Εργαστήρια Δεξιοτήτων

Δημιουργώ και Καινοτομώ – Δημιουργική Σκέψη και Πρωτοβουλία
  • STEM/ Εκπαιδευτική Ρομποτική

Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης Προγράμματος Δράσης

Αριθμός Εργαστηρίων:

7

Αριθμός Διδακτικών Ωρών:

7

Η Πνευματική Ιδιοκτησία στη Ζωή μας

Λέξεις που προσδιορίζουν το πρόγραμμα

Δεξιότητες Στόχευσης

Δεξιότητες Διαμεσολάβησης και Κοινωνικής Ενσυναίσθησης
  • διαμεσολάβηση
  • ενσυναίσθηση και ευαισθησία
  • επίλυση συγκρούσεων
  • πολιτειότητα
Δεξιότητες Διαχείρισης των Μέσων
  • ασφάλεια στο διαδίκτυο
  • γραμματισμός στα μέσα
  • πληροφορικός γραμματισμός
  • τεχνολογικός γραμματισμός
  • ψηφιακός γραμματισμός
Δεξιότητες Κοινωνικής Ζωής
  • ανθεκτικότητα
  • αυτομέριμνα
  • ενσυναίσθηση
  • ευαισθησία
  • κοινωνική
  • πολιτειότητα
  • προσαρμοστικότητα
  • υπευθυνότητα
Δεξιότητες Μάθησης του 21ου αιώνα 4cs
  • δημιουργικότητα
  • επικοινωνία
  • κριτική σκέψη
  • συνεργασία
Δεξιότητες της τεχνολογίας, της μηχανικής και της επιστήμης
  • γραμματισμός στα μέσα
Δεξιότητες Ψηφιακής Ιθαγένειας
  • ανθεκτικότητα
  • ασφαλής πλοήγηση στο διαδίκτυο
  • προστασία από εξαρτητικές συμπεριφορές στις τεχνολογίες
  • ψηφιακή πολιτειότητα
Ψηφιακή μάθηση 21ου αιώνα (4cs σε ψηφιακό περιβάλλον)
  • συνδυαστικές δεξιότητες ψηφιακής τεχνολογίας, επικοινωνίας και συνεργασίας.
  • ψηφιακή επικοινωνία
  • ψηφιακή κριτική σκέψη
  • ψηφιακή συνεργασία

Σύντομη περιγραφή

Το Πρόγραμμα Καλλιέργειας Δεξιοτήτων με τίτλο « Η Πνευματική Ιδιοκτησία στη ζωή μας» έχει σκοπό να ευαισθητοποιήσει τους μαθητές/τριες σχετικά με τη σημασία της πνευματικής ιδιοκτησίας στη σύγχρονη κοινωνία και στο ψηφιακό περιβάλλον καθώς και το ρόλο που αυτή παίζει στην προώθηση της δημιουργικότητας και του πολιτισμού. Η γνώση και ο σεβασμός της πνευματικής ιδιοκτησίας θα βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν υγιείς συνήθειες περιήγησης στο διαδίκτυο, αποφεύγοντας την πειρατεία και επιλέγοντας νόμιμες πηγές περιεχομένου. Το υλικό έχει πρωταγωνιστή τον Ορφέα το Πολυτάλαντο Χταπόδι και είναι διαθέσιμο στον ιστότοπο του ΟΠΙ copyrightschool.gr. Οι δεξιότητες που επιδιώκεται να καλλιεργηθούν είναι η κριτική και αναλυτική σκέψη, η γνώση και κριτική κατανόηση του κόσμου, η συνεργασία, η επικοινωνία, η δημιουργικότητα, η υπευθυνότητα και ο σεβασμός.

Τίτλοι επιμέρους εργαστηρίων

1. Γίνομαι δημιουργός

Μέσα από τις παρακάτω δραστηριότητες δίνεται η δυνατότητα στους/στις μαθητές/τριες δημιουργώντας, να καταλάβουν την έννοια της πνευματικής δημιουργίας, να αγαπήσουν την τέχνη και να καταλάβουν ότι είναι ένα λειτουργικό μέσο έκφρασης. Τους δίνεται, επίσης η δυνατότητα να ευαισθητοποιηθούν σε θέματα τέχνης και πολιτισμού, να συμμετέχουν ενεργά είτε ως αποδέκτες, είτε ως δημιουργοί. Στην εφαρμογή τους αξιοποιούνται η βιωματική προσέγγιση και οι ενεργητικές μέθοδοι μάθησης.

Για να εισαχθούν τα παιδιά στο θέμα ο/η εκπαιδευτικός τα παροτρύνει να εργαστούν ατομικά ή σε ομάδες ανάλογα με τη δυναμική της τάξης και

  • αφού ακούσουν ένα μουσικό κομμάτι, να αναρωτηθούν για το ποιος είναι ο δημιουργός του. Μετά από τη δημιουργική ανταλλαγή σκέψεων και απόψεων αναφέρονται τα ονόματα του στιχουργού και του συνθέτη. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται για μερικά μουσικά κομμάτια ακόμη.
  • αφού απαριθμήσουν τα είδη των έργων τέχνης, να επιλέξουν ένα από αυτά και να βρουν το όνομα του δημιουργού μερικών έργων τέχνης του είδους αυτού. Η δραστηριότητα θα μπορούσε να διαφοροποιηθεί ώστε κάθε ομάδα μαθητών/-τριών να ασχοληθεί με διαφορετικό είδος τέχνης και στο τέλος να γίνει παρουσίασή τους και συζήτηση για τους δημιουργούς.

Στη συνέχεια τα παιδιά:

  • θα παίξουν το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ξανασχεδίασε το χταπόδι», το οποίο είναι διαθέσιμο στον  ιστότοπο του ΟΠΙ
  • http://www.copyrightschool.gr/games/game1/el

Το παιχνίδι συνδυάζει την ευχαρίστηση της δημιουργικής σύνθεσης με την γνώση των κανόνων της πνευματικής ιδιοκτησίας στην πράξη. Μέσα από το παιχνίδι τα παιδιά ως μονάδες ή σε ομάδες, θα γνωρίσουν μία ορθή διαδικασία σε σχέση με την πνευματική ιδιοκτησία. Θα ζητήσουν και θα λάβουν άδεια για να χρησιμοποιήσουν τον Ορφέα, το Πολυτάλαντο Χταπόδι στη σύνθεσή τους με σκοπό να δημιουργήσουν πρωτότυπο ψηφιακό υλικό που θα παρουσιάσουν στην τάξη.

Τα παιδιά συμπληρώνουν το φύλλο αξιολόγησης του εργαστηρίου.

2. Κόκκινη κλωστή δεμένη...

Οι μαθητές/τριες διαβάζουν ένα παραμύθι/ιστορία (αναφέρεται το όνομα του/της συγγραφέα/έως και του/της εικονογράφου) και καλούνται, αφού γίνει ο χωρισμός τους σε ομάδες, να συμμετάσχουν στις παρακάτω δραστηριότητες (σε κάποιες ή όλες):

  • να δώσουν εναλλακτικούς τίτλους για το παραμύθι/ιστορία,
  • να επιλέξουν ένα τέλος για το παραμύθι/ιστορία,
  • ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να δώσει 2 επιλογές για διαφορετικό τέλος του παραμυθιού/ιστορίας και οι μαθητές/-τριες να αποφασίσουν για το ποιο τέλος θα κρατήσουν,
  • να χωρίσουν το παραμύθι/ιστορία σε τμήματα και κάθε ομάδα να κάνει τη δική της εικονογράφηση (ζωγραφιά, κολλάζ κλπ).

Στη συνέχεια γίνεται συζήτηση για το αν και ποια ονόματα μαθητών/τριών πρέπει να αναγραφούν πάνω στη ζωγραφιά/κολλάζ, μακέτα κλπ.

Προτείνεται να δημιουργηθεί αφίσα ή/και παρουσίαση του βιβλίου/παραμυθιού προκειμένου οι μαθητές/τριες να έρθουν σε επαφή με διαφορετικά κειμενικά είδη. Εναλλακτικά μπορεί να δημιουργηθεί παραμύθι/ιστορία με ήρωα τον Ορφέα το Πολυτάλαντο Χταπόδι (μπορεί να χρησιμοποιηθεί: ο Οδηγός Πνευματικής Ιδιοκτησίας για το Δημοτικό Σχολείο του εκπαιδευτικού υλικού).

Επιπλέον δραστηριότητα: «Οι ντετέκτιβς των βιβλίων». Οι μαθητές/τριες χωρισμένοι σε ομάδες θα καλούνται να αναγνωρίσουν ή/και να εντοπίσουν βιβλία που θα είναι κρυμμένα στο σχολείο. Βοηθητικό στοιχείο για την εύρεση των βιβλίων μπορεί να είναι το όνομα του/της συγγραφέα/έως ή/και του/της εικονογράφου. Η παρουσίαση του θέματος των βιβλίων και των δημιουργών τους μπορεί να βοηθήσει ιδιαίτερα στην προώθηση της φιλαναγνωσίας.

Τα παιδιά συμπληρώνουν το φύλλο αξιολόγησης του εργαστηρίου.

3. Ένα θέατρο για όλους

Οι μαθητές/τριες φτιάχνουν τα δικά τους σενάρια για μικρά σκετς ή θεατρική παράσταση είτε διασκευάζοντας γνωστά παραμύθια και μύθους, ή από την απαγγελία ενός γνωστού ποιήματος, ή από την ακρόαση ενός μουσικού κομματιού κ.λπ., είτε αυτοσχεδιάζοντας βασιζόμενοι σε διάφορα ερεθίσματα από την καθημερινότητά τους. Εξετάζεται ποιοι είναι οι δημιουργοί και φροντίζουμε να αποδοθούν τα κατάλληλα δικαιώματα σε όλους τους συνδημιουργούς. Τα σενάρια αφού οργανωθούν και δουλευτούν μπορούν και να δραματοποιηθούν σε κάποια από τις εκδηλώσεις του σχολείου.

Τα παιδιά συμπληρώνουν το φύλλο αξιολόγησης του εργαστηρίου.

4. Διάκριση υλικής/πνευματικής ιδιοκτησίας

Ο/Η εκπαιδευτικός ζητά από τα παιδιά να φέρουν στην τάξη το αγαπημένο τους βιβλίο, ώστε να γίνει συζήτηση για την έννοια της ιδιοκτησίας.

  • Δημιουργείται εννοιολογικός χάρτης με κεντρική έννοια την «ιδιοκτησία». Ο/Η εκπαιδευτικός εισάγει την έννοια της υλικής και πνευματικής ιδιοκτησίας και γίνεται συζήτηση σχετικά με τις διαφορές των δύο εννοιών. Ως βοηθητικό υλικό προτείνεται να χρησιμοποιηθεί το φύλλο εργασίας του εργαστηρίου και η σελίδα  https://copyrightschool.gr/faq- dimotiko
  • Τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες και δημιουργούν λίστα με υλικά και πνευματικά αγαθά από τον χώρο του σπιτιού τους που μπορούν να προστατευτούν με την πνευματική ιδιοκτησία. Ανακοινώνουν στην ολομέλεια τις καταγραφές τους και γίνεται συζήτηση.

Τα παιδιά συμπληρώνουν το φύλλο αξιολόγησης του εργαστηρίου.

5. Ποιος προστατεύεται με το δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας;

Ο/Η εκπαιδευτικός δείχνει μια ανώνυμη παιδική ζωγραφιά στους/στις μαθητές/τριες:

  • ρωτά αν έχει σημασία ποιος/α την έχει φτιάξει. Αν τα παιδιά απαντήσουν πως δεν έχει σημασία ποιος την έφτιαξε, τους ανακοινώνει πως αυτή η ζωγραφιά πήρε το πρώτο βραβείο σε έναν διαγωνισμό αλλά επειδή το παιδί που την έκανε δεν έγραψε το όνομά του, δεν πήρε ποτέ το βραβείο,
  • αναφέρει ότι ένα άλλο παιδί από αυτό που την έφτιαξε, έβαλε το δικό του όνομα και πήρε το βραβείο. Ακολουθεί συζήτηση για την πράξη αυτή,
  • ρωτά τι δημιουργούν οι ίδιοι οι μαθητές/-τριες που προστατεύεται με δικαίωμα Πνευματικής Ιδιοκτησίας (π.χ. ζωγραφιές, ποιήματα, εργασίες, εκθέσεις κ.α.). Γίνεται καταγραφή στον πίνακα.

Προτρέπονται οι μαθητές/τριες:

  • να λύσουν το σταυρόλεξο του φύλλου εργασίας του εργαστηρίου,
  • να εργαστούν ομαδοσυνεργατικά και να δημιουργήσουν τα δικά τους πνευματικά έργα ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους. Τα έργα αυτά παρουσιάζονται στην ολομέλεια,
  • να απαντήσουν ατομικά ή ομαδικά (σαν παιχνίδι) στο κουίζ για την πνευματική ιδιοκτησία δοκιμάζοντας τις γνώσεις τους  https://copyrightschool.gr/games/game2/el

Τα παιδιά συμπληρώνουν το φύλλο αξιολόγησης του εργαστηρίου.

6. Ο Μάρκος θέλει να σπουδάσει μουσική

Ο/Η εκπαιδευτικός μοιράζει στην τάξη ή ανοίγει διαδικτυακά το κόμικ «Ο Μάρκος θέλει να σπουδάσει μουσική».

https://copyrightschool.gr/wp- content/uploads/comic.pdf

Με αφορμή το κόμικ ξεκινάει συζήτηση σχετικά με τα επαγγέλματα δημιουργίας και τέχνης που οι μαθητές/τριες θα ήθελαν να ακολουθήσουν όταν θα μεγαλώσουν. Πιο συγκεκριμένα:

  • εξετάζεται ποιοι δημιουργοί προστατεύονται με δικαίωμα πνευματικής ιδιοκτησίας και ποιοι με συγγενικό δικαίωμα;
  • ανταλλάσσονται απόψεις για τους τρόπους με τους οποίους η πνευματική ιδιοκτησία μπορεί να βοηθήσει τους καλλιτέχνες και τους δημιουργούς να ζήσουν από το επάγγελμά τους,
  • γίνεται αναφορά στη διαδικτυακή πειρατεία και συζητιούνται οι λόγοι για τους οποίους πρέπει να προτιμάται περιεχόμενο από νόμιμες πηγές.

Τα παιδιά λύνουν το Κρυπτόλεξο του φύλλου εργασίας του εργαστηρίου.

Τα παιδιά συμπληρώνουν το φύλλο αξιολόγησης του εργαστηρίου.

7. Παγκόσμια Ημέρα Διανοητικής Ιδιοκτησίας (26 Απριλίου)

Η Παγκόσμια Ημέρα Διανοητικής Ιδιοκτησίας έχει οριστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Διανοητικής Ιδιοκτησίας (ΠΟΔΙ)/World Intellectual Property Organization (WIPO) να γιορτάζεται στις 26 Απριλίου. Στόχος είναι ο εορτασμός της δημιουργικότητας και της καινοτομίας. Σημειώνουμε εδώ ότι: Ο όρος διανοητική ιδιοκτησία αναφέρεται σε όλα τα δημιουργήματα του ανθρώπινου πνεύματος. Η διανοητική ιδιοκτησία περιλαμβάνει την Πνευματική ιδιοκτησία και Συγγενικά Δικαιώματα, και τη Βιομηχανική Ιδιοκτησία (εμπορικά σήματα, διπλώματα ευρεσιτεχνίας, βιομηχανικά σχέδια).

  • Ξεκινά συζήτηση στην τάξη με θέμα τις νόμιμες πηγές περιεχομένου. Προτείνεται να προσκληθεί στην τάξη/διαδικτυακά για να μιλήσει στους μαθητές/-τριες για την πνευματική ιδιοκτησία και τα συγγενικά δικαιώματα μια σημαντική προσωπικότητα από τον χώρο της δημιουργίας ή/και της τέχνης ή ένας εκπρόσωπος του ΟΠΙ.
  • Τα παιδιά χωρισμένα σε ομάδες παίζουν το διαδικτυακό παιχνίδι «Το παιχνίδι των συντελεστών» https://copyrightschool.gr/games/game3/el
  • Δημιουργείται αφίσα/-ες για την Παγκόσμια Ημέρα Διανοητικής Ιδιοκτησίας. Τα παιδιά μπορούν να πάρουν ιδέες από αφίσες του ΟΠΙ για την Παγκόσμια Ημέρα Διανοητικής Ιδιοκτησίας https://copyrightschool.gr/library

Τα παιδιά συμπληρώνουν το φύλλο αξιολόγησης του εργαστηρίου.

Εκπαιδευτικό υλικό