Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης Προγράμματος Δράσης

Οι μύλοι του Λασιθίου διηγούνται… Μαθήματα από ένα φιλικό στο περιβάλλον παρελθόν

Περιφέρεια και Διεύθυνση

Κρήτης

  • Λασιθίου

Λέξεις που προσδιορίζουν το πρόγραμμα

Σύντομη περιγραφή

Οι μαθητές/τριες ερευνούν πτυχές της παραδοσιακής ζωής στον Νομό Λασιθίου, με έμφαση στους ανεμόμυλους και τον φιλικό προς το περιβάλλον τρόπο ζωής των παλιότερων ανθρώπων. Καταγράφουν προφορικές μαρτυρίες υλοποιώντας συνεντεύξεις, συγκεντρώνουν καλλιτεχνικές δημιουργίες, μαντινάδες και λαϊκές παραδόσεις και συγκρίνουν τους ανεμόμυλους του Λασιθίου και άλλων περιοχών της Ελλάδας. Δημιουργούν ψηφιακούς χάρτες και StoryMaps (https://storymaps.arcgis.com), κατασκευάζουν μοντέλα ανεμόμυλων με απλά υλικά και τεκμηριώνουν βιώσιμες πρακτικές του παρελθόντος. Βασικός σκοπός είναι να εστιάσουν στην ιστορική, τεχνολογική και πολιτιστική σημασία των ανεμόμυλων και να διερευνήσουν α) πώς αποτέλεσαν εργαλείο επιβίωσης, παραγωγής και πολιτιστικής ταυτότητας και β) πώς μπορούν να επανανοηματοδοτηθούν μέσα από τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και της ανανεώσιμης ενέργειας.

Πρόγραμμα Σπουδών

Σύνδεση με:

Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Ιστορίας και Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Ιστορίας (ΦΕΚ 303 /Β΄/13-03-2003)

Πρόγραμμα Σπουδών «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» του Νηπιαγωγείου, του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου (ΥΑ υπ. αριθμ. 130372/ΓΔ4 (ΦΕΚ 6048/Β΄/1-11-2024).

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα

Μετά το τέλος της δράσης οι μαθητές/τριες αναμένεται να:

  • αναλύουν τη λειτουργία των παραδοσιακών ανεμόμυλων και τεκμηριώνουν τη σύνδεσή τους με τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης,
  • συλλέγουν, καταγράφουν και ερμηνεύουν πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές σχετικές με την τοπική ιστορία των μύλων και τις κοινωνικές τους χρήσεις,
  • καλλιεργούν γεωχωρικές δεξιότητες και δεξιότητες χαρτογράφησης και αφήγησης, αξιοποιώντας ψηφιακά εργαλεία (StoryMap https://www.arcgis.com),
  • συγκρίνουν βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης ενέργειας του παρελθόντος με τις σημερινές προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής,
  • σχεδιάζουν και να προτείνουν δράσεις με στόχο την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς ως ενεργοί/ές πολίτες,
  • αναπτύσσουν ενσυναίσθηση για το περιβάλλον και αίσθημα ευθύνης για τον τόπο τους μέσα από αυθεντικές βιωματικές εμπειρίες,
  • συνεργάζονται αποτελεσματικά σε ομάδες με κατανομή ρόλων, υιοθετώντας δημιουργικές διεπιστημονικές προσεγγίσεις για την παραγωγή περιεχομένου,
  • αναστοχάζονται για τη συμβολή τους στη διαδικασία, να αξιολογούν την εμπειρία τους και να συνδέουν τα συμπεράσματά τους με τον προσωπικό και συλλογικό μετασχηματισμό.

Πεδίο Υλοποίησης

Η αυλή ή άλλοι χώροι του σχολείου, Προορισμοί γύρω από το σχολείο (σε απόσταση περπατήματος), Προορισμοί σε απόσταση από το σχολείο (απαιτείται η μετάβαση με συγκοινωνιακό μέσο), Ο ψηφιακός χώρος του διαδικτύου 

Φάσεις Υλοποίησης

Ο/Η  εκπαιδευτικός ενεργοποιεί το ενδιαφέρον των μαθητών/τριών με ερωτήσεις όπως:

  • Πώς αξιοποιούσαν οι πρόγονοί μας τον άνεμο, χωρίς να μολύνουν το περιβάλλον;
  • Τι ρόλο είχαν οι μύλοι στη ζωή των ανθρώπων και στην οικονομία της περιοχής;
  • Ποια είναι τα κοινά και οι διαφορές ενός παλιού μύλου και μιας σύγχρονης ανεμογεννήτριας;
  • Μπορούμε να εμπνευστούμε από το παρελθόν για να σχεδιάσουμε ένα καλύτερο μέλλον;
  • Αν οι ανεμόμυλοι μπορούσαν να σώσουν το κλίμα, τι θα μας ζητούσαν να κάνουμε;

 

Δραστηριότητες

Οι μαθητές/τριες :

  • Παρατηρούν παλιές και σύγχρονες φωτογραφίες ανεμόμυλων.
  • Αναλύουν χάρτες και εντοπίζουν περιοχές με ανεμόμυλους, αναζητούν τοπικά ιστορικά τεκμήρια.
  • Συγκρίνουν υλικά, θέσεις, προσανατολισμούς, κοινωνικές χρήσεις.
  • Συλλέγουν αρχικές εντυπώσεις και δημιουργούν έναν Πίνακα Ερωτημάτων με θεματικές: τεχνολογία, ενέργεια και κλιματική αλλαγή, καθημερινή ζωή, τοπική ιστορία, πολιτισμός.
  • Αναλύουν προφορικές μαρτυρίες ή αποσπάσματα από ιστορικά ντοκουμέντα σχετικά με τον ρόλο των μύλων στον τόπο.

Κεντρικό Ερώτημα Προβληματισμού:

«Πώς μπορούμε να ξαναδώσουμε “ζωή” στους ανεμόμυλους του Λασιθίου σήμερα, ώστε να ενώσουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά με τις ανάγκες της βιώσιμης κοινωνίας;»

Οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε θεματικές ομάδες:

Ιστορικοί – Ερευνητές/τριες: Αναζητούν πληροφορίες για την τοπική ιστορία των μύλων, τον κοινωνικό και οικονομικό ρόλο τους.

Μηχανικοί – Κατασκευαστές/τριες: Μελετούν τις κατασκευαστικές αρχές και τη μηχανική λειτουργία των ανεμόμυλων.

Πολιτισμικοί Πρεσβευτές/τριες: Συλλέγουν μαντινάδες, τοπικές παραδόσεις, απεικονίσεις κ.λ.π. που να συνδέονται με τους ανεμόμυλους.

Περιβαλλοντολόγοι: Αναλύουν πώς οι ανεμόμυλοι ενσωμάτωναν πρακτικές εξοικονόμησης ενέργειας και ανανεώσιμων πηγών.

Δημοσιογράφοι: Προετοιμάζουν και διεξάγουν συνεντεύξεις με κατοίκους, ειδικούς, ερευνητές/τριες.

Η κάθε ομάδα σχεδιάζει τη δράση της, επιλέγει εργαλεία (π.χ. tablets, μικρόφωνα, χάρτες, GPS), μαθαίνει να χρησιμοποιεί το StoryMap και οργανώνει πλάνο εργασίας.

 

Οι μαθητές/τριες καλούνται να εξετάσουν το  κεντρικό ερώτημα μέσα από τα ευρήματά τους, τα δεδομένα που έχουν επεξεργαστεί και τις απόψεις που συνέλεξαν, διαμορφώνοντας τεκμηριωμένες θέσεις και προτάσεις.

Ενδεικτικά:

Σχεδιάζουν ξεναγήσεις μαθητών/τριών και επισκεπτών/ τριών σε κάποιον από τους μύλους.

Μελετούν τη μετατροπή ενός μύλου σε εργαστήριο βιωσιμότητας ή μικρό μουσείο.

Εκπονούν σχέδιο για τη συντήρηση των μύλων και αναστήλωση καταστραμμένων.

Διατυπώνουν και τεκμηριώνουν προτάσεις εξοικονόμησης ενέργειας με έμπνευση από το παρελθόν.

Σχεδιάζουν τοποθέτηση QR code, που να παραπέμπει στο StoryMap, σε επιλεγμένα σημεία για την ανάδειξη της ιστορικής, ενεργειακής και πολιτιστικής τους αξίας.•

Παρουσιάζουν το StoryMap (Δήμος, κοινότητα) με τεκμηριωμένες προτάσεις για αξιοποίηση και προστασία των ανεμόμυλων.

Οργανώνουν δημόσια παρουσίαση: «Ο Μύλος μιλάει», με εικαστική έκθεση, κατασκευές και παρουσίαση του StoryMap.

Δημιουργία συλλογικού «Τοίχου Ενέργειας»: τι έμαθα, τι με προβλημάτισε, τι θέλω να αλλάξει.

Ατομικές αφηγήσεις: Πώς μπορώ να συμβάλω σε μια καθαρή ενεργειακή μετάβαση;

Αυτοαξιολόγηση με βάση το πλαίσιο δεξιοτήτων GreenComp.