Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης Προγράμματος Δράσης

Η σεισμική δραστηριότητα της Λευκάδας: Το παράδειγμα των παραδοσιακών αντισεισμικών κατασκευών

Περιφέρεια και Διεύθυνση

Ιονίων Νήσων

  • Λευκάδας

Σύντομη περιγραφή

Στο πλαίσιο της δράσης, οι μαθητές/τριες θα γνωρίσουν τη σεισμική δραστηριότητα της περιοχής τους (Λευκάδα), θα κατανοήσουν τη φυσική προέλευση των σεισμών, θα αναγνωρίσουν τις επιπτώσεις τους και θα εκπαιδευτούν στην πρόληψη και στην αντιμετώπισή τους, με έμφαση στην ιδιαίτερη αντισεισμική αρχιτεκτονική των σπιτιών του νησιού.

Πρόγραμμα Σπουδών

Σύνδεση με το:

1. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Γεωλογίας- Γεωγραφίας (ΦΕΚ 304/Β΄/13-03-2003. Γεωλογία-Γεωγραφία Β΄ Γυμνασίου: «Το φυσικό περιβάλλον της Ευρώπης» και συγκεκριμένα με το Μάθημα 9 και 10 με τίτλο μαθήματος «Σεισμική και ηφαιστειακή δράση στην Ευρώπη και στην Ελλάδα» και «H επίδραση των σεισμών και των ηφαιστείων στη ζωή μας».

2. Πρόγραμμα Σπουδών «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» του Νηπιαγωγείου, του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου (ΦΕΚ 6048/Β΄/1-11-2024).

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες, αναμένεται να:

περιγράφουν την σχετική και την γεωγραφική θέση της Λευκάδας μέσα από την μελέτη ενός γεωφυσικού χάρτη,

εξηγήσουν τη σεισμικότητα της περιοχής λόγω της γειτνίασης με το με το Βόρειο τμήμα του ρήγματος της Κεφαλονιάς,

εντοπίσουν τα κύρια σεισμικά ρήγματα που επηρεάζουν τη Λευκάδα σε έναν θεματικό γεωλογικό χάρτη,

συνδέσουν την σεισμικότητα με τις επιπτώσεις που προκαλεί σε ανθρώπους και υποδομές (κτίρια) συζήτηση για την ένταση του σεισμού σε αντίθεση με το μέγεθος του σεισμούς,

γνωρίσουν σημαντικούς σεισμούς που έχουν πλήξει το νησί (2003, 2015),

περιγράψουν τις βασικές αρχές δόμησης των παραδοσιακών αντισεισμικών κατασκευών,

τις συνδέσουν με τις επιπτώσεις ενός σεισμού κυρίως με την ασφάλεια των κατοίκων,

ερμηνεύσουν την αιτία που εγκαταλείφθηκε αυτός ο τρόπος δόμησης,

αναζητήσουν βιωματικά πληροφορίες από πιθανούς συνεχιστές της παλαιού τύπου δόμησης,

συνδέσουν την αειφορία με την χρήση υλικών από το φυσικό περιβάλλον της περιοχής που να σχετίζονται με την αναγκαιότητα της προστασίας από τους σεισμούς,

κατασκευάσουν μακέτα μίας παραδοσιακής αντισεισμικής κατασκευής,

δημιουργήσουν εικονική περιήγηση σε μία παραδοσιακή αντισεισμική κατασκευή,

εργαστούν ομαδικά για την παραγωγή και παρουσίαση πληροφοριών.

Πεδίο Υλοποίησης

Η αυλή ή άλλοι χώροι του σχολείου, Προορισμοί γύρω από το σχολείο (σε απόσταση περπατήματος), Προορισμοί σε απόσταση από το σχολείο (απαιτείται η μετάβαση με συγκοινωνιακό μέσο)

Φάσεις Υλοποίησης

Μετά από την άσκηση ετοιμότητας για την περίπτωση σεισμού στο σχολείο, ακολουθεί συζήτηση για τον λόγο της προετοιμασίας, με ενδεικτικές ερωτήσεις:

Έχετε ζήσει ποτέ σεισμό στη Λευκάδα;

Πως βιώσατε την εμπειρία στο σπίτι ή στο σχολείο σας;

Τι σάς τρόμαξε ή σας φόβισε περισσότερο;

Πως θυμάστε να συμπεριφέρθηκαν τα κτίρια;

Έπειτα, γίνεται:

προβολή βίντεο – προβολή αποσπάσματος από τον σεισμό της Λευκάδας το 2015,

συζήτηση για τις καταστροφές σε κτίρια και τις επιπτώσεις στους κατοίκους,

προβολή εικόνων ή βίντεο που παρουσιάζουν την παραδοσιακή αρχιτεκτονική,

μελέτη γεωφυσικού και γεωλογικού χάρτη για την καταγραφή της σχετικής-γεωγραφικής θέσης αλλά και των κυριότερων ρηγμάτων της περιοχής,

προβολή χάρτη σεισμικότητας Ελλάδας – εστίαση στη Λευκάδα,

επεξήγηση για τα ρήγματα της περιοχής (π.χ. ρήγμα Πρέβεζας – Λευκάδας),

παρουσίαση ιστορικών σεισμών (1948, 2003, 2015) με φωτογραφίες/χρονολόγιο,

συμπλήρωση φύλλου εργασίας από μαθητές/τριες (π.χ. «τι είναι ρήγμα», «τι σημαίνει 6,1 Ρίχτερ», «τι είναι σεισμογενής περιοχή», «τι είναι αντισεισμική κατασκευή»),

επίσκεψη στο κέντρο της Λευκάδας στα παραδοσιακά αντισεισμικά κτίρια με βασικό προσανατολισμό την καταγραφή των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή τους, τη δομή του κτιρίου, τον σχεδιασμό μίας κάτοψης ή και μίας τομής του κτιρίου, τη μελέτη τεχνικών οικοδόμησης του κτιρίου (συνδετικό υλικό ή άλλες τεχνικές),

πρόσκληση μηχανικού/αρχιτέκτονα/ιστορικού που γνωρίζει την αντισεισμική αρχιτεκτονική της Λευκάδας ή επίσκεψη σε σχετικό κτίριο/περιοχή.

Στη φάση της προετοιμασίας και του σχεδιασμού, οι μαθητές/τριες, προχωρούν στα ακόλουθα:

Δημιουργία ομάδων (ομάδα φωτογραφίας-λήψης video, ομάδα σχεδιασμού, ομάδα πληροφορικής – ομάδα συλλογής πληροφοριών – λήψης συνεντεύξεων, ομάδα συγγραφής κειμένων – ομάδα κατασκευής μακέτας).

Αναζήτηση συνεργατών/τριών – συμβούλων από την τοπική κοινωνία (αρχιτεκτόνων – παραδοσιακών μαστόρων).

Αναζήτηση συνεργασιών με άλλα σχολεία ακόμα και εκτός Λευκάδας που καταγράφονται παραδοσιακές αντισεισμικές κατασκευές.

Συλλογή υλικών για την κατασκευή της μακέτας (σε συνεργασία με τον/την εκπαιδευτικό Τεχνολογίας του σχολείου).

Συζήτηση με τον/την εκπαιδευτικό εικαστικών για τις βασικές αρχές σχεδίασης κτιρίων και συλλογή υλικών.

Εξοικείωση με την εφαρμογή κατασκευής εικονικών περιηγήσεων(σε συνεργασία με τον/την εκπαιδευτικό Πληροφορικής του σχολείου).

Η φάση της υλοποίησης περιλαμβάνει τα παρακάτω:

Κατασκευή μακέτας μίας παραδοσιακής αντισεισμικής κατασκευής.

Ολοκλήρωση σχεδιαστικών αναπαραστάσεων των παραδοσιακών αντισεισμικών κτιρίων.

Εργασία που είχε ξεκινήσει κατά την φάση της διερεύνησης.

Ολοκλήρωση εικονικής περιήγησης στο εσωτερικό αλλά και στον περιβάλλοντα χώρο μίας παραδοσιακής αντισεισμικής κατασκευής που θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου.

Συγγραφή κειμένων που θα χρησιμοποιηθούν στη συγγραφή άρθρου το οποίο θα αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου, σχετικά με παραδοσιακές τεχνικές δόμησης και υλικά, συνέντευξη από παραδοσιακούς μάστορες – κτίστες.

Παρουσία στην οικεία Δημοτική Αρχή με σκοπό της διάσωση και ανάδειξη των παραδοσιακών αντισεισμικών κατασκευών με βιώσιμο τρόπο και την ένταξη τους στην αειφορική βιώσιμη ανάπτυξη του αστικού τοπίου της Λευκάδας.

Η συγγραφική ομάδα θα επιδώσει επιστολή για τον σκοπό αυτό.

Στο πλαίσιο της επικοινωνίας-διάχυσης των αποτελεσμάτων της δράσης, επιχειρείται:

Οργάνωση εκδήλωσης στο σχολείο με την παρουσία γονέων για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων και την πρόκληση συζήτησης για την ενίσχυση της ενεργού πολιτειότητας, με εστίαση στην ανάπτυξη ενεργού – ουσιαστικού ενδιαφέροντος για τη διατήρηση των ιδιαίτερων αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών της Λευκάδας.

Διοργάνωση συνάντησης όλων των μελών του δικτύου σχολείων Λευκάδας στην κεντρική πλατεία της Λευκάδας για την ανάδειξη του ζητήματος στην τοπική κοινωνία.

Προβολή σε σταντ φωτογραφικού υλικού και των σχεδιαστικών αναπαραστάσεων.

Προβολή βιντεοσκοπημένων συνεντεύξεων παλιών μαστόρων.

Σε συνεργασία με τον Δήμο Λευκάδας διαμοιρασμός qr code με την εικονική περιήγηση που δημιούργησαν οι μαθητές/τριες.

Στη φάση του αναστοχασμού, γίνεται συζήτηση σχετικά με την πορεία της εργασίας στο πρόγραμμα:

Τι πήγε καλά;

Πού μπορούμε να βελτιωθούμε;

Πώς νιώσαμε;

Είμαστε έτοιμοι για ένα σεισμό;

Τι μάθαμε για τα κτίρια, την ασφάλειά μας και την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική της Λευκάδας;

Ακολουθεί συζήτηση των μαθητών/τριών για την εμπειρία τους, τι έμαθαν, πώς ένιωσαν, τι έμαθαν για τα κτίρια, την αντισεισμική αρχιτεκτονική και την αντιμετώπιση των σεισμών.