Το πρόγραμμα στοχεύει στη βαθύτερη γνωριμία των μαθητών/τριών με το φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον της Κορινθίας, προάγοντας την κατανόηση της αλληλεξάρτησής τους και της αειφορίας. Μέσα από βιωματικές δραστηριότητες, επιτόπια εξερεύνηση και συλλογική εργασία, οι μαθητές/τριες θα εξετάσουν τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της περιοχής, τα τοπικά οικοσυστήματα και τις ανθρώπινες δραστηριότητες που διαμόρφωσαν το τοπίο, όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία, η βιομηχανία και ο τουρισμός. Θα αναλύσουν πώς αυτές οι δράσεις επηρεάζουν το περιβάλλον και θα αναπτύξουν προτάσεις για βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης και αξιοποίησης της περιοχής. Επιπλέον, το πρόγραμμα δίνει την ευκαιρία στους μαθητές/τριες να γνωρίσουν από κοντά την πλούσια γεωγραφική και πολιτιστική κληρονομιά της Κορινθίας, όπως τα αρχαία μνημεία, τους παραδοσιακούς οικισμούς και τις φυσικές ομορφιές, ενισχύοντας την ταυτότητά τους και την υπευθυνότητά τους ως ενεργοί πολίτες. Μέσω της συλλογικής εργασίας και της δημιουργικής διάθεσης, θα αναπτύξουν δεξιότητες επικοινωνίας, συνεργασίας και περιβαλλοντικής ευαισθησίας, συμβάλλοντας στην προστασία και ανάδειξη του φυσικού και πολιτισμικού πλούτου της περιοχής. Το πρόγραμμα ενθαρρύνει την ενεργή συμμετοχή των μαθητών/τριών στην τοπική κοινότητα και προωθεί την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις περιβαλλοντικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η περιοχή, όπως η υποβάθμιση των οικοσυστημάτων, η υπερβολική τουριστική ανάπτυξη και η αστική επέκταση. Μέσα από την κριτική σκέψη και τον διάλογο, οι μαθητές/τριες θα εμβαθύνουν στη σημασία της βιωσιμότητας, της συλλογικής ευθύνης και της προστασίας του φυσικού πλούτου, προτείνοντας πρακτικές και λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν από την τοπική κοινωνία και να συμβάλλουν στη διατήρηση της φυσιογνωμίας και της ταυτότητας της Κορινθίας.
Εκπονητής Σχεδίου Δράσης: Σ.Ε. ΠΕ04 Ανδρέας Λ. Χρυσανθακόπουλος
1. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Γεωλογίας- Γεωγραφίας (ΦΕΚ 304/Β΄/13-03-2003)
2. ΦΕΚ_ 1859_24-03-2023 Α-Β_Γυμνάσιο_Γεωλογία_Γεωγραφία
3 .Πρόγραμμα Σπουδών «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» του Νηπιαγωγείου, του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου (ΦΕΚ 6048/Β΄/1-11-2024)
Οι μαθητές/τριες να:
αναγνωρίζουν τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά της Κορινθίας και των οικοσυστημάτων,
συλλέξουν πληροφορίες και δεδομένα σχετικά με τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά και τα οικοσυστήματα της περιοχής,
αναλύουν και ερμηνεύουν τις παρατηρήσεις τους κατά τις επισκέψεις, ώστε να κατανοήσουν καλύτερα τα χαρακτηριστικά της περιοχής,
παρατηρούν, χαρτογραφούν και καταγράφουν πληροφορίες μέσω πρακτικών δραστηριοτήτων,
σέβονται το φυσικό και το ανθρωπογενές περιβάλλον,
δημιουργήσουν ομαδικά έργα που να αποτυπώνουν τις εμπειρίες και τα ευρήματα τους από τις δραστηριότητες.
Η δράση ξεκινά με συζήτηση στην τάξη σχετικά με τα στοιχεία και τα τοπία της Κορινθίας: ποιες είναι οι χρήσεις τους, ποια προβλήματα παρατηρούνται, πώς βιώνουν οι ίδιοι/ίδιες τον χώρο. Οι μαθητές/τριες παρακολουθούν φωτογραφίες σε διαφορετικές χρονικές περιόδους και καλούνται να εντοπίσουν διαχρονικές αλλαγές και σύγχρονες πιέσεις (π.χ. τουριστική συμφόρηση, απουσία πράσινου, ρύπανση, δυσκολία προσβασιμότητας, απουσία συντήρησης, ανθρωπογενείς αλλαγές). Ακολουθεί επιτόπια επίσκεψη στα συγκεκριμένα τοπία, όπου οι μαθητές/τριες, χωρισμένοι σε ομάδες ρόλων, παρατηρούν, καταγράφουν και φωτογραφίζουν στοιχεία που σχετίζονται με την αισθητική, λειτουργική και περιβαλλοντική κατάσταση του κάθε χώρου:
Ιερά Μονή και Αρχαία Κόρινθος: Πραγματοποιείται μελέτη του ιστορικού και γεωμορφολογικού πλαισίου της περιοχής. Οι μαθητές/τριες παρακολουθούν εικόνες και πληροφορίες για την ιστορία, την αρχιτεκτονική και τις φυσικές ιδιαιτερότητες του χώρου, εντοπίζοντας τις διαχρονικές αλλαγές και τις σύγχρονες πιέσεις (π.χ. τουριστική ανάπτυξη, διατήρηση πολιτισμικής κληρονομιάς). Στη συνέχεια, συζητούν για τη σημασία της διατήρησης και βιωσιμότητας.
Λίμνη Δόξα και γύρω τοπία: Παρατηρούν και καταγράφουν τα οικοσυστήματα γλυκού νερού και τους γεωλογικούς σχηματισμούς της περιοχής. Οι μαθητές/τριες εντοπίζουν φυσικές και ανθρωπογενείς αλλαγές, όπως την επέκταση των κατοικιών ή τις ανθρώπινες παρεμβάσεις στο περιβάλλον, και συζητούν για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την κλιματική αλλαγή.
Κόκκινη Πλάκα και Περαχώρα: Εξερευνούν τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά και την παραδοσιακή χρήση γης (π.χ. αγροτικές δραστηριότητες). Παρατηρούν πώς η γεωλογία και η ανθρώπινη δραστηριότητα έχουν διαμορφώσει το τοπίο, αναγνωρίζοντας πιέσεις όπως η αστικοποίηση ή η αλλαγή στη χρήση γης.
Παραλία Λουτρακίου και Διώρυγα: Μελετούν τα παράκτια οικοσυστήματα και τις ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η τουριστική αξιοποίηση, η αλιεία και η βιομηχανική ανάπτυξη. Οι μαθητές/τριες καταγράφουν τυχόν περιβαλλοντικά προβλήματα (ρύπανση, υποβάθμιση οικοσυστημάτων) και προτείνουν τρόπους βιώσιμης διαχείρισης.
Ορεινά χωριά και ελαιώνες: παρατήρηση του γεωλογικού υποβάθρου και των παραδοσιακών καλλιεργειών.
-Ομάδα Παρατηρητών: Καταγράφει προσβασιμότητα, καθαριότητα, σημεία συνάθροισης, χρήση του χώρου από πεζούς και οχήματα, παρατηρεί τα οικοσυστήματα γλυκού νερού και τους γεωλογικούς σχηματισμούς της περιοχής, τις παραδοσιακές καλλιέργειες.
-Ομάδα Συνεντευκτών: Παίρνει σύντομες συνεντεύξεις από κατοίκους και επαγγελματίες για τη χρήση και τα προβλήματα της παραλιακής ζώνης, για τα παράκτια οικοσυστήματα και τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
-Ομάδα Φωτογράφων/Καλλιτεχνών: Αποτυπώνει εικόνες, την αρχιτεκτονική και τις φυσικές ιδιαιτερότητες του χώρου, προτείνει τρόπους αισθητικής βελτίωσης του τοπίου, αποτυπώνει το υπόβαθρο και τις παραδοσιακές καλλιέργειες, όπως τους ελαιώνες.
-Ομάδα Ερευνητών: Εντοπίζει στοιχεία φυσικής φθοράς, ρύπανσης ή επεμβάσεων, συζητά για τη σημασία της διατήρησης των παραδοσιακών πρακτικών και της βιωσιμότητας, συζητά για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την κλιματική αλλαγή.
Μετά τις επιτόπιες διερευνήσεις, οι μαθητές/τριες επιστρέφουν στην τάξη και οργανώνουν το υλικό τους. Κάθε ομάδα παρουσιάζει τις παρατηρήσεις και τα ευρήματά της. Δημιουργείται πίνακας δύο στηλών: αριστερά καταγράφονται τα θετικά στοιχεία της κάθε περιοχής (φυσική ομορφιά, ιστορικά κτίρια, οπτική προς τη θάλασσα κ.ά.), ενώ δεξιά τα προβλήματα ή οι δυνατότητες βελτίωσης (ρύπανση, πρόσβαση, αισθητική, ασφάλεια, υποβάθμιση κ.ά.). Ακολουθεί ομαδική συζήτηση για ρεαλιστικές και βιώσιμες λύσεις, με άξονα την προσβασιμότητα, τη βελτίωση του τοπίου, την ενημέρωση των επισκεπτών/τριών και τη διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ τουριστικής αξιοποίησης και ποιότητας ζωής των κατοίκων. Οι ομάδες διαμορφώνουν συγκεκριμένες προτάσεις για βελτιωτικές παρεμβάσεις, οι οποίες θα παρουσιαστούν στη δημοτική αρχή και στους τοπικούς παράγοντες. Συζητείται επίσης η δυνατότητα τοποθέτησης QR code με γεωγραφικές, περιβαλλοντικές και ιστορικές πληροφορίες για επιλεγμένα σημεία των περιοχών της Κορινθίας. Οι μαθητές/τριες ενθαρρύνονται να δημιουργήσουν εικαστικό ή ψηφιακό υλικό (αφίσες, παρουσιάσεις, βίντεο, χάρτες, εικονογραφημένα άλμπουμ, κ.ά.) που θα συνοδεύσει την παρουσίαση των προτάσεων τους. Οι ομάδες εργάζονται συνεργατικά, αξιοποιώντας εργαλεία ΤΠΕ (Canva, Padlet, Google Slides, κ.ά.). Ο/Η εκπαιδευτικός συντονίζει τις φάσεις εργασίας και παρέχει ανατροφοδότηση.
Υλικοτεχνική υποστήριξη:Φωτογραφική μηχανή ή κινητά τηλέφωνα με δυνατότητα φωτογραφίας. Χαρτί Α3/Α4, χαρτόνι σχεδίου, μακετόχαρτο, υλικά για αφίσες (μαρκαδόροι, κόλλες, μολύβια, ψαλίδια, γόμες). Πρόσβαση σε υπολογιστή ή tablet με σύνδεση στο διαδίκτυο. Λογισμικό δημιουργίας QR code (π.χ. Canva, QRCode Monkey), GPS, CAD (Computer-Aided Design). Πρόσβαση σε τρισδιάστατο εκτυπωτή και πλαστικοποιητή (προαιρετικά). Συλλογή πληροφοριών από τοπικούς κατοίκους και επαγγελματίες.
Οι μαθητές/τριες συγκεντρώνουν και τεκμηριώνουν τις προτάσεις τους σε ένα οπτικοποιημένο υπόμνημα προς την κάθε μία Δημοτική Αρχή, το οποίο παρουσιάζουν σε εκπρόσωπο των τοπικών Δήμων Κορινθίας. Οι προτάσεις αφορούν τη βελτίωση της λειτουργικότητας, της καθαριότητας, της ενημέρωσης επισκεπτών, της προσβασιμότητας και της σύνδεσης της παραλίας με τον τοπικό πολιτισμό και φυσικό πλούτο. Εφόσον υπάρξει έγκριση, οι μαθητές/τριες προχωρούν στην τοποθέτηση QR code με εκπαιδευτικό και ενημερωτικό περιεχόμενο για τον χώρο, που έχουν σχεδιάσει με τη βοήθεια του/της εκπαιδευτικού. Η παρέμβαση λειτουργεί τόσο συμβολικά όσο και ουσιαστικά, ενισχύοντας τον ρόλο των μαθητών/τριών ως ενεργών πολιτών και πολλαπλασιαστών περιβαλλοντικής συνείδησης. Η δράση περιλαμβάνει ενεργό συμμετοχή των μαθητών/τριών στη λήψη αποφάσεων (τι προτείνεται, πώς διατυπώνεται, πώς παρουσιάζεται, τι είναι αειφόρο και βιώσιμο), ενισχύοντας τη δημοκρατική κουλτούρα. Κατά τη φάση αυτή, οι μαθητές/τριες λειτουργούν ως φορείς αλλαγής στο κοινωνικό και φυσικό περιβάλλον της περιοχής τους.
Δημιουργούν παρουσιάσεις και αφίσες. Διοργανώνουν ανοιχτή παρουσίαση των έργων τους στο σχολείο ή σε αίθουσα εκδηλώσεων του κάθε Δήμου. Μοιράζονται τις εμπειρίες τους μέσω άρθρου στο ιστολόγιο του σχολείου τους. Οργανώνουν σχολική έκθεση και αναρτούν το υλικό τους στα κοινωνικά δίκτυα. Παρουσιάζουν σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο του σχολείου ή σε αίθουσα που τους παραχωρεί ο Δήμος της περιοχής τους το διαθέσιμο υλικό τους για να ενισχύσουν τη μαθητική σύνδεση με τον τόπο τους.
Η τελική φάση περιλαμβάνει ατομική και ομαδική ανατροφοδότηση. Οι μαθητές/τριες απαντούν σε ερωτήσεις:
-Τι μάθαμε για την Κορινθία που δεν γνωρίζαμε;
-Πώς νιώσαμε κατά τη διάρκεια των δράσεων;
-Πώς βίωσαν τη συνεργασία και αν άλλαξε ο τρόπος που βλέπουν τον χώρο τους.
-Συζήτηση για όσα μάθαμε και πώς μπορούμε να συμβάλλουμε στη βιωσιμότητα της περιοχής τους.
-Αξιολόγηση της εμπειρίας και των δραστηριοτήτων.
-Τι ήταν αυτό που σας προβλημάτισε περισσότερο και θέλετε να αλλάξετε;
-Πως νιώθετε για τη συμβολή σας στην προσπάθεια βελτίωσης του τόπους σας και της συμβολή σας στην τοπική κοινότητα;-Συγγραφή προτάσεων για τη βελτίωση της προστασίας και ανάπτυξης της Κορινθίας.
-Κατασκευή μακέτας ενός μνημείου, σύνθεση μικρού βίντεο ή δημιουργία χάρτη.
