Οι πλατείες των πόλεων αποτελούν συνήθως ορόσημα των διαφορετικών ιστορικών περιόδων μιας πόλης και των μεταβάσεων που γνώρισε, το πεδίο όπου διαδραματίστηκαν γεγονότα που καθόρισαν την ιστορία της, αλλά και κέντρο της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής της πόλης στο παρελθόν και το παρόν. Επιπλέον, αποτελούν συχνά το σημείο συνάντησης διαφορετικών πληθυσμιακών ομάδων και πολιτισμών. Στη συγκεκριμένη δράση, οι μαθητές/τριες σε συνεργασία με τον/την υπεύθυνο/η εκπαιδευτικό επιλέγουν μια πλατεία της πόλης τους, κοντά στο σχολείο τους και μέσω αυτής μελετούν τα αποτυπώματα της ιστορίας και τα μνημεία του παρελθόντος (χωροταξική διαμόρφωση, αρχιτεκτονική, ιστορικά κτήρια), σημαντικά ιστορικά γεγονότα της τοπικής ιστορίας τα οποία διαδραματίστηκαν στην πλατεία και παρατηρούν. Επίσης μελετούν τη φυσιογνωμία και το ρόλο της πλατείας στο παρόν ανιχνεύοντας συνδέσεις με το παρελθόν. Οι μαθητές/τριες συμμετέχουν κατ’ αυτόν τον τρόπο σε μία εκπαιδευτική δράση που τους/τις φέρνει σε επαφή με παρόν και το παρελθόν του τόπου τους. Διερευνούν τη σημασία της πλατείας του χωριού, της πόλης ή της γειτονιάς τους από ιστορική, κοινωνική και οικονομική, πολιτιστική σκοπιά, προβληματίζονται πάνω στις σύγχρονες προκλήσεις και αναλαμβάνουν δράση ως ενεργοί πολίτες για την προστασία και την ανάδειξή τους. Κατανεμημένοι/ες σε ομάδες εργασίας, επιλέγουν έναν από τους παρακάτω θεματικούς άξονες: 1. Ιστορικά μνημεία 2. Αρχιτεκτονική 3. Ιστορικά συμβάντα 4. Πολιτιστική ζωή 5. Κοινωνική ζωή 6. Πολιτική ζωή 7. Μετανάστευση. 8. Λογοτεχνία, 9. Παρελθόν – παρόν. Εργάζονται συλλέγοντας πληροφορίες από διάφορες πηγές, βγάζοντας φωτογραφίες και δημιουργώντας λευκώματα, παίρνοντας συνεντεύξεις από ντόπιους και ειδικούς, γράφοντας άρθρα στην σχολική εφημερίδα, τον τοπικό, και όχι μόνο, τύπο. Η δράση συνδυάζει παρατήρηση στο πεδίο, ομαδική εργασία, δημιουργικότητα και επικοινωνία με την τοπική, αλλά και την ευρύτερη κοινωνία.
Σύνδεση με :
Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Ιστορίας και Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Ιστορίας (ΦΕΚ 303 /Β΄/13-03-2003)
Πρόγραμμα Σπουδών «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» του Νηπιαγωγείου, του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου (ΥΑ υπ. αριθμ. 130372/ΓΔ4 (ΦΕΚ 6048/Β΄/1-11-2024).
Με την ολοκλήρωση της δράσης, οι μαθητές/τριες αναμένεται:
Στόχος: Ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος των μαθητών/τριών, εξειδίκευση του θέματος και σύνδεσή του με την έννοια της ενεργού πολιτειότητας και το Π.Σ. «Δράσεις Ενεργού Πολίτη». Εκπαιδευτικός και μαθητές/τριες προβληματίζονται σχετικά με τη γνώση και την εικόνα που έχουν για την πλατεία στο παρελθόν και το παρόν. Εστιάζουν σε κτίρια που μαρτυρούν διαχρονικότητα και αλλαγή. Αναρωτιούνται για τη ζωή και το ρόλο της πλατείας στο παρελθόν και το παρόν της πόλης τους.
Δραστηριότητες:
Συζήτηση στην τάξη: Ποιες πλατείες μας περιβάλλουν; Ποια επιλέγουμε; Με ποια κριτήρια επιλέγουμε;
Εισαγωγή στον όρο «Ενεργός Πολίτης» και στις βασικές αρχές του,
Καταιγισμός ιδεών: Ποιο είναι το πρόβλημα που διαπιστώνουμε με βάση τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης; Τι μπορώ να κάνω εγώ για να βοηθήσω; Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς για να βοηθήσουμε; Οι μαθητές/ τριες αποφασίζουν την τελική μορφή της δράσης τους (π.χ. δημιουργία ψηφιακού υλικού, διοργάνωση ομιλίας, δημιουργία έντυπου υλικού).
Χωρισμός των μαθητών/τριών σε ομάδες με βάση τους θεματικούς άξονες, που θα επιλεγούν.
Δημιουργία ημερολογίου δράσης.
Στόχος: Οργάνωση της έρευνας και των δράσεων των ομάδων.
Δραστηριότητες:
Επιλογή της πλατείας και των μνημείων ή των πτυχών που θα εστιάσουμε: Η τάξη συζητάει για την/τις ιστορικές περιόδους στην οποία/στις οποίες θα εστιάσει (ανάλογα με την τάξη και το ΠΣ) και τις οπτικές από τις οποίες θα το διερευνήσει (ανάλογα με τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα της τάξης) και την πλατεία που έχει επιλεγεί,
Κατανομή ρόλων στις ομάδες (Προφορικές Μαρτυρίες, Λογοτεχνικά Κείμενα, ιστορικά μνημεία-υλικά κατάλοιπα).
Συλλογή υλικού (ιστορικές πληροφορίες, φωτογραφίες, λογοτεχνικά κείμενα, μαρτυρίες κλπ.).
Συμπλήρωση φύλλων εργασίας (ενδεικτικά και ανάλογα με την ομάδα: ιστορικές πληροφορίες για μνημεία, εκκλησίες, κτήρια, φωτογραφικό-αρχειακό υλικό, λογοτεχνικά αποσπάσματα, προφορικές μαρτυρίες),
Δημιουργία ερευνητικών εργαλείων (π.χ. λίστες για την καταγραφή μνημείων και σημαντικών κτιρίων, την καταγραφή τρέχουσας χρήσης από σύγχρονες κοινωνικές ομάδες),
Σχεδιασμός ερωτηματολογίων για συνεντεύξεις (με ντόπιους, ειδικούς, θαμώνες, τουρίστες, φορείς της πόλης/του χωριού, πολιτιστικούς παράγοντες κ.ά.),
Εκπαιδευτική επίσκεψη στην πλατεία για παρατήρηση και καταγραφή των σημείων μελέτης αναφορικά με το παρόν και εφαρμογή των εργαλείων που δημιουργήθηκαν (ενδεικτικά: ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις από περαστικούς ή πρόσωπα της πλατείας).
Καταγραφή της διαδικασίας στο ημερολόγιο δράσης.
Συγκέντρωση του υλικού της έρευνας, καταγραφή συμπερασμάτων, εμπειριών, απόψεων.
Σύνθεση-Παρουσίαση-Διάλογος: κάθε ομάδα παρουσιάζει την εργασία της στην ολομέλεια της τάξης, ώστε να αναδειχθεί το συλλογικό αποτέλεσμα της εργασίας.
Οι μαθητές/ τριες σε συνεργασία με τον/ την εκπαιδευτικό της τάξης επιλέγουν ποια στοιχεία θα κρατήσουν και προχωρούν στην τελική σύνθεση (π.χ. αφίσα / ψηφιακή παρουσίαση / ενημερωτικό έντυπο / φωτογραφικό λεύκωμα ή προβολή με αφηγήσεις των μαθητών/ έκθεση φωτογραφικού υλικού στο σχολείο/ δημιουργία podcast με αφηγήσεις από το παρελθόν και το παρόν της πλατείας, δημιουργία ψηφιακού διαδραστικού χάρτη για τα σημαντικά ιστορικά ορόσημα της πλατείας ή/και για λογοτεχνικά έργα που συνδέονται με αυτήν, σύνταξη επιστολής προς το Δήμο ή την Περιφέρεια με προβληματισμούς-προτάσεις).
Οργάνωση σχολικής εκδήλωσης ή παρουσίασης στην τοπική κοινότητα
Ανάρτηση υλικού στη σχολική ιστοσελίδα, στην ιστοσελίδα της ΔΔΕ, στον τοπικό τύπο, στα κοινωνικά δίκτυα,
Δραστηριότητες:
Συζήτηση στην τάξη: Τι κάναμε; Τι μάθαμε; Τι αποκομίσαμε; Τι προτείνουμε; (συμπλήρωση αναστοχαστικών φύλλων εργασίας για συναισθήματα, γνώσεις, δεξιότητες).
Επισκόπηση του ημερολογίου δράσης ή/και των έργων καλλιτεχνικής έκφρασης που αποτυπώνει την εμπειρία. Τι μας άρεσε πιο πολύ και γιατί; Τι θα αλλάζαμε αν μπορούσαμε και γιατί;
Πρόταση για μελλοντικές παρόμοιες δράσεις.
