Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα εστιάζει στη στρατηγική γεωγραφική θέση, τη μορφολογία και το ρόλο των κάστρων και φρουρίων του Νομού Πρέβεζας ως κρίσιμων πόλων βιώσιμης ανάπτυξης, τουρισμού και οικονομικής δραστηριότητας. Μέσω χαρτογραφικής ανάλυσης, μελέτης περιβάλλοντος και δημιουργικών προτάσεων, οι μαθητές/τριες ανακαλύπτουν πως αυτά τα μνημεία μπορούν να ενταχθούν σε σύγχρονες στρατηγικές αειφόρου διαχείρισης πολιτιστικού τοπίου και να γίνουν κινητήρες οικοτουρισμού και τοπικής ανάπτυξης.
Δημιουργός: Φωτεινή Δημακοπούλου. Επόπτρια Ποιότητας της Εκπαίδευσης-Δ.Δ.Ε. Πρέβεζας, Σύμβουλος Κοινωνικών Επιστημών-ΠΕ78
Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Γεωλογίας- Γεωγραφίας (ΦΕΚ 304/Β΄/13-03-2003).
Νέο Πρόγραμμα σπουδών Γεωλογίας-Γεωγραφία( ΦΕΚ_ 1859_24-03-2023).
Πρόγραμμα Σπουδών «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» του Νηπιαγωγείου, του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου (ΦΕΚ 6048/Β΄/1-11-2024).
Οι μαθητές/τριες αναμένεται να :
αναλύουν τη στρατηγική θέση των κάστρων (κοιλάδες, λόφοι, ακτές) και να τα συνδέουν με δίκτυα μετακινήσεων (παλιούς και σύγχρονους δρόμους, λιμάνια) (Γεωγραφική Στρατηγική Θέση),
μελετούν την αρχιτεκτονική προσαρμογή στο φυσικό τοπίο (π.χ. πέτρινες κατασκευές, ενσωμάτωση σε βραχώδεις λόφους) (Μορφολογία, Περιβάλλον),
κάνουν προτάσεις για ενεργειακή απόδοση (π.χ. φωτοβολταϊκά σε ιστορικούς χώρους), μείωση τουριστικής πίεσης και έξυπνες λύσεις (εφαρμογές για εικονικές ξεναγήσεις) (Αειφόρος Διαχείριση),
σχεδιάζουν βιώσιμα τουριστικά δρομολόγια που ενισχύουν την τοπική οικονομία (συνεργασίες με γεωργικές/βιοτεχνικές μονάδες) (Τουρισμός και Οικονομία),
προτείνουν σχέδια για την ανάδειξη των κάστρων ως πυρήνες πρασίνου, πολιτιστικών δραστηριοτήτων και κοινωνικής συνοχής (Βιώσιμες Πόλεις).
Ενδεικτικά: Ερωτήσεις προσανατολισμού: Πού βρίσκονται τα κάστρα της Πρέβεζας; Γιατί χτίστηκαν εκεί; Πώς συνδέονται με τον γύρω χώρο; Καταιγισμός ιδεών: Τι βλέπουμε από εκεί; Τι έβλεπαν οι υπερασπιστές του κάστρου; Πώς φαντάζεστε τη ζωή των ανθρώπων μέσα στο κάστρο τότε; Θέματα για συζήτηση στην ολομέλεια της τάξης: Ποιες είναι οι μεγαλύτερες απειλές για τα κάστρα σήμερα (κλίμα, τουρισμός, αμέλεια); Πώς μπορούμε να τα προστατεύσουμε χωρίς να περιορίσουμε την πρόσβαση; Τι μπορεί να κάνει ένα κάστρο ελκυστικό για τουρίστες, χωρίς να βλάπτει το περιβάλλον; •Εργαλεία: Google Earth, έντυποι χάρτες, παλιά σχεδιαγράμματα, προβολή οπτικοακουστικού υλικού, σύγκριση παλιών και νέων φωτογραφιών για εντοπισμό αλλαγών, swot analysis. Ψηφοφορία για επιλογή και υιοθεσία κάστρου: κάθε σχολείο/τάξη επιλέγει ένα κάστρο/φρούριο της περιοχής.
Σχεδιάζονται οι απαραίτητες ενέργειες, προσδιορίζονται οι συνεργασίες με φορείς, συγκροτούνται οι ομάδες εργασίας, περιγράφονται τα υλικά, τα μέσα και τα εργαλεία που θα αξιοποιηθούν, η διαδικασία αξιολόγησης και συντάσσεται ευέλικτος χρονοπρογραμματισμός. Ενδεικτικά: Συγκρότηση θεματικών ομάδων (Ομάδα Περιβαλλοντικής Βιωσιμότητας, Ομάδα Κοινωνικής και Οικονομικής Βιωσιμότητας, Ομάδα Πολιτιστικής Βιωσιμότητας). Συνεργασία με τοπικούς φορείς (Ο.Τ.Α., τουριστικοί φορείς, κατοίκους, επιχειρήσεις) για πραγματικές προτάσεις ανάπτυξης. Επαφή με ειδικούς (Περιβαλλοντολόγο, Ιστορικό, Μηχανικό Αειφόρου Σχεδιασμού, Καλλιτέχνες κ.ά). Αξιοποίηση του δικτύου κάθε σχολείου (συνεργασία με γονείς που εργάζονται σε σχετικούς τομείς). Καταγραφή βασικών αρχών αειφορίας και βιωσιμότητας των πολιτιστικών μνημείων (χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας π.χ. φωτοβολταϊκά για φωτισμό κάστρου, αντιμετώπιση κινδύνων π.χ. διάβρωση, πλημμύρες με βιώσιμες μεθόδους, εκπαιδευτικές και πολιτιστικές δραστηριότητες για να μην βασίζεται η αξία του μνημείου μόνο στον τουρισμό).
Η υλοποίηση του ΣΔ από τις μαθητικές ομάδες περιλαμβάνει δράση στο πεδίο, εμπλοκή σε κατάλληλα σχεδιασμένες βιωματικές δραστηριότητες (έρευνα, συλλογή, καταγραφή, δημιουργία υλικού, δράση ενεργού πολίτη-μαθητή). Ενδεικτικά: Επίσκεψη στα κάστρα/φρούρια: χάρτης προσανατολισμού, παρατήρηση γεωλογικών σχηματισμών, θέση σε σχέση με τη θάλασσα, ποτάμια, βουνά, περάσματα. Μετρήσεις: υψόμετρο, απόσταση, χρήση πυξίδας/GPS. Δημιουργία χαρτογραφικής παρουσίασης (ψηφιακής ή έντυπης). Σύνθεση διαδρομής/χάρτη περιήγησης με συνοδευτικά σχόλια/QR codes. Φωτογράφηση και καταγραφή τοπίου. Εντοπισμός προβλημάτων και κακής διαχείρισης του χώρου. Δημιουργία περιπατητικών διαδρομών με πληροφορίες για την τοπική βιοποικιλότητα. Σχέδιο Βιώσιμης Διαχείρισης για το κάστρο της επιλογής τους, συνδυάζοντας γεωγραφικά δεδομένα, οικοτουριστικές ιδέες και καινοτόμες προτάσεις για την ενίσχυση της κοινότητας. Εθελοντική ημέρα καθαριότητας με κατοίκους της περιοχής.
Ενδεικτικά: Δημιουργία αφίσας με κείμενα και σχέδια μαθητών/τριών. Οργάνωση εικαστικής έκθεσης στο κάστρο. Ανάρτηση ψηφιακού υλικού στο σχολικό blog ή σε τοπικές εφημερίδες. Συγκρότηση Δημοτικού Συμβουλίου Εφήβων και συνεδρίαση με θέμα τη βιωσιμότητα των κάστρων.
Αξιολόγηση εμπειριών και προτάσεις για το μέλλον-Ομαδική συνέντευξη. Ενδεικτικές ερωτήσεις: Τι έμαθα για τον ρόλο του «δικού μου» κάστρου στη σημερινή κοινωνία; Πώς μπορώ να συνεχίσω ως «φρουρός» της κληρονομιάς μου; Πώς θα εξασφαλίσουμε ότι θα παραμείνουν προσβάσιμα και σημαντικά για τις μελλοντικές γενιές; Συλλογικό ημερολόγιο με χρήση Padlet.
