Εργαστήρια Δεξιοτήτων

Ζω καλύτερα - Ευ Ζην
  • Ψυχική και Συναισθηματική Υγεία - Πρόληψη

Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης Προγράμματος Δράσης

Αριθμός Εργαστηρίων:

7

Αριθμός Διδακτικών Ωρών:

21

Κάθε Αλλαγή μια Φωτεινή Αρχή

Δεξιότητες Στόχευσης

Δεξιότητες Κοινωνικής Ζωής
  • ανθεκτικότητα
  • αυτομέριμνα
  • ενσυναίσθηση
  • ευαισθησία
  • κοινωνική
  • πολιτειότητα
  • προσαρμοστικότητα
Δεξιότητες Μάθησης του 21ου αιώνα 4cs
  • κριτική σκέψη
  • συνεργασία
Παραγωγική Μάθηση μέσω των τεχνών και της δημιουργικότητας
  • εμπειρική μάθηση
  • μάθηση στην πράξη

Σύντομη περιγραφή

Το πρόγραμμα «Κάθε αλλαγή μια φωτεινή αρχή!», αποτελεί μία δομημένη πρόταση επτά τρίωρων εργαστηρίων δεξιοτήτων που στοχεύει στην κοινωνικο-συναισθηματική υποστήριξη και ομαλή προσαρμογή των παιδιών στο σχολείο μέσα από μία θετική, αισιόδοξη και οραματική προοπτική που επενδύει στα αποθέματα δεξιοτήτων, ικανοτήτων, αξιών και εμπειριών των μαθητών/-τριών, στη σύνδεση με την ομάδα των συνομηλίκων και τον χώρο του νέου σχολείου ως τόπου χαράς και δημιουργίας και τελικά στην καλλιέργεια δεξιοτήτων του 21ου αιώνα (4cs) και δεξιοτήτων ζωής και του νου, με έμφαση στην ενίσχυση της ψυχικής ανθεκτικότητας. Με τον όρο ψυχική ανθεκτικότητα (Resilience) ορίζεται η ικανότητα του ατόμου να ανακάμπτει και να ξεπερνά τις αντιξοότητες, τις στρεσογόνες καταστάσεις, τις κρίσεις και τις αλλαγές και να συνεχίζει με την εξέλιξή του. Αφορά σε ένα σύνολο δεξιοτήτων οι οποίες καλλιεργούνται και μπορούν να βελτιωθούν με την εκπαίδευση και την άσκηση σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο (Linde-Leimer & Wenzel, 2014; Doll & Brehm, 2009).

Προσδοκώμενα αποτελέσματα:

Οι μαθητές/ τριες να:

  • Εξοικειώνονται και να αισθάνονται ασφάλεια στο καινούριο περιβάλλον.
  • Αναγνωρίζουν, να εκφράζουν και να ονομάζουν τα συναισθήματά τους.
  • Να επικοινωνούν και να συνεργάζονται στο πλαίσιο μιας ομάδας.

Τίτλοι επιμέρους εργαστηρίων

1. Ένα γράμμα και μια επίσκεψη /Εισαγωγή - Σύνδεση - Συμβόλαιο

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες θα μπορούν:

  • να εξοικειώνονται και να αισθάνονται ασφάλεια στο περιβάλλον τους,
  • να καλλιεργούν την περιέργεια, το ενδιαφέρον, τη φαντασία τους,
  • να αναγνωρίζουν και να συνδέονται με τον χώρο και τα πρόσωπα,
  • να παρατηρούν,
  • να διατηρούν την προσοχή τους,
  • να ακούν τον/την συνομιλητή/τρια τους,
  • να εκφράζονται με λεκτικό και μη λεκτικό τρόπο,
  • να σκέφτονται δημιουργικά,
  • να αναγνωρίζουν τις γλωσσικές «μεταφορές»,
  • να εντοπίζουν και να αναπαριστούν με εναλλακτικούς τρόπους τις ιδέες που προκύπτουν από εικόνες και κείμενα,
  • να ερμηνεύουν πληροφορίες (ακουστικές και οπτικές),
  • να επικοινωνούν με δημιουργικό τρόπο συναισθήματα και ιδέες.

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)

 

1.1.    Ένα γράμμα & μια απρόσμενη επισκέπτρια Εμφάνιση της «Μικρής Ηλιαχτίδας» από το παράθυρο. Παρουσίαση στοιχείων της ταυτότητάς της.

 

  • «Καλημέρα με ηχώ»:
  • Το γράμμα του Ήλιου: Ανάγνωση και Συζήτηση με αξιοποίηση της ρουτίνας σκέψης «Βλέπω (εδώ ακούω), Σκέφτομαι, Αναρωτιέμαι».
  • «Το κουβάρι της μικρής ηλιαχτίδας»: Παιχνίδι γνωριμίας και σύνδεσης, στον κύκλο.
  • «Μια ακτινοκορδέλα από το σπίτι στο σχολείο» – Φύλλο εργασίας   (portfolio) με – αξιοποίηση της ρουτίνας σκέψης: Χρώμα, Σύμβολο, Εικόνα.

 

1.2. Παιχνίδια με τη μικρή ηλιαχτίδα στον χώρο της τάξης

 

  • «Η Ηλιαχτίδα οδηγός»
  •  Ο Χορός της Ηλιαχτίδας &
  • «Οι μικροί ηλιο-εξερευνητές»
  • Φύλλο Αξιολόγησης μαθητή/τριας 1

 

1.3. Κατασκευή

 

  • Ο  Ήλιος της τάξης μας: Συνεργατική δράση.
  • Ενημέρωση για το επόμενο εργαστήριο: Παρουσίαση αγαπημένου αντικειμένου από το σπίτι.
  • Χωρισμός σε τρεις ομάδες- Ένα χρώμα για κάθε μέρα παρουσίασης.
  • Αποχαιρετισμός της Μικρής Ηλιαχτίδας

 

Διάρκεια εργαστηρίου 3 διδακτικές ώρες

2. Αφηγήσεις & αντικείμενα που συνδέουν σπίτι & σχολείο Με μία … αχτινοκορδέλα

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες θα μπορούν:

  • να εκφράζονται λεκτικά και μη λεκτικά,
  • να μοιράζονται προσωπικές εμπειρίες και να επικοινωνούν,
  • να στοχάζονται σε σχέση με τον εαυτό τους,
  • να αναστοχάζονται τις αφηγήσεις των άλλων (συγκριτική σκέψη, μεταγνώση),
  • να ενισχύουν την αυτοεκτίμησή τους,
  • να ακούν ενεργητικά,
  • να θέτουν ερωτήσεις.

 

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)

Παραλαβή αντικειμένων από τους γονείς/κηδεμόνες.

 

  • Ενδεικτική πρόταση παρουσίασης από κάθε μαθητή/τρια του αντικειμένου:

Καρέκλα παρουσιάσεων.

«Είμαι ο/η [όνομα] και έφερα απ’ το σπίτι κατιτί. Μήπως θέλει κάποιος να το βρει;»

(α) ερωτήσεις ώσπου να το βρουν ή (β) παντομίμα

  • Παρουσίαση των αντικειμένων

Ερωτήσεις ανάδειξης του τρόπου απόκτησης του αντικειμένου (Πώς;   Ποιος;), της χρήσης του (Τι;) και της συναισθηματικής σχέσης με το παιδί (Γιατί είναι το αγαπημένο σου;)

  • Φύλλο Αξιολόγησης Μαθητή/τριας 2
  • Προσφορά «δώρου» από τον Ήλιο και τη Μικρή Ηλιαχτίδα: βραχιολάκια-ηλιαχτίδες που μπορούν να φορούν οι μαθητές/τριες κατά τη διάρκεια του προγράμματος (στο τέλος των παρουσιάσεων)

 

Διάρκεια εργαστηρίου 3 διδακτικές ώρες

3. Συναισθήματα & Σώμα Υγιεινά Πρότυπα Ζωής

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες θα μπορούν:

  • να αναγνωρίζουν, να ονομάζουν και να εκφράζουν τα συναισθήματά τους,
  • να μελετούν τη σχέση μεταξύ συναισθημάτων, σώματος και εαυτού,
  • να αναγνωρίζουν ότι τα ίδια συναισθήματα μπορεί να βιώνουν και άλλοι,
  • να αποδέχονται τα αρνητικά και τα θετικά συναισθήματα και να τα διαχειρίζονται,
  • να εκφράζονται λεκτικά και μη λεκτικά,
  • να επικοινωνούν με σαφήνεια και ειλικρίνεια,
  • να συνεργάζονται με τους/τις συνομήλικους/ες,
  • να παρατηρούν, να στοχάζονται και να αναστοχάζονται σε σχέση με τον εαυτό τους και τους/τις άλλους/ες (αυτογνωσία & αυτοπεποίθηση),
  • να «μπαίνουν» στη θέση του άλλου (δεξιότητες ενσυναίσθησης),
  • να κάνουν γενικεύσεις,
  • να αναγνωρίζουν τη διαφορετικότητα και τη μοναδικότητά τους,
  • να προβληματίζονται αναφορικά με ζητήματα αυτοφροντίδας, υγιεινής και υγείας του σώματος,
  • να υιοθετούν υγιεινά πρότυπα ζωής.

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)

3.1.   Συναισθήματα

 

  • «Η θέση δεξιά μου είναι αδειανή, …». Παιχνίδι.
  • Πού είσαι Μικρή Ηλιαχτίδα; Κίνηση και έκφραση στον χώρο.
  • Είσοδος Μικρής Ηλιαχτίδας η οποία προτείνει το παιχνίδι:

«Παγωμένες … καλημέρες»

(α) Στον κύκλο. Αναγνώριση, ονομασία συναισθημάτων.

(β) Χωρισμός σε δύο ομάδες. Αναγνώριση και απόδοση με «παγωμένη εικόνα» της «Καλημέρας». Η άλλη ομάδα μαντεύει το συναίσθημα.

  • «Εγώ και η δική μου καλημέρα στο σχολείο» – Φύλλο Εργασίας {portfolio}.

 

3.2.   Συναισθήματα & Σώμα

 

Η Μικρή Ηλιαχτίδα: Αναφορά στον Αέρα, τον φίλο του Ήλιου. Προτείνει τα εξής παιχνίδια:

 

  • Φθινοπωρινό αεράκι
  • Άσκηση χαλάρωσης
  • Ανεμοανακατωσούρα
  • Συζήτηση
  • Δημιουργία λίστας υγιεινών προτύπων ζωής (α΄ φάση) – απαντήσεων για: υγιεινή σώματος, γυμναστική, διατροφή, καλό ύπνο

 

3.3.   Υγιεινά πρότυπα ζωής

 

  • «Τι συμβαίνει με τη Μικρή Ηλιαχτίδα;» / Τεχνική: Η καρέκλα των αποκαλύψεων
  • Συμπλήρωση λίστας υγιεινών προτύπων ζωής (β΄ φάση) Σύνδεση με στόχο 3 των 17 Βιώσιμων Στόχων Ανάπτυξης
  • (συνεργατικό κολλάζ: πίνακας ή αφίσα)

 

Διάρκεια εργαστηρίου 3 διδακτικές ώρες

 

4. Εγώ και οι συμμαθητές/τριές μου. Κανόνες- Συμβόλαιο

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες θα μπορούν:

  • να ακολουθούν κανόνες,
  • να αναγνωρίζουν τα όρια των άλλων,
  • να συνεργάζονται,
  • να βρίσκουν λύσεις,
  • να επικοινωνούν,
  • να δημιουργούν,
  • να αναστοχάζονται,
  • να διερευνούν τις εκφραστικές δυνατότητες του σώματός τους,
  • να σκέφτονται κριτικά επί ενός θέματος/ιδέας/προβλήματος και να διατυπώνουν τις σκέψεις τους,
  • να διερευνούν μέσω ενεργητικών συλλογιστικών διεργασιών και να ερμηνεύουν,
  •  να αναγνωρίζουν διαφορετικές προοπτικές, να ακούνε και να μοιράζονται ιδέες,
  • να συναισθάνονται,
  • να διαχειρίζονται την ένταση και το στρες.

 

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)

4.1. Από το Εγώ στο Εμείς

  • Καλημέρα με τη Μικρή Ηλιαχτίδα
  • «Μάρμαρο» – Συζήτηση
  • «Μάρμαρο- Ξεμάρμαρο» – Συζήτηση

ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΑ: Ζωγραφική

 

4.2. Παιχνίδια σε ζευγάρια

 

  • «Αχ Κολλήσαμε!»
  • Στη σκιά του Ήλιου
  • Άσκηση αναπνοής (Διαφραγματική αναπνοή)

 

4.3. Ιδέες και Όνειρα!

 

  • Ιδέες και Όνειρα!
  • ΕΠΕΚΤΑΣΗ: Ανάγνωση βιβλίου παιδικής λογοτεχνίας με θέμα τις … ιδέες [Δείτε στην Ενδεικτική Βιβλιογραφία, στις Σημειώσεις.]
  • Ζωγραφική σε ζευγάρια

 

ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ:

–      Δημιουργία «ζωντανών γλυπτών».

–      Δημιουργία ομαδικής συνεργατικής ζωγραφιάς.

 

Διάρκεια εργαστηρίου 3 διδακτικές ώρες

5. Το σχολείο μου. Όνειρα, Σχέδια, Οργάνωση

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες θα μπορούν:

  • να ενεργοποιούν τις νοητικές λειτουργίες της αποκλίνουσας σκέψης,
  • να σκέφτονται νέες ιδέες, δυνατότητες και προοπτικές,
  • να ενεργοποιούν τη φαντασία τους,
  • να σκέφτονται οργανωμένα,
  • να αναστοχάζονται κριτικά,
  • να αποφασίζουν και να σχεδιάζουν με αποτελεσματικό τρόπο την υλοποίηση σχεδίων δράσης (συγκλίνουσα, στρατηγική σκέψη),
  • να αναλαμβάνουν ευθύνες και υποχρεώσεις,
  • να είναι δημιουργικοί/ές,
  • να συνεργάζονται,
  • να επικοινωνούν.

 

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)

 

5.1. Ανάγνωση παραμυθιού με τη Μικρή Ηλιαχτίδα

 

  • Συζήτηση για το σχολείο μας και αξιοποίηση της ρουτίνας σκέψης «Χρώμα, Σύμβολο, Εικόνα».
  • Ζωγραφική: «Το σχολείο μου» (ελεύθερο σχέδιο). Ανάρτηση.

 

5.2. Όνειρα

 

  • Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε, ώστε το σχολείο μας να γίνει καλύτερο….;
  •   Περιήγηση στους χώρους του σχολείου.
  •   Ιδεοκαταιγισμός- Καταγραφή ιδεών [στο Παράρτημα].

 

«Αν μπορούσα να κάνω κάτι για το σχολείο μου θα… ».  (Σύνδεση με στόχους 4 και 11 των 17 Στόχων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη – ΣΒΑ).

  • Φύλλο Αξιολόγησης (5β).
  • Παρουσίαση των ατομικών εργασιών και ιδεών.
  • Επιλογή σχεδίου δράσης με δημοκρατικές διαδικασίες.

 

5.3. Από την ιδέα στην οργάνωση – Βελτιώσεις και νέες προοπτικές:

 

  • Αξιοποίηση της ρουτίνας σκέψης «Φαντάσου Αν..».
  • Καταγραφή και  οριστικοποίηση του σχεδίου δράσης.
  •  Σχεδιασμός. Λίστες με υλικά. Προετοιμασία.
  •  Προγραμματισμός – Καταμερισμός εργασίας.

 

Διάρκεια εργαστηρίου 3 διδακτικές ώρες

6. Το σχολείο μου πετάει! Υλοποίηση- Αποτίμηση

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες θα μπορούν:

  • να διακρίνουν τις ικανότητές τους,
  • να συνεργάζονται,
  • να προσδιορίζουν την αναγκαιότητα της συνεργασίας και τα οφέλη της,
  • να αναστοχάζονται κριτικά σχετικά με ένα θέμα (εδώ: υλοποίηση project),
  • να διερευνούν τις μεθόδους και τις αιτίες των αλλαγών,
  • να αιτιολογούν,
  • να αναπτύσσουν ικανότητες συλλογισμού,
  • να αναγνωρίζουν αιτιώδεις σχέσεις.

 

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)

 

 

6.1.- 6.2. Υλοποίηση του σχεδίου-δράσης

 

  • Αναγκαία ενδεχομένως, η συμβολή γονέων ή ειδικών, ή κάποιων ειδικών σε συνεργασία με τον Δήμο της περιοχής ή άλλου φορέα. Σύνδεση με τον στόχο 17 των ΣΒΑ.
  • Εορταστική ατμόσφαιρα (μουσική, κ.λπ.).
  • Η δράση φωτογραφίζεται ή βιντεοσκοπείται για δια ζώσης ή ψηφιακή παρουσίαση στη σχολική κοινότητα.

 

6.3. Αποτίμηση

 

Με την ολοκλήρωση του έργου δράσης ακολουθεί συζήτηση:

 

  •  Τώρα που ολοκληρώθηκε το σχέδιο/όνειρο πώς νιώθεις;
  •   Υπήρξαν δυσκολίες;
  •   Στιγμές που ένιωσες κούραση ή ότι δε θα τα καταφέρεις;
  • Αξιοποίηση της ρουτίνας σκέψης Χρώμα, Σύμβολο, Εικόνα: «Αν τα συναισθήματά σου είχαν χρώμα/σχήμα/ήταν ένα αντικείμενο, τι θα ήταν;»
  • Φύλλο Αξιολόγησης Μαθητή/τριας 6: «Το σχολείο μου μετά …».
  •  Κατασκευή προσκλήσεων για την παρουσίαση του προγράμματος.

 

Διάρκεια εργαστηρίου 3 διδακτικές ώρες

7. Αποτίμηση Περηφάνεια Σχέδια για το μέλλον

Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες θα μπορούν:

  • να αναπτύσσουν και να καλλιεργούν δεξιότητες γενίκευσης,
  • να χαίρονται μέσα από την επίτευξη συλλογικών στόχων,
  • να αναπτύσσουν θετικά συναισθήματα- ενίσχυση αυτοεκτίμησης,
  • να συνδέονται συναισθηματικά και ουσιαστικά με το σχολείο,
  • να εντάσσονται /κοινωνικοποιούνται/ προσαρμόζονται ομαλά στο νέο σχολείο,
  • να ενεργοποιούν τη φαντασία τους,
  • να συναποφασίζουν και να δραστηριοποιούνται συλλογικά,
  • να αναγνωρίζουν αξίες όπως η συνεργασία, η αλληλεγγύη, η προσφορά.

 

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)

 

7.1. Αποτίμηση

 

  • Συζήτηση.
  • «Οι καρέκλες του ΠΡΙΝ και του ΜΕΤΑ»: Παιχνίδι Αναστοχασμού.
  • Το 2ο Γράμμα του Ήλιου (Υποδοχή της μικρής Ηλιαχτίδας).
  • Λίστα Υπερηφάνειας: Γιατί νιώθει υπερήφανος/η ο/η κάθε μαθητής/τρια; Με ποιες δεξιότητες/δυνάμεις και ικανότητές του/της αισθάνεται ότι βοήθησε την ομάδα και το σχολείο να γίνει καλύτερο; Απάντηση στην ερώτηση: «Νιώθω περήφανος/η, γιατί …». Καταγραφή των απαντήσεων στη λίστα Υπερηφάνειας.
  • Αποχαιρετισμός Μικρής Ηλιαχτίδας [Ενδεικτικό πρότυπο στο Παράρτημα].

 

7.2.  Συνεργατική Δημιουργία

 

  • Συνεργατική κατασκευή: υπερηφάνειας, σύνδεσης, συνεργασίας και φιλίας.
  • «Η καρέκλα του ΜΕΤΑ»: Σημείωση ιδεών και σχεδίων για το επόμενο σχέδιο δράσης.

 

7.3. Παρουσίαση των μαθητικών έργων και απονομή των Επαίνων Περηφάνειας σε μία εκδήλωση με καλεσμένους τους  γονείς/κηδεμόνες.

 

  • Φύλλο Αξιολόγησης 7 του προγράμματος.

 

Διάρκεια εργαστηρίου 3 διδακτικές ώρες

Εκπαιδευτικό υλικό