Το 1ο εργαστήριο της αποστολής μπορεί να λειτουργήσει ως εισαγωγή για την ενότητα 11 του βιβλίου της Γλώσσας: «Παιχνίδια, παιχνίδια, παιχνίδια».
Επιδιώκει να βοηθήσει τα παιδιά να αντιληφθούν τη διαχρονικότητα των παιχνιδιών και να εκφράσουν γραπτά τις σκέψεις τους για σχετικά έργα τέχνης.

1ο βήμα: Δίνουμε την ευκαιρία στους/στις μαθητές/-τριες να σκεφτούν και να απαντήσουν:
● Άραγε από πόσο παλιά, τα παιδιά έχουν τη συνήθεια να παίζουν;
● Πώς έπαιζαν τα παιδιά στην αρχαία Ελλάδα ή τη Ρώμη; Στην
τουρκοκρατία ή στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος;

2ο βήμα: Παροτρύνουμε τα παιδιά να διαλέξουν στην τύχη μια εικόνα έργου τέχνης του Ιδρύματος Λασκαρίδη και με τον/την διπλανό/-νή τους να
συμπληρώσουν το φύλλο εργασίας 1 αξιοποιώντας τη ρουτίνα σκέψης: Παρατήρησε 2 φορές επί 5 (Παραλλαγή του Looking 10 times 2).

3ο βήμα: Ζητάμε από τα παιδιά να γράψουν ένα κείμενο, χρησιμοποιώντας όσα
χρειάζονται από το φύλλο εργασίας 1, για να περιγράψουν το έργο και τις
σκέψεις τους γι’ αυτό. Προτρέπουμε τους/τις μαθητές/-τριες πρι
ανακοινώσουν το κείμενό τους να το ελέγξουν και να το διορθώσουν
ακολουθώντας τις οδηγίες στο βιβλίο της Γλώσσας ενότητα 7: Μουσική:
«Διορθώνω το γραπτό μου».

4ο βήμα: Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να συζητήσουν και να αλληλεπιδράσουν σχολιάζοντας τα κείμενα που δημιουργήθηκαν χρησιμοποιώντας τα εργαλεία
διαλόγου: «Ρώτα» για να λάβετε διευκρινήσεις ξεκινώντας με φράσεις όπως:

● Βοήθησε με να καταλάβω τι εννοείς όταν ….
● Τι σε κάνει να το λες αυτό…..
«Εκτίμησε» σχολίασε ό,τι εκτιμάς και αξίζει να επισημάνεις
Σημείωση: (Το φύλλο εργασίας 1 έχει πέντε (5) διαφορετικές σελίδες όσες οι φωτογραφίες από το ίδρυμα Λασκαρίδη. Κάθε ζευγάρι παίρνει τη σελίδα που
τις αντιστοιχεί ανάλογα με τη φωτογραφία που επέλεξε. Η κάθε φωτογραφία μπορεί να εκτυπωθεί περισσότερες από μία φορές ανάλογα με τον αριθμό των
παιδιών στην τάξη).

Το 2ο εργαστήριο της αποστολής επικεντρώνεται στη σύγκριση του παρελθόντος και του παρόντος. Αποσκοπεί να βοηθήσει τα παιδιά να συζητήσουν τις αλλαγές
που έχουν διαδραματισθεί με το πέρασμα των χρόνων στους χώρους παιχνιδιού και τα παιχνίδια και να αναζητήσουν απαντήσεις σε προσωπικά ερωτήματα μέσω
συνεντεύξεων.

1ο βήμα: Διαβάζουμε στην ολομέλεια της τάξης το κείμενο «Παραδοσιακά
Παιχνίδια» (Ενότητα 11 βιβλίο Γλώσσας). Ζητάμε από τα παιδιά να παρακολουθήσουν με προσοχή το βίντεο «20 παλιά και αγαπημένα παιχνίδια» και παροτρύνουμε την ανάπτυξη σχετικής συζήτησης στην ολομέλεια.

2ο βήμα: Ζητάμε από τα παιδιά να εργαστούν ομαδικά. Συγκεκριμένα, τα παιδιά ενθαρρύνονται να σκεφτούν και να συζητήσουν, όσα γνωρίζουν για το
πού και τι έπαιζαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες τους ή οι μεγαλύτεροι σε ηλικία γείτονές τους πριν από πεντήντα (50) ή περισσότερα χρόνια, και κατόπιν να συμπληρώσουν το φύλλο εργασίας 2 σύμφωνα με τη ρουτίνα σκέψης Ίδιο, Διαφορετικό, Συνδέομαι, Αλληλεπιδρώ (Same, Different,Connect, Engage).

3ο βήμα: Παρακινούμε τους/τις μαθητές/-τριες να ανακοινώσου τα αποτελέσματα της συνεργασίας τους στην ολομέλεια της τάξης.

4ο βήμα: Στην ολομέλεια βοηθάμε τα παιδιά να συγκεντρώσουν σε μια λίστα όλες τις ερωτήσεις, που προέκυψαν από το φύλλο εργασίας 2, και να τις
ομαδοποιήσουν, ώστε να μην επαναλαμβάνονται. Ενθαρρύνουμε τα παιδιά να αναζητήσουν απαντήσεις στη λίστα των ερωτήσεων παίρνοντας συνεντεύξεις
από παππούδες και γιαγιάδες ή μεγάλους/-ες στην ηλικία γείτονες/-ισσες που ήταν κάτοικοι στην περιοχή του σχολείου όταν ήταν παιδιά (οι συνεντεύξεις ανατίθενται ως εξωσχολική δράση).

5ο βήμα: Καθοδηγούμε τα παιδιά ώστε μέσα από συζήτηση να οργανώσουν και να σκεφτούν πρακτικά ζητήματα της συνέντευξης. Ορίζουμε τα χρονικά
όρια:
1. για την ολοκλήρωση των συνεντεύξεων και
2. για την παρουσίαση των ευρημάτων στην ολομέλεια της τάξης.

6ο βήμα: Όταν οι μαθητές/-τριες ολοκληρώσουν τις συνεντεύξεις τους προτρέπουμε να συζητήσουν τα ευρήματα αξιοποιώντας τα εργαλεία
διαλόγου.
Παρατήρησε: Τι παρατηρείς στις πληροφορίες που συγκεντρώθηκαν από τις συνεντεύξεις και σε ενδιαφέρει να σχολιάσεις;
Συνέδεσε: Σχολίασε κάποια πληροφορία από τις συνεντεύξεις που συνδέεται με προσωπική σου εμπειρία.

Το 3ο εργαστήριο επιχειρεί να ενθαρρύνει τα παιδιά να σκεφτούν/φανταστούν πιθανές μελλοντικές αλλαγές στους χώρους παιχνιδιού και στα παιχνίδια και να
ανακεφαλαιώσουν οργανώνοντας, όλα όσα έχουν συζητήσει μέχρι τώρα για το παρελθόν το παρόν και το μέλλον με νοητική χαρτογράφηση.

1ο βήμα: Ζητάμε από τους/τις μαθητές/τριες να παρακολουθήσουν με προσοχή το βίντεο «100 χρόνια παιχνίδια»

2ο βήμα: Διαβάζουμε το κείμενο «Ηλεκτρονικά παιχνίδια» (Ενότητα 11 βιβλίο Γλώσσας) και προτρέπουμε τα παιδιά να σκεφτούν προσωπικές εμπειρίες και
να συζητήσουν στην ολομέλεια της τάξης
● Πώς κοινωνικά/περιβαλλοντικά/οικονομικά/τεχνολογικά γεγονότα (π.χ. αστικοποίηση, μόδα, φυσικές καταστροφές, διαδίκτυο, εμφάνιση νέων υλικών, ανάπτυξη τεχνολογίας, πανδημία, οικονομική κρίση κλπ.) φέρνουν αλλαγές στα παιχνίδια και τους χώρους που παίζουν.
Σημειώνουμε στον πίνακα λέξεις ή φράσεις κλειδιά από όσα αναφέρονται.

3ο βήμα: Ζητάμε από τα παιδιά να συμπληρώσουν ατομικά το φύλλο εργασίας 3 σύμφωνα με τη ρουτίνα σκέψης Τι μπορεί να συμβεί (What Can be) .
Προτρέπουμε τους/τις μαθητές/-τριες να χρησιμοποιήσουν όπου χρειάζεται μελλοντικούς χρόνους. (Το φύλλο εργασίας μπορεί να συμπληρωθεί και ως εργασία για το σπίτι.)

4ο βήμα: Στην ολομέλεια της τάξης συντονίζουμε σχετική συζήτηση με τις απόψεις που έχουν καταγραφεί στο φύλλο εργασίας 3. Κρατάμε σημειώσεις/λέξεις κλειδιά στον πίνακα της τάξης και ζητάμε από τους ομιλητές να αιτιολογούν τις προβλέψεις τους ρωτώντας «Γιατί το λες αυτό;»
«Πού το στηρίζεις αυτό;»

5ο βήμα: Βοηθάμε τους/τις μαθητές/-τριες σας να συνοψίσουν όσα έχουν συζητήσει μέχρι τώρα αξιοποιώντας την ρουτίνα σκέψης:
Προβολή στη Διαχρονικότητα (Projecting across time)
– Καταγράψτε όσα γνωρίζετε στο ΠΑΡΟΝ για τα παιχνίδια και τους χώρους παιχνιδιού – Σκεφτείτε και καταγράψτε τις διαφορές των παιχνιδιών και των
χώρων παιχνιδιού στο ΠΑΡΕΛΘΟΝ (π.χ. πριν από δέκα [10] χρόνια, πριν από εκατό [100] χρόνια κτλ.).
– Σκεφτείτε και καταγράψτε τις αλλαγές των παιχνιδιών και των χώρων παιχνιδιού στο ΜΕΛΛΟΝ (π.χ. σε δέκα [10] χρόνια, σε εκατό [100] χρόνια
κτλ.).
Οι καταγραφές γίνονται με τη μορφή νοητικού χάρτη στην ολομέλεια σε χαρτί του μέτρου ή ψηφιακά με την εφαρμογή Mindmap.

6ο βήμα: Οι μαθητές/-τριες αναστοχάζονται αξιοποιώντας τα εργαλεία διαλόγου.Επέκτεινε: περιέγραψε πώς όσα καταγράφηκαν στο νοητικό χάρτη επέκτειναν τη σκέψη σου σε νέες κατευθύνσεις ή σου έδωσαν μια νέα οπτική για το θέμα.
Εκτίμησε: σχολίασε ό,τι εκτιμάς και αξίζει να επισημάνεις.

Το 4ο εργαστήριο αξιοποιεί τα μαθήματα των Μαθηματικών και τις Γεωγραφίας για να καθοδηγήσει τα παιδιά να οργανώσουν και να πραγματοποιήσουν
επίσκεψη στην παιδική χαρά, με τη βοήθεια χάρτη, επιδιώκοντας να φανταστούν/οραματιστούν μελλοντικές αλλαγές σε αυτή.

1ο βήμα: Αξιοποιούμε το μάθημα της Γεωγραφίας ενότητα 1. «Οι χάρτες ένα εργαλείο για τη μελέτη του κόσμου» και το Μάθημα των Μαθηματικών ενότητα
7 κεφάλαιο 7.36 «Μετράω και σχεδιάζω κλίμακες» και 7.37 «Προσανατολισμός στον χώρο» για να προετοιμάσουμε τους/τις μαθητές/-τριες να επισκεφθούν την
παιδική χαρά.

2ο βήμα: Χρησιμοποιούμε την εφαρμογή google my maps ή ένα συμβατικό χάρτη της περιοχής του σχολείου. Στην ολομέλεια της τάξης ζητάμε από τα παιδιά να:
1. εντοπίσουν στο χάρτη τις συντεταγμένες του σχολείου,
2. εντοπίσουν και να σημειώσουν χώρους της γειτονιάς που συνηθίζουν να παίζουν τα παιδιά σήμερα, (π.χ. παιδική χαρά, πάρκο, πλατεία, παιδότοπος, πεζόδρομος, αλάνα κλπ), χρησιμοποιώντας σύμβολα (παράδειγμα στο φωτόδεντρο http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/8929)
3. περιγράψουν τις θέσεις των χώρων παιχνιδιού σε σχέση με το σχολείο χρησιμοποιώντας τα σημεία του Ορίζοντα (π.χ. η παιδική χαρά βρίσκεται Βορειοανατολικά του σχολείου).
4. επιλέξουν την παιδική χαρά της γειτονιάς του σχολείου που επιθυμούν να εστιάσουν.
5. χαράξουν στο χάρτη τη διαδρομή από το σχολείο στην παιδική χαρά.
6. μετρήσουν και υπολογίσουν την απόσταση που θα διανύσουν από το σχολείο στην παιδική χαρά λαμβάνοντας υπόψη την κλίμακα του χάρτη.                                          7. περιγράψουν τη διαδρομή χρησιμοποιώντας: όρους κατεύθυνσης (π.χ αρχικά για πενήντα [50] μέτρα θα κατευθυνθούμε Βόρεια κατόπιν συνεχίζουμε με κατεύθυνση Ανατολική για σαράντα [40] μέτρα κλπ).

3ο βήμα: Επισκεπτόμαστε εντός σχολικού ωραρίου την παιδική χαρά με τη βοήθεια εθελοντών γονέων, αν κρίνεται σκόπιμο για την ασφάλεια των παιδιών. Ζητάμε από τα παιδιά να εργαστούν σε ζευγάρια, τους μοιράζουμε τον χάρτη της περιοχής του σχολείου με χαραγμένη τη διαδρομή που θα ακολουθήσουμε και τους ζητάμε κατά την επίσκεψη στην παιδική χαρά να έχουν μαζί τους φωτογραφική μηχανή, μολύβι. Τέλος, τα συμβουλεύουμε να αφιερώσουν χρόνο και να παρατηρήσουν τον χώρο πολύ προσεκτικά ώστε να μπορέσουν να συμπληρώσουν το φύλλο εργασίας 4.

Επιδίωξη του 5ου εργαστηρίου είναι οι μαθητές/-τριες χωρισμένοι/-νες σε ομάδες να συνεργαστούν, να επιλέξουν μια ιδέα από όσες κατέγραψαν στο προηγούμενο εργαστήριο, “Επίσκεψη στην παιδική χαρά”, και να δημιουργήσουν την μακέτα μιας παιδικής χαράς ή ενός παιχνιδιού παιδικής χαράς του μέλλοντος.

1ο βήμα: Με αφορμή το μάθημα της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής “Συμμετέχουμε στη λήψη αποφάσεων”, συζητάμε στην ολομέλεια της τάξης τα βήματα που παρουσιάζονται στο μάθημα για τη λήψη αποφάσεων.
2ο βήμα: Ενημερώνουμε, τα παιδιά ότι στόχος του εργαστηρίου είναι σε τετραμελείς ομάδες να κατασκευάσουν μακέτες που θα παρουσιάζουν την
παιδική χαρά του μέλλοντος ή ένα παιχνίδι της παιδικής χαράς του μέλλοντος χρησιμοποιώντας υλικά που μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν (π.χ
συσκευασίες, βαζάκια, καπάκια κλπ) ή υλικά από τη φύση (κλαδιά, φύλλα, πέτρες, κοχύλια, φύκια κλπ) ή ψηφιακές εφαρμογές π.χ https://www.tinkercad.com/ ή https://www.blockscad3d.com/,
3ο βήμα: Προτρέπουμε κάθε ζευγάρι του προηγούμενου εργαστηρίου “Επίσκεψη στην παιδική χαρά” να ενωθεί με ένα άλλο ακόμη και να αποφασίσουν ποια ιδέα από αυτές που έχουν καταγράψει στο φύλλο εργασίας 4 θα παρουσιάσουν στη μακέτα τους. Εξηγούμε στις ομάδες ότι αναμένεται από αυτές:
1. να συζητήσουν όσα έχουν καταγράψει στο φύλλο εργασίας 4,
2. να θέσουν τα κριτήρια με τα οποία θα αξιολογήσουν τις ιδέες του φύλλου εργασίας 4 και
3. να επιλέξουν αιτιολογημένα την πρόταση που θα παρουσιάσουν στη μακέτα τους.
4ο βήμα: Όταν οι ομάδες καταλήξουν στην ιδέα με την οποία θα ασχοληθούν μοιράζουμε το φύλλο εργασίας 5 το οποίο αξιοποιεί τη ρουτίνα σκέψης Δημιουργικός Σχεδιασμός (Planning for invention). Τέλος συμφωνούμε με τις ομάδες το χρονικό όριο για την ολοκλήρωση της εργασίας και την αρχική
παρουσίαση της μακέτας. Οι ομάδες θα μπορούν να εργαστούν για την ολοκλήρωση των μακετών και εκτός σχολικού ωραρίου ή με τη βοήθεια άλλων
ειδικοτήτων (π.χ. εκπαιδευτικός καλλιτεχνικών – αισθητικής αγωγής).

Το 6ο εργαστήριο αφιερώνεται στην πρώτη παρουσίαση των μακετών που δημιούργησαν οι ομάδες με σκοπό να βρουν εθελοντές από την τοπική κοινότητα
που θα διαμεσολαβήσουν, ώστε η ιδέα τους να είναι εφικτή και υλοποιήσιμη.

1ο βήμα: Με αφορμή το μάθημα της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής «Ο ενεργός πολίτης αποφασίζει, συμμετέχει και δρα» προσεγγίζουμε την έννοια της πολιτειότητας και ενθαρρύνουμε τους μαθητές/τριες να αναζητήσουν καταρχήν ανατροφοδότηση από ειδικούς για την τελειοποίηση της ιδέας τους.

2ο βήμα: Η συζήτηση για την αναζήτηση ειδικών γίνεται στην ολομέλεια και διευκολύνεται με τη δομή της ρουτίνας σκέψης Κύκλοι Δράσης (Circles of
action).
Ποιοι θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην ανατροφοδότηση της ιδέας σας:
α. από τον εσωτερικό σας κύκλο (οικογένεια, φίλοι);
β. από τον κύκλο της κοινότητας (δημοτικές αρχές, τοπικοί φορείς);
γ. από τον παγκόσμιο κύκλο (σχολικά δίκτυα, καλές πρακτικές);
3ο βήμα: Οι μαθητές/-τριες χωρίζονται σε τρεις (3) ομάδες (μία ανά κύκλο δράσης) και καταμερίζουν αρμοδιότητες. Η πρώτη ομάδα προωθεί τις προτάσεις για την παιδική χαρά σε κάποιον από τους γονείς της τάξης με σχετικό επάγγελμα (π.χ. αρχιτέκτονας) ζητώντας ανατροφοδότηση. Η δεύτερη ομάδα προωθεί τις προτάσεις σε αρμόδια υπηρεσία του οικείου δήμου και η τρίτη ομάδα αναλαμβάνει την αναζήτηση καλών πρακτικών σε προτεινόμενα εκπαιδευτικά δίκτυα και κοινότητες πρακτικής (π.χ. eTwinning). Για την επικοινωνία σχετικά με τη λήψη ανατροφοδότησης από τους ειδικούς μπορούν να αξιοποιηθούν τα εργαλεία διαλόγου: Πες την άποψή σου (π.χ. πείτε μας την άποψή σας σχετικά με τις προτάσεις μας για την παιδική χαρά).
Παρατήρησε: (π.χ. παρατηρήστε συγκεκριμένα στοιχεία που θεωρείτε ότι πρέπει να διορθώσουμε).
Εκτιμήστε: (π.χ. αναφερθείτε σε ό,τι θεωρείτε σημαντικό από αυτά που προτείνουμε).
Επέκτεινε (π.χ. εξηγήστε μας πώς η ιδέα μας σάς έκανε να σκεφτείτε νέες προτάσεις).

Στο 7ο και τελευταίο ενθαρρύνουμε τα παιδιά να οργανώσουν μια εκδήλωση στην οποία θα παρουσιάσουν τον τρόπο που εργάστηκαν, τις προτάσεις τους για
την μελλοντική παιδική χαρά και τα παιχνίδια της, όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί μετά την ανατροφοδότηση των ειδικών.
1ο βήμα: Συντονίζουμε συζήτηση για τις διαδικασίες που χρειάζεται η οργάνωση και η διεξαγωγή της εκδήλωσης.
2ο βήμα: Οι μαθητές/-τριες πραγματοποιούν την εκδήλωση/έκθεση και παρουσιάζουν το έργο τους. (Πληροφορίες για τον σχεδιασμό και την πραγματοποίηση παρουσιάσεων μπορείτε να βρείτε στον παρακάτω σύνδεσμο https://www.living-democracy.com/el/textbooks/volume-1/part-3/unit-2/tool-10/).
3ο βήμα: Στο τέλος του Εργαστηρίου ζητάμε από τα παιδιά να συμπληρώσουν το φύλλο αναστοχασμού και το φύλλο αυτοαξιολόγησης.