Η τοπική γεωγραφία αποτελεί κρίσιμη γνωστική περιοχή για την καλλιέργεια γεωχωρικής επίγνωσης, της σχέσης ανθρώπου και περιβάλλοντος, καθώς και της περιβαλλοντικής υπευθυνότητας. Το παρόν πρόγραμμα εστιάζει στη διερεύνηση συγκεκριμένων γεωτοπόσημων της Πρέβεζας (Λιμάνι, Πλατεία Ανδρούτσου, Θεοφάνειος, Ρολόι), αξιοποιώντας παιδαγωγικές προσεγγίσεις βασισμένες στον τόπο και στη βιωματική μάθηση. Η προσέγγιση αυτή προσαρμόζεται στα αναπτυξιακά χαρακτηριστικά των μαθητών/τριών Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης.
Δημιουργοί του Προγράμματος Σοφία Πασσά, Επόπτρια Ποιότητας της Εκπαίδευσης ΠΕ Πρέβεζας Βούλα Νάνη, Εκπαιδευτικός ΠΕ70Αναστασία Ζάψα, Εκπαιδευτικός ΠΕ70
-Διασύνδεση με το Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών (ΔΕΠΠΣ) και το Αναλυτικό Προγράμματα Σπουδών (ΑΠΣ) για το γνωστικό αντικείμενο της Γεωγραφίας Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού (ΦΕΚ 304/Β΄/13-03-2003), ( ΦΕΚ 5815/Β/10-12-2021)
– Διασύνδεση με το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών για το γνωστικό αντικείμενο της Γεωγραφίας Ε΄ και Στ΄ Δημοτικού (ΦΕΚ 2259/τ, Β΄/06-04-2023)
– Διασύνδεση με το Πρόγραμμα Σπουδών «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» του Νηπιαγωγείου, του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου (ΦΕΚ 6048/Β΄/1-11-2024).
Οι μαθητές/τριες αναμένεται να:
αξιοποιήσουν την ψηφιακή τεχνολογία ως εργαλείο αποτελεσματικής διεύρυνσης της νεοαποκτηθείσας γεωγραφικής γνώσης,
συνειδητοποιήσουν ότι αποτελούν οργανικό και αναπόσπαστο μέρος ενός άμεσου γεωμορφολογικού περιβάλλοντος και να ισχυροποιήσουν την ηθική ευθύνη τους,
να αναδείξουν-προστατέψουν τα στοιχεία του τόπου τους,
προεκτείνουν τις καταγραφές, για τα γεωγραφικά τοπόσημα της πόλης τους, αναπτύσσοντας δεξιότητες δημιουργικής έκφρασης και συνεργασίας,
χρησιμοποιήσουν καινοτόμες ερευνητικές προσεγγίσεις για να ερευνήσουν στο πεδίο έξω από την τάξη ατομικά και ως μέλη ομάδας.
Οι μαθητές/τριες συνδιαλέγονται και εμπλέκονται στα εξής ερωτήματα: Ποια γεωγραφικά και ανθρωπογεωγραφικά στοιχεία είναι δίπλα μου; Ποιες ανθρώπινες δραστηριότητες αναπτύσσονται και επηρεάζουν περιβαλλοντικά τοπικά ζητήματα; Με ποιους τρόπους μπορώ να αντλήσω πληροφορίες για να καλλιεργήσω γεωγραφικές ικανότητες ερμηνείας του τόπου μου; Τι μπορώ να κάνω για να αναδείξω τον γεωμορφολογικό πλούτο του τόπου μου; Γιατί παρατηρείται αυξημένη επισκεψιμότητα στην πόλη μου και πώς εγώ θα συμβάλλω σ’ αυτό; Εργαλεία για τη διερεύνηση του θέματος: Τα ψηφιακά εκπαιδευτικά περιβάλλοντα, έντυπο υλικό από τον Δήμο Πρέβεζας, τον Φορέα Διαχείρισης του Αμβρακικού Κόλπου, την ΕΤΑΝΑΜ, την ΙΓ Εφορεία Αρχαιοτήτων Πρέβεζας, τους/τις ερευνητές/τριες του τόπου, πολυμεσικά διαδραστικά αρχεία, χάρτες (ψηφιακοί-συμβατικοί), μακέτες, είναι τα εργαλεία που αξιοποιούνται στο στάδιο αυτό. Οι πληροφορίες και οι ιδέες τους αποτυπώνονται σε ψηφιακό συνεργατικό πίνακα.
Σχεδιασμός Δραστηριοτήτων – GooseChase. Σκοπός της προετοιμασίας είναι να υποστηριχθούν οι μαθητές/τριες γνωστικά, ψυχοκινητικά και κοινωνικοσυναισθηματικά, ώστε να συμμετάσχουν ενεργά, με ασφάλεια και ενθουσιασμό σε ένα βιωματικό εκπαιδευτικό παιχνίδι πεδίου τύπου GooseChase, με στόχο τη διερεύνηση της τοπικής γεωγραφίας της Πρέβεζας. Μέσα από τη συμμετοχή τους θα αναπτύξουν δεξιότητες παρατήρησης, συνεργασίας και επίλυσης προβλημάτων στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον. Οι μαθητές/τριες με την καθοδήγηση του/της εκπαιδευτικού κατανοούν τη λειτουργία του παιχνιδιού GooseChase, ορίζουν ρόλους στις ομάδες και εξοικειώνονται με την εφαρμογή και τις αποστολές που θα ολοκληρώσουν στο πεδίο. Υλοποίηση στο Πεδίο – Γεωδιαδρομή. Οι μαθητές/τριες συμμετέχουν ενεργά σε αποστολές GooseChase στα εξής σημεία: Λιμάνι, Πλατεία Ανδρούτσου, Θεοφάνειος Αίθουσα Τέχνης, Ενετικός Πύργος Ρολογιού. Φωτογραφίζουν, παρατηρούν, ρωτούν ντόπιους, καταγράφουν και υποβάλλουν τις απαντήσεις τους. Ο/Η εκπαιδευτικός παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο.1. Σημείο Εκκίνησης: Λιμάνι Πρέβεζας Περιγραφή αποστολής: Βρίσκεστε στο λιμάνι της Πρέβεζας!-Βγάλτε μια ομαδική selfie με φόντο το λιμάνι της Πρέβεζας. Μπορείτε να ποζάρετε με πλατιά χαμόγελα– η εξερεύνηση ξεκινά τώρα!-Εξερευνήστε την τοποθεσία του λιμανιού και τη γεωγραφική του σημασία για την πόλη και την ευρύτερη περιοχή. -Ποιες είναι οι γεωγραφικές συνδέσεις του λιμανιού με τον Αμβρακικό Κόλπο και το Ιόνιο Πέλαγος; Πώς επηρεάζει την περιοχή η θέση του λιμανιού;-Βγάλτε μια φωτογραφία του λιμανιού! 2. Πλατεία Ανδρούτσου Περιγραφή αποστολής: Η Πλατεία Ανδρούτσου είναι ένας από τους πιο κεντρικούς και ιστορικούς χώρους της πόλης, ο οποίος έχει συνδεθεί με σημαντικά ιστορικά γεγονότα και κοινωνικές δραστηριότητες. Εδώ, οι κάτοικοι της πόλης συναντιούνται, ενώ η πλατεία διατηρεί έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα με τα κτίρια και την αρχιτεκτονική της. Βγάλτε μια φωτογραφία της πλατείας από μια διαφορετική γωνία που δεν έχουμε δει ποτέ (δηλαδή όχι από τη συνηθισμένη πλευρά που τραβιούνται οι περισσότερες φωτογραφίες). Αναφέρετε ένα ιστορικό γεγονός που συνδέεται με την πλατεία ή την περιοχή γύρω από αυτήν (π.χ. κάποια εκδήλωση, ιστορικό γεγονός κλπ.). Αναμενόμενες απαντήσεις: Κεντρική θέση στην Πρέβεζα, κοντά στο λιμάνι και με εύκολη πρόσβαση από διάφορους δρόμους της πόλης, κόμβος για τις τοπικές μετακινήσεις, κοντινή απόσταση από εμπορικές και πολιτιστικές δραστηριότητες, ενισχύει την κοινωνική και εμπορική ζωή στην περιοχή. 3. Θεοφάνειος Αίθουσα Τέχνης Περιγραφή αποστολής: Η Θεοφάνειος Αίθουσα Τέχνης στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό κτίριο των αρχών του 20ού αιώνα, χαρακτηριστικό της αστικής αρχιτεκτονικής της Πρέβεζας. Είναι δείγμα της νεοκλασικής τεχνοτροπίας που κυριάρχησε σε δημόσια κτίρια εκείνης της εποχής. Αρχικά, λειτούργησε ως σχολείο (Θεοφάνειος Σχολή) και σήμερα, μετά την ανακαίνισή του, στεγάζει στο ισόγειο την Παιδική Δημοτική Βιβλιοθήκη, φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκθέσεις, διατηρώντας τη σχέση του με την παιδεία και την κοινωνική ζωή της πόλης. -Φωτογραφηθείτε μπροστά από την είσοδο της αίθουσας τέχνης. -Γράψτε τι ρόλο πιστεύετε ότι παίζει η τέχνη σε μια πόλη σαν την Πρέβεζα.-Παρατηρήστε το κτίριο: ποια στοιχεία της αρχιτεκτονικής του σας φαίνονται εντυπωσιακά ή ιδιαίτερα; Καταγράψτε ένα από αυτά. Προαιρετικό (Bonus): Έχετε επισκεφτεί ποτέ έκθεση εκεί; Αν ναι, περιγράψτε τη! 4. Ενετικός Πύργος του Ρολογιού Περιγραφή αποστολής: Το Ρολόι αποτελεί σύμβολο της Πρέβεζας και είναι το παλαιότερο σωζόμενο ρολόι στην Ήπειρο (ανεγέρθηκε λίγο μετά το 1790). Συνδυάζει δυτικά αρχιτεκτονικά στοιχεία με τοπική πέτρα, και δεσπόζει στο αστικό τοπίο. Η καμπάνα του αποτελεί ένδειξη της ενετικής πολιτισμικής παρουσίας. Το ρολόι χρησιμοποιήθηκε για αιώνες για τη ρύθμιση της καθημερινής ζωής των κατοίκων. -Φωτογραφηθείτε με φόντο το Ρολόι. Βρείτε ένα χαρακτηριστικό αρχιτεκτονικό του στοιχείο και περιγράψτε το. -Αναζητήστε την καμπάνα: Σε ποια γλώσσα είναι γραμμένη η επιγραφή; – Βρείτε έναν κάτοικο και ρωτήστε τον για τη χρονολογία κατασκευής του ρολογιού και το ύψος του. Σε τι βοηθάει αυτό το ύψος; – Τι νομίζετε ότι συμβολίζει η ύπαρξη του ρολογιού στο κέντρο της πόλης;
Τελική Δράση: Οι μαθητές/τριες δημιουργούν έναν τουριστικό οδηγό της πόλης, με τίτλο «Ανακάλυψε την Πρέβεζα – Οδηγός για παιδιά από παιδιά!». Ο οδηγός περιλαμβάνει περιγραφές και φωτογραφίες των σημείων που επισκέφτηκαν, μικρές ιστορίες ή εικαστικές δημιουργίες τους, καθώς και συμβουλές για συνομηλίκους τους επισκέπτες. Ο οδηγός μπορεί να δημιουργηθεί σε έντυπη ή ψηφιακή μορφή και να αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του σχολείου ή να αποσταλεί σε τοπικούς φορείς (Δήμος, τουριστικά γραφεία). Μαθητές/τριες αναλαμβάνουν ρόλους στην επιμέλεια του περιεχομένου, της παρουσίασης και της ψηφιακής επεξεργασίας. Παραδείγματα Περιεχομένου Τουριστικού Οδηγού Σελίδα 1: Εισαγωγή στον Οδηγό Καλώς ήρθες στον τουριστικό οδηγό της Πρέβεζας που δημιουργήθηκε από τους/τις μαθητές/τριες του Δημοτικού! Εδώ θα ανακαλύψεις την πόλη μας μέσα από τα μάτια μας. Εμείς, ως μικροί εξερευνητές και μικρές εξερευνήτριες, περιηγηθήκαμε σε σημαντικά σημεία και σου παρουσιάζουμε τι μας εντυπωσίασε, τι μάθαμε και τι προτείνουμε να δεις κι εσύ! Σελίδα 2: Το Λιμάνι της Πρέβεζας Το λιμάνι είναι η καρδιά της πόλης μας! Από εδώ ξεκινούν καΐκια, φτάνουν τουρίστες, και βλέπουμε μαγικά ηλιοβασιλέματα. Είναι κοντά στην πλατεία Ανδρούτσου και έχει σύνδεση με τον Αμβρακικό Κόλπο και το Ιόνιο. Μας άρεσε γιατί: Είχε υπέροχη θέα και πολλά καΐκια Οι άνθρωποι ήταν φιλικοί και μας μίλησαν για τη δουλειά τους Σελίδα 3: Ο Πύργος του Ρολογιού Το Ρολόι της Πρέβεζας είναι το πιο παλιό στην Ήπειρο! Μας εντυπωσίασε η πέτρα του, η καμπάνα και η θέα από εκεί. Μάθαμε ότι φτιάχτηκε το 1792 και έχει επιγραφή στα λατινικά. Τι προτείνουμε: Κοίτα προσεκτικά την καμπάνα και βρες τη λέξη στα λατινικά-Πάρε μια φωτογραφία με φόντο το ρολόι – είναι τέλειο!
Για την οργανική σύνδεση του σχολείου με την τοπική κοινότητα οι μαθητές/τριες: Συνθέτουν logo με τα βασικά γεωμορφολογικά στοιχεία των δράσεών τους στα Ελληνικά και Αγγλικά. Ενσωματώνουν τα φωτογραφικά στιγμιότυπα των εργασιών τους, τις διαδραστικές δραστηριότητες σε ψηφιακή αφήγηση. Αναρτάται το υλικό στην ιστοσελίδα του σχολείου, στην ηλεκτρονική σελίδα του Συλλόγου Γονέων/Κηδεμόνων. Ηχογραφούνται αφηγήσεις τους στα Αγγλικά, δημιουργείται απτός τουριστικός οδηγός και διανέμεται στους συνεργαζόμενους φορείς του προγράμματος.
Με συζήτηση στην ολομέλεια, οι μαθητές/τριες μοιράζονται τι ένιωσαν, τι τους εντυπωσίασε και τι νέο έμαθαν. Στην τάξη παρουσιάζεται το παραγόμενο ψηφιακό υλικό. Η ολομέλεια μοιράζεται τα συναισθήματα και τις σκέψεις της για την παρουσία στο πεδίο. Οι ομάδες των μαθητών/τριών αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία να ξεναγήσουν, μαθητές/τριες όμορων ή ευρωπαϊκών σχολείων, στα τοπικά γεωγραφικά τοπόσημα με τη στήριξη του τουριστικού οδηγού που δημιούργησαν. Συμπληρώνουν ατομικά μία σελίδα του “Ημερολογίου Γεω-εξερευνητή”. Πεδίο Επέκτασης του Προγράμματος. Το πρόγραμμα δύναται να επεκταθεί με την ενσωμάτωση επιπλέον γεωτοπόσημων της Πρέβεζας, όπως: Σαϊτάν Παζάρ, Άγαλμα Καρυωτάκη, Ναός Αγ. Χαραλάμπους, Μνημείο Ναύτη, Κυανή Ακτή, Κάστρο Παντοκράτορα. Η προσθήκη γίνεται προαιρετικά ανάλογα με τον διαθέσιμο διδακτικό χρόνο και τις δυνατότητες της τάξης.
