Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης Προγράμματος Δράσης

Πτυχές της Τοπικής Ιστορίας στην Περιφερειακή Ενότητα Δράμας

Περιφέρεια και Διεύθυνση

Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης

  • Δράμας

Σύντομη περιγραφή

Η δράση αποσκοπεί κυρίως στην κριτική και ιστορική μελέτη του περιβάλλοντος.

Παρατίθενται ενδεικτικές προτάσεις που μπορεί να υλοποιηθούν σε όλες τις σχολικές μονάδες της Περιφερειακής Ενότητας Δράμας:

1. Εστίαση και ενασχόληση με συγκεκριμένους χώρους ιστορικού ενδιαφέροντος στην Περιφερειακή Ενότητα Δράμας.

Κύριος στόχος είναι να μελετηθούν οι χώροι αρχαιολογικού και ιστορικού ενδιαφέροντος και να συνδεθεί η ιστορική τους εξέλιξη με την ευρύτερη Ιστορία. Συγκεκριμένα, μπορεί να αφορά σε αρχαιολογικούς χώρους, όπως: Προϊστορικός οικισμός Αρκαδικού, Προϊστορικός οικισμός Σιταγρών, Ακρόπολη Πλατανιάς, Ιερό Διονύσου Καλής Βρύσης, Τάφος Οδού Τροίας, Ρωμαϊκός αγωγός Κεφαλαρίου, Ρωμαϊκή Γέφυρα Φωτολίβους, Ρωμαϊκός τάφος Καλλιθέας, πανδοχεία-χάνια Οδού Βενιζέλου, βυζαντινός ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών Δράμας, βυζαντινός ναός Αγίας Σοφίας Δράμας, Βυζαντινά τείχη Δράμας, βυζαντινός ναός Αγίου Παντελεήμονα Προσοτσάνης (πλησίον του Αγγίτη), μεταβυζαντινές εκκλησίες (Άγιοι Θεόδωροι Ξηροποτάμου, Παλιά Μητρόπολη Δράμας, Άγιος Νικόλαος Περιθωρίου, Ταξιάρχες Ακρινού, Άγιος Δημήτριος Κάτω Νευροκοπίου, Άγιος Αθανάσιος Δοξάτου, Άγιος Γεώργιος Κριθαρά, Παναγία Πετρούσας, Μεταμόρφωση Σωτήρος Πύργων, Εισόδια Θεοτόκου Χωριστής), οθωμανικά τζαμιά (Εσκί τζαμί-σημερινός ναός Αγίου Νικολάου Δράμας, Κουρσούμ τζαμί- σημερινός ναός Αγίας Τριάδας Δράμας, Σαντιρβάν τζαμί, Αράπ τζαμί, τζαμί Εξοχής περιοχής Κάτω Νευροκοπίου), αλλά και ιστορικά μνημεία νεοτέρων χρόνων, όπως: Εκπαιδευτήρια σε Δράμα, Χωριστή, Δοξάτο και Προσοτσάνη (σύνδεση με τον Ιεροεθνομάρτυρα-μητροπολίτη Δράμας Χρυσόστομο και τον Μακεδονικό Αγώνα), Γυμνάσιο Αρρένων Δράμας, καπναποθήκες σε Δράμα, Δοξάτο, Άγιο Αθανάσιο, Προσοτσάνη (σύνδεση με παραγωγή και επεξεργασία καπνού), κτίριο Σιδηροδρομικού Σταθμού Δράμας, αστικές κατοικίες (οικία Αναστασιάδη-Μαρμάρινο Σπίτι, μέγαρο Τζήμου-Ταξιαρχία, Αρχοντικό) και προσφυγικές κατοικίες (συνοικίες Περίθαλψης, Ορτακινά, Κρατικά). Στην περίπτωση αυτή, ως Οδηγός εκπαιδευτικού μπορεί να χρησιμοποιηθεί το εγχειρίδιο: «Μαθαίνω παίζοντας στους αρχαιολογικούς χώρους της Δράμας, Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δράμας 2015». Παράλληλα, θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν επισκέψεις από ομάδες μαθητών/τριών στο Αρχαιολογικό Μουσείο Δράμας, όπου φυλάσσονται κινητά ευρήματα από αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή της Δράμας.

2. Εστίαση και ενασχόληση με τις μετακινήσεις του πληθυσμού της περιοχής.

Κύριος στόχος είναι η γνωριμία με πτυχές της Τοπικής Ιστορίας, η αξιοποίηση μεθόδων της Προφορικής Ιστορίας και η σύνδεση της μικροϊστορίας με την ευρύτερη ιστορία. Οι επιμέρους στόχοι μπορεί να εξειδικευτούν ανάλογα με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση σε κάθε σχολείο. Για παράδειγμα, μπορούν να επιδιωχθούν επιμέρους στόχοι, όπως: α. Η σημασία των προφορικών αφηγήσεων ως πηγών της Ιστορίας β. Η διαχείριση της μνήμης και του τρόπου που επηρεάζει την εικόνα μας για το παρελθόν γ. Η καλλιέργεια του ενδιαφέροντος για την μικροϊστορία και τον τόπο που ζούμε. Η δράση αφορά στις εμπειρίες μετανάστευσης των κατοίκων της περιοχής Δράμας που ήταν ιδιαίτερα μαζική κατά τη δεκαετία κυρίως του 1960, αλλά υπήρξε σχετικά μεγάλη και τα πρώτα χρόνια της ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση στη δεκαετία του 1980. Επιχειρεί να εντάξει την οικογενειακή ιστορία στην τοπική με την αναζήτηση και καταγραφή γενεαλογικών δέντρων, την πραγματοποίηση προφορικών συνεντεύξεων με συγγενείς ή μέλη της κοινότητας, την έρευνα και συλλογή τεκμηρίων (αντικείμενα, φωτογραφίες, γράμματα, έγγραφα), κλπ. Έτσι, συνδέει τους/τις μαθητές/τριες με την οικογένεια, την κοινότητα, την ιστορική και εθνική ταυτότητα.

3. Επίσης, ο/η εκπαιδευτικός μπορεί να σχεδιάσει δράσεις και να αναθέσει εργασίες, έτσι ώστε οι μαθητές/τριες να ασχοληθούν με την έρευνα που αφορά σε τοποθεσίες, υλικά κατάλοιπα, διατηρητέα κτίρια, αντικείμενα και την ιστορία τους. Αντικείμενο της Τοπικής Ιστορίας μπορεί να γίνει η επίσκεψη και η μελέτη θρησκευτικών μνημείων, Ιερών Ναών και Ιερών Μονών, όπως η Ιερά Μονή Αναλήψεως του Σωτήρος και η Ιερά Μονή Παναγίας Εικοσιφοινίσσης. Επίσης, οι μαθητές/τριες μπορεί να ασχοληθούν με το θέμα της καλλιέργειας και της επεξεργασίας του καπνού στην περιοχή της Δράμας. Ως συγκεκριμένο στοιχείο ενασχόλησης μπορεί να γίνουν οι Καπναποθήκες της Δράμας. Οι δράσεις και οι εργασίες αποσκοπούν στη σύνδεση της Τοπικής Ιστορίας με στοιχεία της Ιστορίας που διδάσκονται σε κάθε τάξη Γυμνασίου ή Λυκείου, την καλλιέργεια της ιστορικής συνείδησης και της κριτικής σκέψης, την ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης και της εθνικής αυτογνωσίας.

Πρόγραμμα Σπουδών

Σύνδεση με:

1. Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος της Ιστορίας των Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξεων Γυμνασίου (ΥΑ υπ. αριθμ. 4341/Δ2 (ΦΕΚ 217/Β΄/19-01-2023).

2. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Ιστορίας και Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Ιστορίας (ΦΕΚ 303 /Β΄/13-03-2003).

3. Πρόγραμμα Σπουδών «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» του Νηπιαγωγείου, του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου (ΥΑ υπ. αριθμ. 130372/ΓΔ4 (ΦΕΚ 6048/Β΄/1-11-2024).

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα

Οι μθητές/τριες, αναμένεται να:

είναι σε θέση να συνδέσουν την τοπική ιστορία με την εθνική, την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια ιστορία,

αναπτύξουν τόσο ιστορική συνείδηση και κριτική σκέψη όσο και εθνική συνείδηση και εθνική αυτογνωσία,

συμμετέχουν ενεργητικά στις διαδικασίες μάθησης και, πιθανόν, παραγωγής ιστορικής γνώσης.

Πεδίο Υλοποίησης

Προορισμοί γύρω από το σχολείο (σε απόσταση περπατήματος), Προορισμοί σε απόσταση από το σχολείο (απαιτείται η μετάβαση με συγκοινωνιακό μέσο), Ο ψηφιακός χώρος του διαδικτύου 

Φάσεις Υλοποίησης

Οι μαθητές/τριες συζητούν τι γνωρίζουν για την περιοχή στην οποία βρίσκεται το σχολείο τους, τι γνωρίζουν γι’ αυτήν και για το παρελθόν της.

Με τη βοήθεια του/της εκπαιδευτικού, οργανώνουν ερωτήματα για την τοπική ιστορία, όπως:

Ποιες ήταν φάσεις διαμόρφωσης της ευρύτερης περιοχής κατά το παρελθόν;

Πώς μπορούν να αποκτήσουν γνώσεις για το παρελθόν;

Ποιους αρχαιολογικούς χώρους μπορούν να επισκεφτούν και να μελετήσουν;

Οι μαθητές/τριες σχεδιάζουν τη δράση με τη βοήθεια του/της εκπαιδευτικού.

Ειδικότερα, προχωρούν σε:

κατανομή ομάδων και ρόλων (ιστορικοί, ερευνητές/τριες, φωτογράφοι),

καταγραφή προορισμών (εντοπισμός των περιοχών και των πηγών μελέτης των αρχαιολογικών χώρων και της Ιστορίας τους),

επαφές με φορείς και πρόσωπα που έχουν μελετήσει την ιστορία και την τοπική ιστορία, με πρόσωπα που μπορούν να λειτουργήσουν σαν πληροφοριοδότες της Τοπικής Ιστορίας,

προετοιμασία υλικού (άδειες μετακίνησης, φωτογραφικές μηχανές, τετράδια, κλπ),

επισκέψεις, παρατήρηση των χώρων ιστορικού ενδιαφέροντος, φωτογράφηση και καταγραφή εμπειριών.

Οι μαθητές/τριες, αφού συγκεντρώσουν τις απαραίτητες ιστορικές πληροφορίες από τοπικές πηγές, μπορούν να:

συντάξουν δελτίο τύπου,

δημιουργήσουν παρουσίαση,

συντάξουν εκτενές κείμενο με περιγραφή της δράσης,

συμμετέχουν σε μαθητικό συνέδριο.

Οι μαθητές/τριες μπορούν να:

κοινοποιήσουν τα συμπεράσματά τους στον τοπικό τύπο,

απευθυνθούν την παρουσίασή τους στη σχολική κοινότητα,

αναρτήσουν το εκτενές κείμενο με περιγραφή της δράσης σε ιστολόγιο και στην επίσημη ιστοσελίδα του σχολείου,

παρουσιάσουν τα συμπεράσματά τους σε κάποιο μαθητικό συνέδριο.

Οι μαθητές/τριες απαντούν σε ερωτήσεις σχετικά με:

τις γνώσεις που απέκτησαν για την τοπική ιστορία σε σχέση με τις δραστηριότητες που πραγματοποίησαν,

τον τρόπο με τον οποίο συνδέεται η Τοπική Ιστορία, όπως την μελέτησαν, με την ευρύτερη ιστορία, όπως τη διδάσκονται στο σχολείο,

τον τρόπο που εργάστηκαν,

τον τρόπο που διαμόρφωσαν το αποτέλεσμα της εργασίας τους.