Εργαστήρια Δεξιοτήτων

Ζω καλύτερα - Ευ Ζην
  • Γνωρίζω το σώμα μου - Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση

Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης Προγράμματος Δράσης

Αριθμός Εργαστηρίων:

7

Αριθμός Διδακτικών Ωρών:

14

Το σώμα μου: ένα θαύμα που αγαπώ, φροντίζω και προστατεύω

Δεξιότητες Στόχευσης

Δεξιότητες Διαμεσολάβησης και Κοινωνικής Ενσυναίσθησης
  • διαμεσολάβηση
  • ενσυναίσθηση και ευαισθησία
Δεξιότητες Διαχείρισης των Μέσων
  • ασφάλεια στο διαδίκτυο
  • γραμματισμός στα μέσα
  • πληροφορικός γραμματισμός
  • ψηφιακός γραμματισμός
Δεξιότητες Κοινωνικής Ζωής
  • αυτομέριμνα
  • ενσυναίσθηση
  • ευαισθησία
  • κοινωνική
Δεξιότητες του νου
  • κατασκευές, παιχνίδια, εφαρμογές
Δεξιότητες Ψηφιακής Ιθαγένειας
  • ανθεκτικότητα
  • ασφαλής πλοήγηση στο διαδίκτυο
  • ευχέρεια στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση
  • προστασία από εξαρτητικές συμπεριφορές στις τεχνολογίες
Ρουτίνες σκέψης και Αναστοχασμός
  • Βλέπω-Σκέφτομαι-Αναρωτιέμαι
  • Σκέφτομαι-Προβληματίζομαι- Διερευνώ
Ψηφιακή μάθηση 21ου αιώνα (4cs σε ψηφιακό περιβάλλον)
  • συνδυαστικές δεξιότητες ψηφιακής τεχνολογίας, επικοινωνίας και συνεργασίας.
  • ψηφιακή επικοινωνία
  • ψηφιακή κριτική σκέψη

Σύντομη περιγραφή

Σκοπός του προγράμματος είναι η διαπαιδαγώγηση μαθητών/τριών της Γ΄ τάξης Δημοτικού σε θέματα που αφορούν στις βιολογικές διαφοροποιήσεις του ανθρώπινου σώματος κατά τη χρονολογική του ωρίμανση, καθώς και του αρσενικού και θηλυκού φύλου. Επιπρόσθετα, αναφέρονται στις διαφορές ανάμεσα στο βιολογικό και κοινωνικό φύλο, στην εμπέδωση βασικών γνώσεων ως προς τα έμφυλα στερεότυπα, καθώς και στην απόκτηση δεξιοτήτων αυτοπροστασίας ενάντια σε πιθανή απόπειρα σεξουαλικής κακοποίησης, στη βάση των δεξιοτήτων μάθησης 21ου αιώνα, κοινωνικής ζωής, τεχνολογίας, μηχανικής, επιστήμης και του νου.

Τίτλοι επιμέρους εργαστηρίων

1. Από το «εγώ» στο «εμείς»

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα

Βασικός στόχος του εργαστηρίου είναι η διαμόρφωση ενός κλίματος συνεργασίας και επικοινωνίας μέσα στην τάξη τόσο μεταξύ των μαθητών/τριών όσο και μεταξύ των μαθητών/τριών με τον/την εκπαιδευτικό.

Συγκεκριμένα:

Οι μαθητές/τριες αναμένεται:

             Να εξοικειωθούν με πιο απλούς τρόπους συνεργασίας (δυάδα), ώστε να διαμορφωθεί καλή βάση για    τη συνοχή στην ομάδα.

             Να εξοικειωθούν με τον ομαδικό τρόπο δουλειάς.

             Να ενισχυθεί η αίσθηση της εμπιστοσύνης και της ασφάλειας μέσα στην ομάδα.

 

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)

1η Δραστηριότητα: (Διάρκεια: 40΄)

«Γνωριζόμαστε- Συνεργαζόμαστε»

  1. Ακούγεται μουσικό κομμάτι. Οι μαθητές/τριες περπατούν – Όποιον/α συναντούν τον/την χαιρετούν με χειραψία χωρίς λόγια, χαιρετιούνται μεταξύ τους και συστήνονται.
  2. Προτείνουμε στους μαθητές/τριες να γίνουν δυάδα με κάποιον/α που δεν γνωρίζουν καλά. Δίνεται η οδηγία σε όλες τις δυάδες να μοιραστούν μια καλή στιγμή που τους έρχεται στο μυαλό.
  3. Οι δυάδες γίνονται τετράδες-συζητούν:

«Τι χρειάζομαι για να νιώσω καλά σε μια συνεργασία;». Γίνεται ονοματοδοσία των ομάδων σχετική με το σώμα μας.

  1. Γίνεται ολομέλεια και παρουσίαση των ομάδων.

2η Δραστηριότητα: (Διάρκεια: 30΄)

Οδηγίες-προετοιμασία για την επόμενη  συνάντηση: προτρέπουμε τα παιδιά να επικοινωνήσουν είτε ηλεκτρονικά είτε δια ζώσης με την ομάδα τους το απόγευμα και να καθορίσουν τι σημαίνει συνεργασία για αυτά και πώς θα συνεργάζονταν καλύτερα.

Οι απόψεις θα παρουσιαστούν στο  επόμενο εργαστήριο.

3η Δραστηριότητα: (Διάρκεια: 20΄)

Αναστοχασμός – συναισθήματα – μια κουβέντα.

2. Φτιάχνουμε τους κανόνες της ομάδας μας - Μαθαίνουμε πώς θα δουλέψουμε

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες αναμένεται:

             Να εξοικειωθούν με τον ομαδικό τρόπο δουλειάς.

             Να εντοπίσουν πώς θέλουν να συνεργαστούν.

             Να ενισχυθεί η αίσθηση της εμπιστοσύνης και της ασφάλειας μέσα στην ομάδα.

             Να παρουσιαστεί το πρόγραμμα και η αξιολόγησή του.

             Να εξοικειωθούν με τους δείκτες αξιολόγησης της δεξιότητας (αυτό- και έτερο- αξιολόγηση).

 

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές) 

1η Δραστηριότητα (Διάρκεια: 45΄)

«Η συμφωνία της  ομάδας για τη συνεργασία»

Συζήτηση- ανακεφαλαίωση τι σημαίνει  συνεργασία-κατάληξη των όρων του συμβολαίου των ομάδων (τι θέλω να   ισχύει στην ομάδα μου-τι μπορώ να προσφέρω) – καταγραφή τους.

2η Δραστηριότητα: (Διάρκεια: 45΄) – Κλείσιμο Συνάντησης

« Το Βιβλίο της ομάδας».

Εξηγούμε στα παιδιά πώς θα καταλάβουμε αν αυτά που κάνουμε έχουν αποτέλεσμα σε μας. Κατασκευάζεται από μεγάλα χαρτόνια ένα «βιβλίο» όπου κάθε σελίδα-χαρτόνι έχει σαν τίτλο το θέμα κάθε συνάντησης. Στο εξώφυλλο του βιβλίου έχει γραφτεί το όνομα της ομάδας ή του προγράμματος. Μετά από κάθε δραστηριότητα, συμπληρώνεται το Βιβλίο της Ομάδας. Στο κάθε φύλλο θα είναι κολλημένοι, με απλά λόγια, οι δείκτες π.χ. της συνεργασίας π.χ. μοιράζομαι τις πληροφορίες με την ομάδα μου κλπ. Το κάθε παιδί θα έχει κολλήσει μια φωτογραφία του ή ζωγραφίσει το όνομά του. Κάτω από αυτήν, θα γράψει σε post it (ή κείμενο ή μια λέξη) που θα απαντά τι κατάφερε καλά εκείνη τη μέρα – τι του άρεσε – ποιο συναίσθημα του δημιούργησε – ποιους από τους παραπάνω δείκτες κατάφερε καλά και σε ποιους πρέπει προσπαθήσει κι άλλο.

3. Μεγαλώνω και αλλάζω και είναι…οκ!!!

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες αναμένεται:

  • Να εξοικειωθούν σταδιακά με τις αλλαγές του σώματός τους μέσα στο χρόνο ως φυσιολογική εξέλιξη και να γίνει η αποδοχή τους με χαρά.
  • Να βελτιώσουν τη δεξιότητα της ενσυναίσθησης.
  • Να αποδεχτούν άτομα με διαφορετικές δραστηριότητες/απόψεις από τους/τις ίδιους/ες.
  • Να διαπιστώσουν ότι κάποιες αγαπημένες δραστηριότητες ή απόψεις έχουν διαμορφωθεί εξαιτίας ύπαρξης στερεοτύπων για το κοινωνικό φύλο.
  • Να εξερευνήσουν σε βάθος το θέμα που επεξεργάζονται μέσα από την παρατήρηση, την εξαγωγή και την αιτιολόγηση των υποθέσεών τους (project zero).

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)

1η Δραστηριότητα (Διάρκεια: 40΄)

Δίνονται εικόνες σε τρεις διαφορετικές ηλικιακές φάσεις που έχουν σχέση με την ηλικία των παιδιών, π.χ. εικόνες ανθρώπου αρσενικού και θηλυκού βιολογικού φύλου σε βρεφική ηλικία, σε παιδική ηλικία και σε εφηβική ηλικία.

Πρέπει η αναζήτηση να γίνεται με την ένδειξη: εικόνες free, ώστε οι αυτές να μην υπόκεινται σε πνευματικά δικαιώματα.

Γίνεται η επεξεργασία τους με τη μέθοδο : Project Zero- Ρουτίνες Σκέψης- Βλέπω- Σκέφτομαι- Αναρωτιέμαι . Είναι μία Ρουτίνα Σκέψης, η οποία έχει σκοπό οι μαθητές/τριες να εξερευνήσουν το θέμα, μέσα από την παρατήρηση, την εξαγωγή και αιτιολόγηση των υποθέσεών τους.

Οι ερωτήσεις μπορεί να είναι:

  • Τι βλέπεις;
  • Τι σκέφτεσαι για αυτό;
  • Τι σε κάνει να αναρωτηθείς;

2η δραστηριότητα (Διάρκεια: 30΄)

Οι ομάδες συζητούν και καταγράφουν τις ανησυχίες που μπορεί να έχει ένα αγόρι / ένα κορίτσι. Υπογραμμίζουν αυτές που θεωρούν πιο σημαντικές.

Καταγράφονται τα κοινά θετικά και τα αρνητικά τους. Τα παιδιά εντοπίζουν αυτές που εμπίπτουν σε κοινωνικά στερεότυπα.

3η Δραστηριότητα (Διάρκεια: 30΄)

Αναστοχασμός – συμπλήρωση βιβλίου ομάδας.

4. Το σώμα μου και τα αναπαραγωγικά μέρη

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες αναμένεται:

  • Να εξοικειωθούν με την ονομασία όλων των μερών του σώματος.
  • Να ενημερωθούν και να ενδυναμωθούν, ώστε να προστατεύουν τον εαυτό τους από τη σεξουαλική θυματοποίηση και τη βία.
  • Να αναζητήσουν βοήθεια από τους/τις ενήλικες που εμπιστεύονται.
  • Να αναπτύξουν την κριτική σκέψη και την αυτονομία όσον αφορά την ασφάλειά τους.
  • Να εξασκηθούν στο να αντέχουν τις πιέσεις.

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)

1η Δραστηριότητα: «Ονοματίζω σωστά το σώμα μου» (Διάρκεια:30΄)

Διανέμονται στις ομάδες εικόνες ανθρώπων και των δύο βιολογικών φύλων διαφόρων ηλικιών. Δίνονται καρτέλες με ονομασίες μερών του σώματος και φάκελος με την ορολογία των γεννητικών οργάνων (αιδοίο, πέος, στήθος). Τα παιδιά καλούνται να αντιστοιχίσουν τις καρτέλες με τα μέρη του σώματος. Θα διαπιστώσουν ότι έχουν αντιστοιχίσει τα μέρη σε παρόμοια σημεία, τόσο στο αγόρι όσο και στο κορίτσι.

Εισάγουμε τον όρο “ιδιωτικά μέρη” του σώματος.

2η Δραστηριότητα  (Διάρκεια: 40΄ )

Ο κανόνας του εσωρούχων (Καμπάνια του Συμβουλίου της Ευρώπης “Ένα στα Πέντε” για τον Τερματισμό της Παιδικής Σεξουαλικής Κακοποίησης στην Ελλάδα). Προβολή και επεξεργασία του υλικού.

https://elearning.iep.edu.gr/study/mod/folder/view.php?id=19161

Η προσέγγιση γίνεται με τη μέθοδο του Project Zero Ρουτίνες Σκέψης- Α.3 Σκέψου- Αναθεώρησε-Εξερεύνησε (Think- Puzzle-Explore). Μία ρουτίνα σκέψης που βοηθάει να ερμηνεύσουν σε βάθος ένα θέμα και να σκέφτονται κριτικά και αυτόνομα.

3η Δραστηριότητα  (Διάρκεια: 20΄)

Αναστοχασμός – αυτοαξιολόγηση- συμπλήρωση βιβλίου ομάδας.

5. Πώς φαίνεται το σώμα μου στο διαδίκτυο;

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες αναμένεται:

  • Να διακρίνουν τον εκφοβισμό και κυρίως τον διαδικτυακό εκφοβισμό.
  • Να καταγράψουν τα συναισθήματα που δημιουργούνται όταν βλέπουν στο διαδίκτυο ένα «ιδανικό σώμα».
  • Να εντοπίσουν τα διαδικτυακά παιχνίδια που παρουσιάζουν ένα «ιδανικό», αλλά και μη ρεαλιστικό, σώμα.

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές) 

1η Δραστηριότητα (Διάρκεια: 20΄)

Ο/Η συντονιστής/τρια παρουσιάζει το video από το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου: το βίντεο διαδικτυακός εκφοβισμός – Γίνεται συζήτηση. https://video.link/w/5Up4c

2η Δραστηριότητα: “Η εικόνα που έχω για το σώμα μου» (Body Image) (Διάρκεια: 30΄)

Προβολή βίντεο του Ελληνικού Κέντρου Ασφαλούς Διαδικτύου με τίτλο: “Body Image” https://saferinternet4kids.gr/video/body-image/

Σε κάθε υπο-ομάδα ζητείται να καταγράψει τις σκέψεις ενός φανταστικού παιδιού το οποίο επηρεάζεται έντονα από φωτογραφίες διάσημων προσώπων με «ιδανικό σώμα» ή/και ασχολείται υπερβολικά με διαδικτυακά παιχνίδια που ντύνουν ψηφιακές κούκλες (π.χ. το ηλεκτρονικό παιχνίδι Star Dolls).

Η δεύτερη υπο-ομάδα καταγράφει αντίστοιχα τα συναισθήματά του. Στη συνέχεια, η/ο συντονίστρια/ής παρουσιάζει το σύνολο των σκέψεων και των συναισθημάτων και ζητά από την ολομέλεια να συνδέσουν με βελάκια τις σκέψεις που οδηγούν στα αντίστοιχα συναισθήματα.

3η Δραστηριότητα: Το δίκτυ(ο) ασφαλείας μου (Διάρκεια: 25΄)

Δίνεται φύλλο εργασίας (βλ. παρακάτω στο παράρτημα) μέσα στο οποίο τα παιδιά ζωγραφίζουν στο κέντρο τον εαυτό τους και γύρω 5-6 ενήλικες που εμπιστεύονται. Φτιάχνουν ένα γράμμα για αυτούς/ές και το δίνουν.

Αυτοί/ές αποτελούν το δίχτυ ασφάλειάς τους και μπορούν να απευθυνθούν όποτε νιώσουν άβολα ή κινδυνεύουν τα ίδια ή οι φίλοι/ες τους.

4η Δραστηριότητα (Διάρκεια: 15΄)

Αναστοχασμός – αυτοαξιολόγηση – συμπλήρωση βιβλίου ομάδας.

6. Τα δικαιώματα είναι για όλες/όλους ίδια

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες αναμένεται:

  • Να αναδείξουν τα Δικαιώματα των παιδιών ως παναθρώπινες αξίες που δε σχετίζονται με το φύλο, το χρώμα ή την ηλικία των ανθρώπων.
  • Να εντοπίζουν στερεοτυπικές φράσεις ή συμπεριφορές και να τις αλλάζουν, αν τους δυσκολεύουν.
  • Να μελετήσουν τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού ή το εγχειρίδιο «Μικρή Πυξίδα» (Compasito), συγκεκριμένα τα άρθρα που αναφέρονται στη 2η δραστηριότητα.

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)

1η Δραστηριότητα (Διάρκεια: 45΄)

Τα δικαιώματα του νησιού (παιχνίδι ρόλων).

Τα παιδιά είναι ναυαγοί σε ένα έρημο νησί. Υπάρχουν καρτέλες με δηλώσεις δικαιωμάτων που σκορπίζονται στην τάξη: π.χ. «Δικαιούσαι να ασχολείσαι με τη μαγειρική». Τα παιδιά χωρίζονται σε αγόρια και κορίτσια και ψάχνουν δικαιώματα μόνο για αγόρια ή μόνο για κορίτσια, αλλιώς δεν μπορούν να πιούν νερό. Δεν βρίσκουν και αναγκάζονται να αποφασίσουν ομαδικά αν το εκάστοτε δικαίωμα θα ανήκει αποκλειστικά στα αγόρια ή στα κορίτσια. Αν δεν τους αρέσει αυτό, πρέπει ν’ αλλάξουν το «σύνταγμα» του νησιού ή να μετακομίσουν. Αναδιατυπώνουν τους κανόνες.

2η Δραστηριότητα: Το κυνήγι των μπαλονιών (Διάρκεια: 25΄)

Μοιράζονται μπαλόνια με στερεοτυπικές φράσεις πχ: «τα κορίτσια δεν παίζουν καλό ποδόσφαιρο». Βρίσκουν ένα μπαλόνι. Αν τα εκφράζει, το κρατούν. Αν όχι, το αλλάζουν π.χ. «ένα άτομο είναι καλό στο ποδόσφαιρο και δεν έχει σημασία αν είναι αγόρι ή κορίτσι».

3η Δραστηριότητα (Διάρκεια: 20΄)

Αναστοχασμός – αυτοαξιολόγηση – συμπλήρωση βιβλίου ομάδας.

7. Βάζω στόχους και προχωρώ – Με μαθαίνω, με αγαπώ και στους άλλους θα το πω

Προσδοκώμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα

Οι μαθητές/τριες αναμένεται:

  • Να απευθύνονται στους/στις ενήλικες που εμπιστεύονται σε περίπτωση που κινδυνεύουν τα ίδια ή οι φίλοι/ες τους.
  • Να γνωρίσουν τους κατάλληλους φορείς καθώς και τους τρόπους επικοινωνίας με αυτούς, ώστε να πάρουν την κατάλληλη βοήθεια.
  • Να αποτιμήσουν τόσο τη μαθησιακή διαδικασία ως προς το αποτέλεσμά της και ως προς τον βαθμό κατάκτησης των δεξιοτήτων που αναφέρθηκαν.
  • Να επισημανθούν τα επιτεύγματα των παιδιών και οι δυνατότητες βελτίωσής τους.

Δραστηριότητες – (ενδεικτικές)

1η Δραστηριότητα Δεν είμαι μόνος (Διάρκεια: 15΄)

Διαβεβαιώνουμε ότι ένα παιδί/ θύμα έχει δικαίωμα να απευθυνθεί σε έναν/μία ενήλικα που εμπιστεύεται, σε φίλους/ες ή σε φορείς που προσφέρουν την κατάλληλη υποστήριξη σε παιδιά ανάλογα με την περίπτωση. Αναφέρουμε φορείς και τηλέφωνα (πχ Γραμμή SOS 1056, κ.ά.).

2η Δραστηριότητα (Διάρκεια: 20΄)

Αναστοχασμός- διατρέχουμε τις συναντήσεις-συναισθήματα-σκέψεις.

3η Δραστηριότητα: Αυτoαξιολόγηση (Διάρκεια: 30΄)

Μετά από κάθε ενότητα συμπληρώνεται το Βιβλίο της Ομάδας στο κάθε φύλλο της.

Στη μέση θα είναι κολλημένοι με απλά λόγια, από τον/την εκπαιδευτικό και σε ένα πλαστικοποιημένο χαρτί οι δείκτες των δεξιοτήτων που επεξεργαζόμαστε. Το κάθε παιδί θα γράψει το όνομά του. Κάτω από αυτό θα γράψει σε post it, κείμενο (ή μια λέξη που θα απαντά στο τι κατάφερε καλά εκείνη τη μέρα- τι του άρεσε – ποιο συναίσθημα του δημιούργησε – σε ποιους δείκτες πρέπει να προσπαθήσει κι άλλο.

4η Δραστηριότητα: Ετερο-αξιολόγηση (Διάρκεια: 15΄)

Η μια υπο-ομαδα (δύο άτομα) σχολιάζει την άλλη (τα άλλα δύο ) πάνω στους δείκτες και το σημειώνουν στο κάτω μέρος του χαρτονιού, απαντώντας σε τι τα πάει καλά  ή μέτρια και πού πρέπει να προσπαθήσει πιο πολύ.

5η Δραστηριότητα Portfolio (Διάρκεια: 10΄)

Το κάθε παιδί μπορεί να βάλει στο φάκελο τις δραστηριότητες που φανερώνουν τα επιτεύγματα της δεξιότητας π.χ. της συνεργασίας: παζλ, ομαδικές ή ατομικές εργασίες, κλπ.

Εκπαιδευτικό υλικό