Στο πλαίσιο της συγκεκριμένης δράσης, οι μαθητές/τριες θα διερευνήσουν την ιστορία, τον πολιτισμό, τα ήθη και τα έθιμα, καθώς και τις δοξασίες αλλά και τις παραδόσεις που σχετίζονται με την καθημερινή ζωή των προγόνων τους πριν την κατασκευή του φράγματος – τεχνητή λίμνη Δόξα. Παράλληλα, μέσα από προσωπικές αφηγήσεις, επιτόπιες έρευνες, θα αναδείξουν τη σημασία της πολιτιστικής κληρονομιάς της γενέτειράς τους ενισχύοντας με τον τρόπο αυτό την καλλιέργεια της υπευθυνότητας και της ενεργού συμμετοχής των μαθητών/τριών, με στόχο τη γνώση, τον σεβασμό και την προστασία του πολιτισμού και του περιβάλλοντος.
Εκπονήτρια σχεδίου Προγράμματος: Μανωλοπούλου Μαγδαληνή, εκπαιδευτικός ΠΕ02
Επιμέλεια: Χασούρα Ολυμπία, Σ.Ε. ΠΕ02
Πρόγραμμα Σπουδών του μαθήματος της Ιστορίας των Α’, Β’ και Γ’ τάξεων Γυμνασίου (ΥΑ υπ. αριθμ. 4341/Δ2 (ΦΕΚ 217/Β΄/19-01-2023)
Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγράμματος Σπουδών Ιστορίας και Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών Ιστορίας (ΦΕΚ 303 /Β΄/13-03-2003)
Πρόγραμμα Σπουδών «Δράσεις Ενεργού Πολίτη» του Νηπιαγωγείου, του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου (ΥΑ υπ. αριθμ. 130372/ΓΔ4 (ΦΕΚ 6048/Β΄/1-11-2024)
Οι μαθητές/μαθήτριες:
διερευνούν και αναλύουν πτυχές της καθημερινής ζωής των προγόνων τους, συλλέγουν και καταγράφουν τα έργα που κατασκεύασαν εκείνοι στο παρελθόν,
σχεδιάζουν και οργανώνουν τις πληροφορίες μέσα από τις ομάδες δράσης,
εμβαθύνουν στη γνώση για την τοπική ιστορία και τον πολιτισμό της περιοχής,
συνεργάζονται μεταξύ τους και δημιουργούν υλικό για να αποτυπώσουν και να προβάλουν την εμπειρία τους από το πρόγραμμα,
αναπτύσσουν ήπιες ψηφιακές δεξιότητες μέσα από βιωματικές διαδικασίες,
παρουσιάζουν την εμπειρία της δράσης τους, σε γονείς, συμμαθητές και στην τοπική κοινότητα,
διατυπώνουν τις απόψεις τους για τη ζωή των προγόνων τους, διαλέγονται με τους συμμαθητές τους για τις εμπειρίες τους και συμπράττουν στη διάχυση του παραγόμενου υλικού.
Αρχικά, οι μαθητές/τριες συζητούν όσα γνωρίζουν για την περιοχή τους και εκφράζουν τι θα ήθελαν να μάθουν. Με την καθοδήγηση της/του εκπαιδευτικού, διαμορφώνουν και οργανώνουν ερωτήματα σχετικά με την τοπική ιστορία και λαογραφία, όπως για παράδειγμα:
-Πώς επηρεάζει η γεωγραφική θέση της περιοχής την ανάπτυξή της;
-Τι γνωρίζετε για την καθημερινή ζωή και τις συνήθεις των παππούδων σας;
-Ξέρετε πότε κατασκευάστηκε το φράγμα της περιοχής και τι υπήρχε στην περιοχή πριν από αυτό;
-Τι γνωρίζετε για τις καταβόθρες της περιοχής και τον μύθο από την αρχαιότητα που τις ακολουθεί;
-Ποια πιστεύετε ότι ήταν η προσφορά/συμβολή του κρυφού σχολειού στην ιστορία της περιοχής και τι ρόλο διαδραμάτισε κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας;-Αν επισκεπτόταν κάποιος την περιοχή σας, ποιο αξιοθέατο θα του προτείνατε ως το πιο αντιπροσωπευτικό;
-Τι άλλο θέλετε να μάθετε για την περιοχή σας;
Μετά την αρχική φάση της διερεύνησης, οι μαθητές/τριες γράφουν σε σημειώματα τα θέματα που επιθυμούν να ερευνήσουν. Στη συνέχεια, συγκροτούνται ομάδες βάσει των ενδιαφερόντων τους, όπως παρακάτω:
Ομάδα Ιστορικών – Λαογράφων: αναζητά πληροφορίες για τη ζωή, τα μνημεία, τα αρχοντικά, τις καταβόθρες και το φράγμα της περιοχής. Παράλληλα, συγκεντρώνει φωτογραφικό υλικό, αφηγήσεις και μαρτυρίες με σκοπό να καταγράψει στοιχεία που αφορούν τις εκφάνσεις της καθημερινής ζωής και του πολιτισμού των προγόνων τους.
Ομάδα Δημοσιογράφων: διατυπώνει τις ερωτήσεις που θα θέσει σε κατοίκους της περιοχής η ομάδα των ιστορικών – λαογράφων.
Ομάδα Ερευνητών: ερευνά το διαδίκτυο για τη συγκέντρωση στοιχείων παλιότερων μορφών ζωής στην περιοχή και επισκέπτεται την τοπική κοινότητα καθώς και τα ΓΑΚ της περιοχής.
Ομάδα Δημιουργών: συλλέγει το υλικό που συγκεντρώνουν οι υπόλοιπες ομάδες. Στη συνέχεια το ταξινομεί σε θεματικές ενότητες και το καταγράφει με σκοπό να το αξιοποιήσει για τη δημιουργία του τελικού προϊόντος ψηφιακής μορφής (booklet), καθώς και για τη διοργάνωση έκθεσης φωτογραφίας στο χώρο του σχολείου.
Εργαλεία: Ομαδικές συζητήσεις, επισκέψεις σε φορείς, παρουσίαση φωτογραφιών.
Οι μαθητές/τριες σχεδιάζουν τη δράση με τη βοήθεια της/του εκπαιδευτικού:
1. Κατανομή ομάδων και ρόλων.
Οι μαθητές/τριες χωρίζονται σε ομάδες ανάλογα με τους τομείς που θα ασχοληθούν ως εξής:
-Η ζωή των Φενεατών πριν την κατασκευή του φράγματος.
-Τεχνητή λίμνη Δόξα (καθημερινή ζωή, κατοικίες, είδη οικιακής χρήσης, σχολική ζωή παλιότερων εποχών, ποιμενική ζωή, κατασκευή κλίτσας, παραδοσιακά προϊόντα- προϊόντα τυροκομίας, αγροτική ζωή, παλιά αγροτικά εργαλεία, επαγγέλματα παρελθόντος, τοπική εφημερίδα).
-Σημαντικά αξιοθέατα – μνημεία της περιοχής, μονές, παλαιά αρχοντικά, καταβόθρες.
-Ήθη και έθιμα Φενεατών.
-Παραδόσεις και δοξασίες.
-Επαφές με ηλικιωμένους κατοίκους της περιοχής, συγγενείς των μαθητών πχ. παππούδες και με φορείς (π.χ. Γ.Α.Κ. Κορινθίας).
Κατόπιν διεξάγεται συζήτηση μεταξύ των μαθητών/τριών στην τάξη, εξετάζοντας σχέδια. Ακολουθεί παρέμβαση που επικεντρώνεται στη διάσωση των παλαιών αρχοντικών της Γκούρας, με στόχο την καταγραφή των προτάσεων για την αποτελεσματικότερη αξιοποίησή τους προκειμένου να αναδειχθεί η ιστορία του χωριού τους. Οι προτάσεις των μαθητών καταγράφονται στον πίνακα με καταιγισμό ιδεών και επιλέγονται οι 2-3 επικρατέστερες προκειμένου να τεθούν υπόψη των συμπατριωτών τους με στόχο τον προβληματισμό τους.
2. Προετοιμασία υλικού (τετράδια, συνεντεύξεις, φωτογραφικές μηχανές, πίνακας τάξης):
-Συγκέντρωση ιστορικών πληροφοριών από κατοίκους της περιοχής.
-Φωτογράφιση αντικειμένων, σκευών, εργαλείων καθημερινής ζωής των ανθρώπων της περιοχής, καθώς και μνημείων και παλαιών αρχοντικών.
-Επισκέψεις και συνεντεύξεις με ανθρώπους της περιοχής (ηλικιωμένους κατοίκους της περιοχής, συγγενείς των μαθητών).
-Καταγραφή ηθών και εθίμων, παραδόσεων και δοξασιών.
-Επίσκεψη σε φορείς, (Δήμο, τοπικούς συλλόγους, ΓΑΚ) για συλλογή πληροφοριών.
-Αναζήτηση σε ιστοσελίδες πληροφοριών.
Δημιουργία ηλεκτρονικού βιβλίου. Οι μαθητές/τριες συγκεντρώνουν με βιωματικό τρόπο το υλικό τους και ελέγχουν/συζητούν τις προτάσεις τους για τη διάσωση των παλαιών αρχοντικών με βάση κριτήρια, όπως το κόστος, την εμπλοκή αρμόδιων φορέων, τις επιπτώσεις στην τοπική κοινωνία.
Στη φάση αυτή παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της έρευνας των μαθητών/τριών στη σχολική και τοπική κοινότητα, στο πλαίσιο ανοικτής πολιτιστικής εκδήλωσης που θα γίνει στο σχολείο. Η εκδήλωση πλαισιώνεται από έκθεση φωτογραφικού υλικού που έχουν συγκεντρώσει οι μαθητές/τρις, αναδεικνύοντας πτυχές της έρευνάς τους. Στην εκδήλωση θα παρουσιαστούν και οι τελικές προτάσεις των μαθητών/τριών για τη διάσωση των παλαιών αρχοντικών της περιοχής τους, ώστε να ευαισθητοποιηθούν κάτοικοι και φορείς. Παράλληλα, το ψηφιακό υλικό αναρτάται στο ιστολόγιο του σχολείου υπό μορφή booklet, το οποίο υπάρχει δυνατότητα να το μελετήσει κανείς από οποιαδήποτε φορητή συσκευή κατόπιν σκαναρίσματος του QR code.
Οι μαθητές/τριες καλούνται να αναστοχαστούν τις γνώσεις που αποκόμισαν, τον τρόπο συνεργασίας τους, τις εντυπώσεις που αποκόμισαν, καθώς και τα συναισθήματα που τούς δημιουργήθηκαν από τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Στη συνέχεια, η/ο εκπαιδευτικός αξιοποιεί κατάλληλες ερωτήσεις, όπως για παράδειγμα: «Τι μάθατε για την περιοχή σας;», «Τι σας ενθουσίασε περισσότερο;», «Πώς νιώσατε με την ανάληψη δράσεων και πρωτοβουλιών;», «Σας άρεσε ο τρόπος που συνεργαστήκατε με τους συμμαθητές σας;», «Τι κατά τη γνώμη σας είναι αναγκαίο να βελτιωθεί στην περιοχή σας;». Η φάση του αναστοχασμού ολοκληρώνεται με τη δημιουργία ενός συλλογικού κολάζ συναισθημάτων και εμπειριών που θα τοιχοκολληθεί στην τάξη.
