλνει ένας άνθρωπος προκειμένου να επικοινωνήσει, αντλήστε έμπνευση από τη συλλογή του Ναυάρχου Nelson και τοποθετήστε στο γραμματοκιβώτιο του σχολείου ένα φανταστικό γράμμα, ώστε να το βρουν τα παιδιά.

Αξιοποιήστε τη ρουτίνα σκέψης Βλέπω-Σκέφτομαι-Αναρωτιέμαι, προκειμένου να τα προβληματίσετε για το γράμμα που έλαβαν. Καλέστε τα να παρατηρήσουν προσεκτικά το γράμμα και να σκεφτούν σε σχέση με τις παρατηρήσεις που έκαναν. Ενθαρρύνετε τα παιδιά να υποστηρίξουν όσα παρατήρησαν με λογικά επιχειρήματα και να καταγράψουν τις απαντήσεις τους στο 1ο φύλλο εργασίας.

Ενδεικτικές ερωτήσεις:

Τι είναι το αντικείμενο που βλέπετε;

Ονομάστε τι ακριβώς παρατηρείτε πάνω του (π.χ. λέξεις, σύμβολα, αριθμούς κτλ.)

Με βάση τα όσα είδατε μπορείτε να σκεφτείτε ποιος/-α το έγραψε; Σε ποια γλώσσα λέτε να είναι γραμμένο;

Ποιος/-α λέτε έγραψε το γράμμα; Σε ποιον/-α απευθύνεται;

Τι νομίζετε να λέει;

Αναρωτηθείτε εάν αφορά κάτι που πρέπει να κρατηθεί μυστικό. Πιστεύετε ότι έχει γραφτεί πρόσφατα, τι σας κάνει να το λέτε αυτό; Με ποιους τρόπους επικοινωνούμε σήμερα;

Αφού διαβάσετε το γράμμα, χωρίστε τα παιδιά σε ομάδες (τόπο, χρόνο, χαρακτήρες) και ζητήστε τους να οπτικοποιήσουν τον τόπο, τον χρόνο και τους χαρακτήρες που αναφέρονται στο γράμμα. Τα παιδιά της κάθε ομάδας ζωγραφίζουν το θέμα που έχουν αναλάβει στην αντίστοιχη στήλη σε ένα χαρτί του μέτρου. Μπορούν να συμπληρώσουν το έργο τους με σχόλια ή λεζάντες.

Προσκαλέστε κάθε ομάδα να παρουσιάσει στην ολομέλεια τη δουλειά της. Αφιερώστε χρόνο για να παρατηρήσουν τα παιδιά τις δουλειές των συμμαθητών/-τριών τους αξιοποιώντας τα εργαλεία διαλόγου.

 Συνδέω

• Τι κοινά στοιχεία υπάρχουν στα σημεία που μας προκάλεσαν το ενδιαφέρον;
• Τι κοινές ιδέες αναδεικνύονται;
• Αυτή η επιλογή μού θύμισε…..

Επεκτείνω

• Αυτή η οπτική με έκανε να σκεφτώ…..

Η παρουσίαση της ομάδας…. μου έδωσε μία νέα οπτική……, γιατί….

Με αφορμή το κείμενο “Τα ταξίδια του παππού μου” από την 14η ενότητα του βιβλίου της Γλώσσας Γ’ Δημοτικού, ξεκινήστε μια συζήτηση με τα παιδιά για τους λόγους που ο παππούς ταξίδεψε, πού πήγε και τι είδε. Αποκαλύψτε στα παιδιά πως το άτομο που έγραψε το γράμμα είναι ο Ναύαρχος Nelson, ο οποίος ταξίδευε συχνά. Στη συνέχεια προβληματίστε τα για τους λόγους που ο Nelson ταξίδευε. Τα παιδιά διατυπώνουν τις υποθέσεις τους και έπειτα καλέστε τα να σκεφτούν τρόπους για να τις επαληθεύσουν. Καλέστε τα να προβληματιστούν για το πώς θα συλλέξουν υλικό για κάποιον που έζησε πολλά χρόνια πριν.

Αξιοποιήστε τη ρουτίνα σκέψης Ο κύκλος των οπτικών για να βοηθήσετε τα παιδιά να αναλογιστούν τις διαφορετικές οπτικές γύρω από το θέμα. Χωρίστε τα σε ομάδες εργασίας: η πρώτη ομάδα θα αναλάβει να συλλέξει φωτογραφικό υλικό με σημαντικές στιγμές της ζωή του, η δεύτερη να συντάξει ένα σύντομο βιογραφικό/ή δελτίο ταυτότητας, η τρίτη να ψάξει γιατί έμεινε στην ιστορία αυτός ο άνθρωπος, η τέταρτη να αναζητήσει πώς ενέπνευσε η προσωπικότητα του τις τέχνες π.χ. δημιουργήθηκαν γλυπτά, αγάλματα, ποιήματα, το γενεαλογικό δέντρο, κτλ. Κάθε ομάδα συμπληρώνει το 2ο φύλλο εργασίας.

Ενδεικτικές ερωτήσεις

Για ποια πράγματα μπορεί να νοιάζεται ή να ενδιαφέρεται ο Ναύαρχος Nelson;

Τι μπορεί να σκέφτεται;

Τι βλέπει/αισθάνεται/ακούει;

Ποιες ήταν οι πιο σημαντικές στιγμές της ζωής του;

Πώς θα μπορούσες να δεις το θέμα από την οπτική της ιστορίας;

Τι άλλο θα ήθελες να μάθεις για να κατανοήσεις τον ήρωα μέσα από την οπτική των τεχνών;

Οι ομάδες παρουσιάζουν στην ολομέλεια, όσα κατέγραψαν στα φύλλα εργασίας.

Ζητήστε από τα παιδιά να εστιάσουν με προσοχή σε όσα παρουσίασε κάθε ομάδα. Ρωτήστε τα τι παρατήρησαν και τι θα ήθελαν να σχολιάσουν αξιοποιώντας το εργαλείο διαλόγου:

Παρατήρησε:

• Θα ήθελα να σχολιάσω…
• Παρατηρώ ότι….
• Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση…

Πες την άποψή σου

• Πιστεύω πως η ομάδα
• Κατά τη γνώμη μου
• Προσωπικά θεωρώ
• Από την πλευρά μου διαφωνώ, διότι…

Στην συνέχεια αξιοποιήστε με τα παιδιά την τεχνική “Ρόλος στον τοίχο”. Ζωγραφίστε σε ένα μεγάλο χαρτί το περίγραμμα του Ναυάρχου Nelson και αναρτήστε το στον τοίχο. Έπειτα ζητήστε από τα παιδιά να γράψουν σε post it τι σκέψεις και τι συναισθήματα τους δημιουργήθηκαν μετά την παρουσίαση των πληροφοριών για την προσωπικότητα του Ναυάρχου Nelson. Τα παιδιά κολλάνε τα χαρτάκια γύρω από το περίγραμμα.

Στην Ενότητα 10 του βιβλίου της Ιστορίας της Γ’ Τάξης, στο 6ο Κεφάλαιο “Η Τέχνη των Μυκηναίων” και συγκεκριμένα στο παράθεμα 3, τα παιδιά παρακινούνται να επισκεφθούν το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθήνας, αν θέλουν να δουν από κοντά τα έργα τέχνης των Μυκηναίων.

Προκαλέστε μία συζήτηση με τα παιδιά με σκοπό να προσπαθήσουν να κάνουν συνδέσεις ανάμεσα στον Ναύαρχο Nelson, τη συλλογή του και το μουσείο που πιθανόν να βρίσκονται.

Ενδεικτικές ερωτήσεις:

Τι εκθέματα που αφορούν τον Ναύαρχο Nelson αναμένουμε να δούμε σε ένα μουσείο;

Τι είδους πληροφορίες για τη ζωή του θα μπορούσαμε να συλλέξουμε; Τι είδους μουσείο θα φιλοξενούσε τη συλλογή του;

Άραγε η συλλογή του Ναυάρχου Nelson, σε ποιο μουσείο να βρίσκεται;

Αναζητήστε με τα παιδιά στο διαδίκτυο το Ίδρυμα Λασκαρίδη και περιηγηθείτε στη συλλογή του Ναυάρχου Nelson.

Μετά την εικονική περιήγηση αξιοποιήστε τη ρουτίνα σκέψης «Πυξίδα», βοηθώντας τα παιδιά να εκφράσουν τη γνώμη τους σχετικά με τα όσα είδαν στην εικονική περιήγηση και να αξιολογήσουν την εμπειρία τους. Ζητήστε από τα παιδιά να συμπληρώσουν το 3ο φύλλο εργασίας με τις εξής ερωτήσεις:

Ενδεικτικές ερωτήσεις

-Τι σε ενθουσίασε σε αυτό που είδες;

-Σημείωσε ένα θετικό στοιχείο από την ξενάγηση.

-Υπήρξε κάτι που σε προβλημάτισε κατά τη διάρκεια της εικονικής ξενάγησης; Υπήρξε κάποιο μειονέκτημα που εντόπισες;

-Τι άλλο θα ήθελες να μάθεις μέσα από την εικονική περιήγηση για τον Ναύαρχο Nelson;

-Υπάρχει κάποια πρόταση που έχεις να κάνεις σχετικά με την εικονική ξενάγηση και όσα είδες και έμαθες για το Ναύαρχο Nelson;

Ηχογραφούμε τις εντυπώσεις του κάθε μαθητή/-τριας με σκοπό τη δημιουργία ενός podcast που, ενδεχομένως, θα μπορούσε να σταλεί και στο ίδιο το μουσείο για να το αξιοποιήσει σε ένα ψηφιακό λεύκωμα καταγραφής εντυπώσεων.

Στην ολομέλεια ακούστε το podcast. Αξιοποιήστε τα εργαλεία διαλόγου:

Επέκτεινε

• Μέσα από την εικονική περιήγηση έμαθα…
• Η οπτική μου για όσα ήξερα ως τώρα για τον Ναύαρχο Nelson έχει/δεν έχει αλλάξει γιατί…
• Πώς έχει επεκταθεί η σκέψη μου;
• Τι ακριβώς με βοήθησε να αποκτήσω μια νέα προοπτική προσέγγισης του ζητήματος αναφορικά με τον Ναύαρχο Nelson;

Εκτίμησε

• Βρήκα ως πολύ σημαντικό…..
• Εκτίμησα ως αρκετά ενδιαφέρον το γεγονός….
• Μου άρεσε πολύ…..

Ενημερώστε τα παιδιά πως έχετε απομονώσει ένα αντικείμενο που ανήκει στη συλλογή του Ναυάρχου Nelson και υπάρχει η πιθανότητα να το είδατε στην εικονική περιήγηση ή όχι με σκοπό να παίξετε ένα παιχνίδι.

Παρουσιάστε το αντικείμενο 96 (δαχτυλίδι) με ψηφιακό zoom in στην ολομέλεια και αξιοποιήστε την ρουτίνα σκέψης “Το παιχνίδι των εξηγήσεων”.

Ενθαρρύνετε τα παιδιά να παρατηρήσουν καλύτερα δίνοντας προσοχή στις λεπτομέρειες. Εστιάστε στα επιμέρους μέρη του αντικειμένου, τους σκοπούς που εξυπηρετούν και αιτιολογήστε τις απόψεις. Κάνετε zoom out, στην εικόνα.

Ενδεικτικές ερωτήσεις:

Τι παρατηρείς πάνω στο αντικείμενο που σου κάνει εντύπωση; Τι πιστεύεις ότι είναι;

Σε τι χρησιμεύει;

Γιατί πιστεύεις ότι είναι/ έγινε έτσι; Τι άλλο θα μπορούσε να είναι;

Από τι υλικό είναι φτιαγμένο; Tι σχήμα έχει;

Γιατί έχει κατασκευαστεί από αυτό το υλικό; Πιστεύετε ότι συμβολίζει κάτι;

Χωρίστε τα παιδιά σε μικρές ομάδες και κάντε μία έρευνα για τα αντικείμενα των ανθρώπων στη γειτονιά. Αποφασίστε ποιον/-α θα ρωτήσετε (συγγενείς; γείτονες;). Φτιάξτε σύντομες ανοιχτές ερωτήσεις (που αρχίζουν με το πώς, πού, πότε, γιατί), ώστε να αφήσετε τους ανθρώπους να εκφραστούν πιο ελεύθερα.

Ενδεικτικές ερωτήσεις:

• Υπάρχει κάποιο αντικείμενο που έχει μεγάλη αξία για εσάς;
• Πώς νιώθετε για αυτό;
• Πότε έφθασε στα χέρια σας;
• Γιατί είναι σημαντικό για εσάς;
• Κάθε αντικείμενο κρύβει μία ιστορία που είναι πολύ σημαντική για κάθε άνθρωπο.

Συνοδεύστε την ιστορία με μία φωτογραφία του αντικειμένου. Κάθε παιδί θα υλοποιήσει τη συνέντευξη ατομικά αξιοποιώντας το 4ο φύλλο εργασίας).

Τα παιδιά αξιολογούν τις ιδέες τους αξιοποιώντας τα εργαλεία διαλόγου:

Εκτίμησε

• Μου αρέσει…
• Εκτιμώ ως ενδιαφέρον…
• Αναγνωρίζω ως σημαντικό…

Ρώτησε

• Θα ήθελα να μάθω περισσότερα για…
• Τι εννοείτε με…
• Πόσο εύκολο θα είναι να….
• Για ποιο λόγο επιλέξατε……

Στην ενότητα 2, κεφάλαιο 5 “Ο χάρτης μία εικόνα του τόπου μας” του βιβλίου της Μελέτης Περιβάλλοντος της Γ΄ τάξης, τα παιδιά λαμβάνουν πληροφορίες για το τι είναι ένας χάρτης και το πώς μπορούν να κατασκευάσουν έναν. Όπως ο Ορφέας σχεδίασε τη γειτονιά του και το σπίτι του, ζητήστε από τα παιδιά να σκεφτούν πώς θα μπορούσαν να σχεδιάσουν ένα χάρτη, στον οποίο θα τοποθετούσαν τα αντικείμενα της γειτονιάς τους και τις ιστορίες που κρύβουν. Πώς θα δημιουργούσαν αυτόν το χάρτη; Με τι υλικά; Πώς θα τον σχεδίαζαν;

Για τον λόγο αυτό ζητήστε από τα παιδιά να χωριστούν σε 4 ή 5 ομάδες (ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών της τάξης). Κάθε ομάδα θα δημιουργήσει ένα χάρτη, στον οποίο θα αποτυπώσουν τα σημεία της γειτονιάς τους από τα οποία προέρχονται τα αντικείμενα της κάθε ομάδας. Αξιοποιήστε τη ρουτίνα σκέψης “Χρώμα – Σύμβολο – Εικόνα” και ζητήστε από τα μέλη της ομάδας να συμπληρώσουν το 5ο φύλλο εργασίας.

Μετά την συμπλήρωση του φύλλου εργασίας ολοκληρώνουν τη δημιουργία του χάρτη τους.

Ενδεικτικές ερωτήσεις:

• Με τι υλικά θα δημιουργηθεί ο χάρτης;
• Τι σχήμα θα έχει;
• Θα κολλήσετε τις φωτογραφίες που έχετε;
• Θα θέλατε να ζωγραφίσετε τα αντικείμενα για τα οποία σας μίλησαν;
• Θα έχει παντού το ίδιο χρώμα ο χάρτης σας;
• Αν το αντικείμενο που επιλέξατε, ήταν χρώμα, ποιο χρώμα θα ήταν;
• Αν το αντικείμενο που επιλέξατε ήταν σύμβολο, ποιο σύμβολο θα ήταν;
• Αν το αντικείμενο που επιλέξατε ήταν εικόνα, ποια εικόνα θα ήταν;

Ζητήστε από τα παιδιά να παρουσιάσουν τους χάρτες τους. Αξιοποιήστε τα εργαλεία διαλόγου:

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕ:

• Θα ήθελα να σχολιάσω…
• Παρατηρώ ότι….
• Μου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση…

ΕΠΕΚΤΕΙΝΕ:

• Παρατηρώντας τους χάρτες, ένα κοινό σημείο είναι….
• Τι άλλα κοινά σημεία εντοπίσατε;
• Τι σε κάνει να το λες αυτό;
• Η δημιουργία του χάρτη της γειτονιάς με βοήθησε να καταλάβω ότι…

Στην ενότητα 14 “Ένα παραμύθι γίνεται τραγούδι” του βιβλίου της Μουσικής, τα παιδιά με αφορμή το παραμύθι έφτιαξαν μία μουσική παράσταση. Προσκαλέστε τα παιδιά να αναρωτηθούν εάν θα μπορούσαν με αφορμή το χάρτη που έχουν δημιουργήσει, να φτιάξουν ιστορίες με βάση τα αντικείμενα που έχουν τοποθετήσει στο χάρτη. Τι θα μπορούσε να αφηγηθεί ένα αντικείμενο; Ποια είναι η δική του ιστορία;

Χωρίστε τα παιδιά σε ομάδες (ή ατομικά αν υπάρχουν τόσα αντικείμενα όσα και τα παιδιά). Ζητήστε τους να δημιουργήσουν μία ιστορία για κάθε αντικείμενο. Αξιοποιήστε την ρουτίνα σκέψης “Αρχή, Μέση, Τέλος”. Μπορείτε να ανατρέξετε και στις πληροφορίες που συγκεντρώσατε στο 4ο φύλλο εργασίας, από τις συνεντεύξεις. Προσκαλέστε τα παιδιά να σκεφτούν:

• Αν το αντικείμενο/-α που επέλεξαν είναι η αρχή μιας ιστορίας, τιμπορεί να έγινε στη συνέχεια; ή
• Αν το αντικείμενο/-α που επέλεξαν είναι η μέση μιας ιστορίας, τιμπορεί να προηγήθηκε; Τι πρόκειται να συμβεί στη συνέχεια; ή
• Αν το αντικείμενο/-α που επέλεξαν είναι το τέλος μιας ιστορίας,ποια μπορεί να είναι η ιστορία;

Θα μπορούσε επίσης μία ομάδα να επιλέξει τρία αντικείμενα και το καθένα να τοποθετηθεί αντίστοιχα στην αρχή, μέση, τέλος της ιστορίας.

Η καταγραφή των ιστοριών γίνεται με τη βοήθεια του 6ου φύλλου εργασίας.

Οι ιστορίες που θα δημιουργηθούν από τα παιδιά, μπορούν να ενσωματωθούν στο ψηφιακό μουσείο που θα δημιουργήσουν στο 7ο εργαστήριο.

Ζητήστε από τα παιδιά να παρουσιάσουν τις ιστορίες τους στην ολομέλεια.

Αξιοποιήστε τα εργαλεία διαλόγου:

Πες την άποψή σου

• Πιστεύω πως η ομάδα…
• Κατά τη γνώμη μου…
• Προσωπικά θεωρώ…
• Από την πλευρά μου διαφωνώ, διότι…

Προκάλεσε

• Θα ήθελα να μου εξηγήσετε καλύτερα…
• Δεν κατάλαβα καλά τι εννοείτε…
• Με έχει προβληματίσει το γεγονός…
• Δεν είμαι σίγουρος/-η για …..

Ολοκληρώνοντας τα εργαστήρια οι φωτογραφίες των αντικειμένων, οι ιστορίες τους και ό,τι άλλο δημιουργήθηκε από τα παιδιά μπορεί να εκτεθεί σε ένα Ψηφιακό Μουσείο (μπορείτε ενδεικτικά να το δημιουργήσετε με web2.0 εφαρμογές όπως Artsteps, Genially, ή με λογισμικό παρουσίασης). Το Ψηφιακό Μουσείο των παιδιών μπορεί να είναι προσβάσιμο σε μεγαλύτερο ποσοστό επισκεπτών/-τριών λόγω του χαρακτήρα του. Η επίσκεψη σε αυτό γίνεται ενδιαφέρουσα καθώς ο επισκέπτης/-τρια κινείται σε αυτό ελεύθερα και μπορεί ενδεχομένως να ακούσει πληροφορίες για όποιο αντικείμενο επιθυμεί. Η προβολή μπορεί να γίνει μέσα από την ιστοσελίδα του σχολείου στην οποία θα δίνονται πληροφορίες για το λόγο που σχεδιάστηκε, τι αποτέλεσε έμπνευση κτλ. Επίσης στην σελίδα του σχολείου μπορεί να υπάρχει ένα πεδίο “Μουσειακή εμπειρία” όπου οι επισκέπτες/-τριες θα μπορούν να καταγράφουν τις εντυπώσεις τους από την επίσκεψη σε αυτό, δίνοντας έμφαση σε μια βιωματική εμπειρία.

Δημιουργία ενός διαύλου επικοινωνίας μεταξύ Σχολείων-Μουσείου. Κάθε σχολείο μπορεί να κοινοποιήσει το Ψηφιακό του Μουσείο στο Ίδρυμα Λασκαρίδη που θα αναρτηθεί στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (Facebook, Τwitter, Instagram, YouTube) του Ιδρύματος, επιδιώκοντας τη “συνδεσιμότητα”, τη συμμετοχική επικοινωνία, τη συζήτηση, τα σχόλια, ενδεχόμενες ψηφοφορίες, την αλληλεπίδραση και το διαμοιρασμό οποιασδήποτε πληροφορίας μεταξύ των χρηστών. Με αυτό τον τρόπο δημιουργείται μια ανεξάντλητη και διαρκώς ανανεώσιμη τράπεζα με ψηφιακό υλικό και πληροφορίες από όλη την Ελλάδα. Μελλοντικά μπορεί να δημιουργηθεί ένα Ψηφιακό Λεύκωμα, προβάλλοντας τη σημασία της συνεισφοράς όλων των εμπλεκόμενων στην διαμόρφωση μιας μουσειακής εμπειρίας.