Οργάνωση της δράσης με επιστημονική προσέγγιση και κατανομή ρόλων. Δραστηριότητες: • Ομαδοποίηση μαθητών/τριών βάσει κοινής περιοχής κατοικίας. • Εκμάθηση τεχνικών χαρτογράφησης (συμβολισμοί, κλίμακα, προσανατολισμός). • Επεξεργασία οδηγιών για δημιουργία χάρτη της διαδρομής σπίτι – σχολείο. • Σύνταξη ερωτηματολογίων και οδηγών συνέντευξης. • Επιλογή εργαλείων: Google Maps, κινητά για φωτογραφίες/ηχογραφήσεις, Excel για δεδομένα. Αποτελέσματα: Επιστημονικά τεκμηριωμένος σχεδιασμός συλλογής και χαρτογράφησης δεδομένων. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Για την δημιουργία του χάρτη ακολουθείστε τις εξής οδηγίες: Υπολογισμός αποστάσεων: Μετρήστε τα βήματα που κάνετε από το σπίτι σας μέχρι το σχολείο ή/και διανύοντας την απόσταση ενός οικοδομικού τετραγώνου. Κάθε βήμα είναι περίπου 70 εκατοστά (cm). Αν θέλετε μπορείτε να μετρήσετε πόσο είναι το δικό σας βήμα, κάνοντας ένα κανονικό βήμα και μετρώντας την απόσταση από το πίσω μέρος της φτέρνας του πίσω ποδιού μέχρι τη μύτη των δακτύλων του μπροστά ποδιού. Πολλαπλασιάζοντας τα βήματα που κάνατε για να διανύσετε μια απόσταση επί το άνοιγμα του βήματός σας σε μέτρα, βρίσκετε την απόσταση αυτή σε μέτρα. π.χ. 100 βήματα επί 0,70 μέτρα ίσον 70 μέτρα. Επιλογή κλίμακας: Για ένα χάρτη που απεικονίζει μικρό τμήμα της επιφάνειας της Γης με αρκετές λεπτομέρειες, χρησιμοποιούμε μεγάλη κλίμακα. Έτσι, αν το χαρτί πάνω στο οποίο θα σχεδιάσετε τον χάρτη σας έχει, για παράδειγμα, διαστάσεις 20x30cm και επιλέξετε μια πολύ μεγάλη κλίμακα π.χ. 1:500, αυτό σημαίνει ότι τα 50m = 5000cm θα είναι 10cm πάνω στο χάρτη, άρα το χαρτί σας χωράει μόνο 100 με 150 μέτρα πραγματικής απόστασης. Ενώ αν επιλέξετε μια άλλη κλίμακα π.χ 1:2000, τότε τα 50m = 5000cm θα είναι 2,5cm πάνω στον χάρτη και επομένως θα μπορείτε να απεικονίσετε από 400 έως 600 μέτρα πραγματικής απόστασης ανά διάσταση του χαρτιού σας. Η επιλογή της κλίμακας που θα κάνετε εξαρτάται επομένως από το μέγεθος του χάρτη σας και από τις πραγματικές αποστάσεις που θα απεικονίσετε. Μην ξεχνάτε ότι οι αριθμοί της κλίμακας είναι πάντα σε εκατοστά (1 εκατοστό στον χάρτη αντιστοιχεί σε 2000 εκατοστά ή 20 μέτρα στην πραγματικότητα σε κλίμακα 1:2000) και χρειάζεται να γίνεται η μετατροπή σε μέτρα (διαιρώντας με το 100) ή από μέτρα σε εκατοστά (πολλαπλασιάζοντας με το 100). Τελικά η κλίμακα προκύπτει από τη σχέση: Πραγματική απόσταση σε βήματα επί μήκος βήματος σε εκατοστά (μέσος όρος 70 εκατοστά) διά την ίδια απόσταση σε εκατοστά στο χάρτη. Δημιουργία υπομνήματος: Επιλέξτε χαρτογραφικά σύμβολα (σημεία, γραμμές ή επιφάνειες) που να παραπέμπουν στο σημείο αναφοράς και να είναι κατανοητά από οποιονδήποτε διαβάσει το χάρτη. Για παράδειγμα, ένα φαρμακείο μπορεί να έχει το σύμβολο πράσινος σταυρός μέσα σε κύκλο (σημείο), οι γραμμές του τρένου να συμβολίζονται με δύο παράλληλες μαύρες γραμμές (γραμμή), ένα πάρκο μπορεί να είναι χρωματισμένο πράσινο (επιφάνεια). Τοποθετείστε το υπόμνημα κάτω δεξιά ή αριστερά του χάρτη σας ή σε σημείο που να μην κρύβει σημαντικό τμήμα της διαδρομή σας. Προσανατολισμός του χάρτη (πυξίδα): Σταθείτε στο σχολείο ή στο σπίτι σας και δείτε που βρίσκεται ο ήλιος το μεσημέρι. Το σημείο αυτό του ορίζοντα που κοιτάτε είναι ο (Ν)ότος (S). Πίσω σας βρίσκεται ο (Β)ορράς (N). Στο αριστερό σας χέρι η (Α)νατολή (E) και στο δεξί η (Δ)ύση (W). Φτιάξτε ένα σταυρό πάνω στο χάρτη, σε κάποιο σημείο που να φαίνεται καθαρά, και βάλτε σε κάθε άκρη του το σύμβολο του σημείου του ορίζοντα.• Οι μαθητές/τριες του κάθε τμήματος χωρίζονται σε ομάδες, με κριτήριο, κατά προτίμηση, τη διαμονή τους στην ίδια γειτονιά, ώστε να συνεργαστούν για τη δημιουργία του χάρτη και της συλλογής υλικού για τη γειτονιά τους • Γίνεται συζήτηση για τις μετακινήσεις πληθυσμών και τις αλλαγές στο τοπίο, για να καταγράψουν : Το χθες και το σήμερα του τοπίου, Τις αλλαγές του πληθυσμού όσον αφορά επαγγέλματα, ηλικίες, εθνικότητες • Εφόσον το επιθυμούν, οι μαθητές/τριες μπορούν να αναφερθούν στην εργασία τους, στην ιστορία της δικής τους οικογένειας (με την ευρύτερη έννοια)και στο πώς/πότε εγκαταστάθηκαν στην περιοχή που ζούνε τώρα.• Δίνονται από τον/την εκπαιδευτικό σύνδεσμοι στο διαδίκτυο με σχετικές πληροφορίες και άλλο σχετικό ψηφιακό υλικό (ψηφιακές βιβλιοθήκες, εφημερίδες, ΕΛΣΤΑΤ κ.ά.).• Τέλος, δίνονται οδηγίες για τις συνεντεύξεις από μεγαλύτερους κατοίκους της περιοχής ή/και από μέλη της οικογένειάς τους. • Καθορισμός των θεμάτων των συνεντεύξεων και των βασικών σημείων των χαρτών Ενδεικτικά ερωτήματα: Ποια είναι τα βασικά σημεία αναφοράς της γειτονιάς μου σήμερα (π.χ. σχολείο, πάρκο, εκκλησία, δρόμοι, μαγαζιά); Ποιες περιοχές φαίνεται να είναι παλιές και ποιες πιο πρόσφατα χτισμένες; Υπάρχουν εγκαταλελειμμένα κτίρια ή περιοχές που έχουν αλλάξει χρήση; Υπάρχουν φυσικά στοιχεία που έχουν διατηρηθεί (π.χ. μεγάλα δέντρα, ρέματα, λόφοι) ή που έχουν εξαφανιστεί; Πως συνδέεται η Γεωλογική ιστορία της περιοχής με τις οικονομικές δραστηριότητες της περιοχής στο παρελθόν ή στη σημερινή εποχή, αλλά και με την εγκατάσταση νέων κατοίκων στην περιοχή. Ενδεικτικά ερωτήματα για την συνέντευξη:(εναλλακτικά δίνονται ερωτηματολόγια)Πώς ήταν η γειτονιά πριν από 30 ή 50 χρόνια; Πώς άλλαξε η σύνθεση του πληθυσμού τα τελευταία χρόνια; (Ποιοι κατοικούσαν παλιότερα στη γειτονιά και ποιοι κατοικούν σήμερα;). Έχουν έρθει ή φύγει πολλοί άνθρωποι από τότε που ζείτε εδώ; Γιατί;Υπήρχαν παλιά χωράφια, ανοιχτοί χώροι, εργοστάσια ή μικρά μαγαζιά που σήμερα δεν υπάρχουν; Ποιες σημαντικές αλλαγές θυμάστε στο τοπίο (π.χ. κατασκευή δρόμων, πάρκων, πολυκατοικιών); Πώς έχει αλλάξει η ζωή στη γειτονιά με την πάροδο του χρόνου; Ποια είναι τα θετικά και τα αρνητικά των αλλαγών που έχουν γίνει; Ποιο μέρος της γειτονιάς θυμάστε με ιδιαίτερη αγάπη και γιατί; Υπάρχουν παραδόσεις ή τοπικές ιστορίες που συνδέονται με τη γειτονιά; Ποια προβλήματα ή προκλήσεις υπάρχουν σήμερα που δεν υπήρχαν παλιότερα;