Το παρόν σχέδιο δράσης αξιοποιεί το εκπαιδευτικό υλικό που περιλαμβάνεται στο βιβλίο με τίτλο «Ιστορικοί Περίπατοι στο Κιλκίς: Περπατώντας στην Πόλη του Κιλκίς με έναν Αρχιτέκτονα» (ISBN 978-618-82203-4-8), έχει εγκριθεί από το Υπουργείο Πολιτισμού, Παιδείας και Θρησκευμάτων / Γενική Δ/νση Σπουδών Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Α.Π.: Φ32/265/54088/Δ1/2-4-2015) και είναι διαθέσιμο στον παρακάτω σύνδεσμο: https://drive.google.com/file/d/1crUtJe0H8DT4r9lh-72j1RpmT9FDeoGk/view?usp=sharing.Το σχέδιο δράσης αποσκοπεί στη γνωριμία των μαθητών/τριών με τα ιστορικά κτίρια του Κιλκίς που αναδύθηκαν από τα ερείπια που άφησε ο Β΄ Βαλκανικός πόλεμος. Μέσα από έναν βιωματικό περίπατο οι μαθητές/τριες θα παρατηρήσουν τα αρχιτεκτονικά στοιχεία των κτιρίων και θα ανακαλύψουν τις πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές συνθήκες που επέδρασσαν στη μορφή και τη χρήση των κτιρίων. Επίσης, τα παιδιά θα συνδέσουν την πρόσφατη ιστορία των προγόνων τους με τα σύγχρονα κτίρια της πόλης.
*Εκπονητές Σχεδίου Δράσης : Ιωαννίδης Χρήστος και Σοφιανίδου Μαρία.
Διασύνδεση με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) και το Αναλυτικό Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ) για το γνωστικό αντικείμενο της Γεωγραφίας Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού (ΦΕΚ 304/Β΄/13-03-2003), ( ΦΕΚ 5815/Β/10-12-2021)
Διασύνδεση με το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών στο γνωστικό αντικείμενο της Δ΄ Δημοτικού Γεωγραφίας Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού (ΦΕΚ 2259/τ. Β΄/06-04-2023)
Διασύνδεση με το Πρόγραμμα Σπουδών «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» του Νηπιαγωγείου, του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου (ΦΕΚ 6048/Β΄/1-11-2024)
Οι μαθητές/τριες θα είναι σε θέση να:
ανακαλύψουν τα ιστορικά κτίρια της πόλης του Κιλκίς, που έχουν διατηρηθεί ως τις μέρες μας, και άλλα από αυτά έχουν αναστηλωθεί και καλύπτουν σύγχρονες ανάγκες, ενώ άλλα περιμένουν τη σειρά τους,
πραγματοποιήσουν ένα νοερό ταξίδι στον χρόνο που αρχίζει από την εποχή που το Κιλκίς απελευθερώθηκε κατά τον Β΄ Βαλκανικό πόλεμο και άρχισε να δημιουργείται μέσα από τα ερείπια που άφησε η μάχη της απελευθέρωσης,
διακρίνουν τις διαφορετικές μορφές των κτιρίων στο πέρασμα των χρόνων και να τις συνδέσουν με τις διαφορετικές τους χρήσεις και τις κοινωνικές ανάγκες που κάθε φορά κάλυπταν,
αναπτύξουν την ικανότητα συνεργασίας και συλλογικής δράσης,
καλλιεργήσουν την περιβαλλοντική συνείδηση και τον σεβασμό για την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου τους,
αναστοχαστούν τον ρόλο τους ως ενεργά μέλη μιας κοινότητας καθώς και την ευθύνη τους στη διαφύλαξη της κοινοτικής τους κληρονομιάς.
Οι μαθητές/τριες καλούνται να αναφέρουν ποια ιστορικά κτίρια της πόλης του Κιλκίς γνωρίζουν. Στη συνέχεια με την τεχνική της ιδεοθύελλας, αποφασίζουν ποια κτίρια θα ήθελαν να επισκεφτούν και τι θα ήθελαν να μάθουν για αυτά. Με τη βοήθεια του/της εκπαιδευτικού, οργανώνουν τα ερωτήματά τους, όπως:
Από ποιους χτίστηκαν και για ποιον σκοπό;
Πότε χτίστηκαν και ποιο ήταν το ιστορικό πλαίσιο της εποχής εκείνης;
Ποια ήταν η χρήση τους στο πέρασμα των χρόνων;
Ποια ήταν η μορφή τους και τα αρχιτεκτονικά τους χαρακτηριστικά;
Από ποιους παράγοντες επηρεάστηκε η μορφή και η χρήση τους;
Ποια χρήση θα προτείνατε εσείς για τα κτίρια που περιμένουν την αναστήλωσή τους;
Πώς θα μπορούσε να υποστηριχθεί οικονομικά μια πιθανή αναστήλωσή τους;
Εργαλεία: Παρουσίαση φωτογραφιών και χαρτών, ομαδικές συζητήσεις, αρχιτεκτονικά σχέδια των κτιρίων (βλ. βιβλίο αναφοράς).
Οι μαθητές/τριες σχεδιάζουν το πρόγραμμα με τη βοήθεια του/της εκπαιδευτικού:
1.Σχηματισμός ομάδων και κατανομή ρόλων (π.χ. ιστορικοί, αρχιτέκτονες και οι μαθητές/τριες που θα δραματοποιήσουν τις μικρές ιστορίες που περιέχονται στο εκπαιδευτικό υλικό του βιβλίου αναφοράς ή άλλες που θα δημιουργήσουν οι μαθητές/τριες).
2.Καταγραφή προορισμών: Τα παιδιά χρησιμοποιούν έντυπους ή ψηφιακούς χάρτες για να καθορίσουν τη διαδρομή του ιστορικού περιπάτου λαμβάνοντας υπόψη τη θέση των ιστορικών κτιρίων σε σχέση με το σχολείο τους.
3.Επικοινωνία με αρχιτέκτονα του συλλόγου αρχιτεκτόνων Κιλκίς, προκειμένου να προγραμματιστεί ένας ιστορικός περίπατος στα επιλεγμένα κτίρια.
4.Επαφές με φορείς (π.χ. Δήμος, Επιμελητήριο, Λαογραφικό Μουσείο, Ωδείο, προκειμένου να επιτραπεί η είσοδος των μαθητών/τριών στους χώρους).
5.Προετοιμασία υλικού (βιντεοπροβολέας/διαδραστικός πίνακας και αρχείο με τις σχετικές εικόνες των κτιρίων, εικόνες των κτιρίων από διάφορα έντυπα, φωτογραφικό υλικό με φωτογραφίες της πόλης και των κατοίκων σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους, από τις οποίες να διαμορφώνεται μια αντίληψη για τη ζωή των κατοίκων στο παρελθόν).
Στο βιβλίο αναφοράς προτείνεται μια συγκεκριμένη διαδρομή για πέντε ιστορικά κτίρια (Οδός Μητροπόλεως, κτίριο Μητροπόλεως Πολυανής και Κιλκισίου, Ωδείο, Παλιά Νομαρχία (Διοικητήριο), Λαογραφικό Μουσείο (παλιό Γυμνάσιο), Εμπορικό Επιμελητήριο (παλιά τράπεζα). Για τα κτίρια αυτά προτείνονται κάποιες δραστηριότητες που μπορούν να πραγματοποιηθούν στο σχολείο και κατά τη διάρκεια του περιπάτου.
Το εκπαιδευτικό υλικό του βιβλίου αναφοράς δομείται σε πέντε ενότητες, μία για καθένα από τα πέντε κτίρια της παραπάνω διαδρομής. Κάθε ενότητα ξεκινά μ’ ένα σύντομο κείμενο, το οποίο περιέχει τη συζήτηση ανάμεσα σ΄ έναν παππού και τα δυο του εγγόνια. Οι σύντομες εξιστορήσεις αληθινών ή αληθοφανών περιστατικών δίνουν πληροφορίες για τα κτίρια, προκαλούν το ενδιαφέρον και εξάπτουν τη φαντασία των παιδιών.
Η προτεινόμενη διαδρομή μπορεί να ολοκληρωθεί σε 3 διδακτικές ώρες. Οι μαθητές/τριες με την/τον εκπαιδευτικό της τάξης προτείνεται να συνοδεύονται από έναν/μια αρχιτέκτονα, ο/η οποίος/α θα πραγματοποιεί την ξενάγηση.
Μετά την ολοκλήρωση της ξενάγησης σε κάθε κτίριο οι μαθητές/τριες συμπληρώνουν σταυρόλεξα που περιέχουν λέξεις κλειδιά από την ιστορία, την αρχιτεκτονική μορφή και τις χρήσεις των κτιρίων. Η δραστηριότητα απαιτεί προσεκτική παρακολούθηση της ξενάγησης.
Για κάθε κτίριο οι μαθητές/τριες σχεδιάζουν και συμπληρώνουν τα αντίστοιχα σκαριφήματα από τα οποία έχουν παραλειφθεί κάποια χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά στοιχεία. Η δραστηριότητα απαιτεί προσεκτική παρατήρηση του κτιρίου. Ο/Η εκπαιδευτικός με τα παιδιά μπορούν να επιλέξουν μια οποιαδήποτε άλλη διαδρομή και να υλοποιήσουν τις δικές τους δραστηριότητες, όπως φωτογράφηση των κτιρίων, υιοθεσία ενός κτιρίου και συγκέντρωση πληροφοριών από τοπικές πηγές (συνεντεύξεις από συμπολίτες) για δημιουργία κολλάζ στην τάξη.
Οι μαθητές/τριες παρουσιάζουν στη σχολική κοινότητα τα κολλάζ που δημιούργησαν για τα κτίρια που επισκέφθηκαν.
Οι μεγαλύτεροι/ες μαθητές/τριες δημιουργούν σχολική εφημερίδα στην οποία δημοσιεύουν την επίσκεψή τους στα κτίρια, καθώς και δικές τους φανταστικές ιστορίες για κάθε κτίριο.
Μοιράζονται τις εμπειρίες τους με άρθρο στο ιστολόγιο του σχολείου.
Οι μαθητές/τριες χωρισμένοι/ες σε ομάδες επιχειρούν να δώσουν απαντήσεις στα ερωτήματα που τέθηκαν στο στάδιο της διερεύνησης, συγκεντρώνοντας το υλικό που συλλέχθηκε στις προηγούμενες φάσεις. Αυτό μπορεί να γίνει είτε με απλή παρουσίαση είτε με αξιοποίηση θεατρικών τεχνικών, όπως «ο μανδύας του ειδικού» (μαθητής/τρια-ιστορικός, μαθητής/τρια-αρχιτέκτονας, μαθητής/τρια-ηλικιωμένος κάτοικος της πόλης).
Ο/Η εκπαιδευτικός δίνει στα παιδιά σύντομο ερωτηματολόγιο, ώστε να εκφραστούν και να αποτυπωθούν τα συναισθήματά τους από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα.
