Η δράση ξεκινά στην αίθουσα διδασκαλίας με ανοιχτή συζήτηση γύρω από τις φυσικές καταστροφές ζητώντας από τα παιδιά να καταθέσουν τις εμπειρίες που είχαν από τα πλημμυρικά φαινόμενα. Οι εμπειρίες κατατίθενται σε πλαίσιο καταιγισμού ιδεών – ελεύθερη κατάθεση και καταγραφή αρχικά και κωδικοποίηση στη συνέχεια ανάλογα με τo περιεχόμενό τους. Η κατάθεση μπορεί να πραγματοποιηθεί και χρησιμοποιώντας χαρτάκια πόστιτ που τα παιδιά αφού διαβάσουν κολλούν στον πίνακα. Η χρήση τους προσφέρεται για την γρήγορη και οπτικοποιημένη κωδικοποίηση. Η ενεργοποίηση μπορεί να υποστηριχθεί με προβολή παλαιότερων και σύγχρονων φωτογραφιών, με σκοπό οι εμπειρίες και οι γνώσεις των μαθητών/τριών για τα συγκεκριμένα γεωφυσικά σημεία να ζωντανέψουν.

Οι μαθητές/τριες, χωρισμένοι/ες σε μικρές ομάδες, καλούνται να τις παρατηρήσουν προσεκτικά και να εντοπίσουν σημεία αλλαγής, διατήρησης ή εγκατάλειψης. Η κωδικοποίηση αυτών των σημείων μπορεί να σημειωθεί σε φύλλο εργασίας.

Ο/Η εκπαιδευτικός θέτει ερωτήσεις, όπως (ενδεικτικά):

Πώς επηρεάζει η ύπαρξη του Πηνειού ποταμού την καθημερινότητα της περιοχής των Τρικάλων;

Τι μπορεί να σημαίνει για την πόλη των Τρικάλων ο Ληθαίος ποταμός;

Τι γνωρίζετε για το Γεωπάρκο Μετεώρων – Πύλης;

Ποιοι λόγοι οδήγησαν την Unesco στην ονομασία της περιοχής σε γεωπάρκο;

Γνωρίζετε άλλα γεωπάρκα στη χώρα μας;

Τι γνωρίζετε για τον Κόζιακα;

Μπορείτε να ονομάσετε χωριά στις πλαγιές του;

Έχετε ακούσει για άγρια ζώα που ζούνε στην περιοχή του βουνού;

Ποια είναι τα επαγγέλματα των κατοίκων αυτών των περιοχών;

Τι σάς αρέσει και τι δε σας αρέσει σε αυτά τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά;

Τι προσφέρουν στην περιοχή των Τρικάλων αυτά τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά;

Αν ήσασταν επισκέπτης/τρια, θα θέλατε να επισκεφθείτε κάποιο/α από αυτά τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά;

Για ποιον λόγο;

Αν μιλούσατε σε έναν/μία επισκέπτη/τρια στην πόλη μας, τι θα του/της λέγατε για κάποιο από αυτά τα γεωφυσικά χαρακτηριστικά;

Πώς φαντάζεστε να ήταν στο παρελθόν αυτά τα μέρη;

Πιστεύεις πως έχουν αλλάξει;

Ποιες είναι οι σημαντικότερες αλλαγές;

Πιστεύεις πως οι αλλαγές που έχουν συντελεστεί έχουν επηρεάσει την εκδήλωση επικίνδυνων φαινομένων για τον άνθρωπο (πχ πλημμυρικά φαινόμενα);

Στη φάση αυτή μπορεί να κληθεί επιστήμονας σχετικός/ή με τα θέματα αυτά για να εισηγηθεί σχετικά και να απαντήσει σε ερωτήσεις των μαθητών/τριών. Τα στοιχεία που θα προκύψουν από τη διερεύνηση καταγράφονται επίσης σε φύλλο εργασίας και συζητούνται στην ολομέλεια. Μέσα από την παρατήρηση, διατυπώνουν τα πρώτα ερωτήματα που θα τους/τις καθοδηγήσουν στην περαιτέρω έρευνα: α) την ανάδειξη των στοιχείων που στο παρελθόν τα σημεία ενδιαφέροντος λειτουργούσαν χωρίς ακραίες και επικίνδυνες εκδηλώσεις ενώ τώρα υπάρχουν αλλαγές, β) τον ρόλο αυτών των γεωφυσικών χαρακτηριστικών στην οικονομική, πολιτιστική και κοινωνική ζωή της περιοχής και τις δραστηριότητες των ανθρώπων.

Η αρχική διερεύνηση κλείνει με τη συλλογική δημιουργία ενός πίνακα ερωτήσεων και θεμάτων προς περαιτέρω διερεύνηση.

Οι μαθητές/τριες γράφουν σε χαρτάκια πόστιτ τι θα ήθελαν να μάθουν και τα ομαδοποιούν σε θεματικές ενότητες που ενδεικτικά θα μπορούσαν να είναι:

οικονομικές επιδράσεις – επαγγέλματα τότε και σήμερα,

πολιτιστικές επιδράσεις – ήθη και έθιμα,

κοινωνικές επιδράσεις – τα χωριά ερημώνουν,

περιβαλλοντικές επιδράσεις,

παρεμβάσεις πρόληψης.

Ο πίνακας αυτός θα λειτουργεί ως σημείο αναφοράς για την οργάνωση των ομάδων και την κατεύθυνση των δραστηριοτήτων που θα ακολουθηθούν.

Με αφετηρία, τον πίνακα ερωτημάτων που δημιουργήθηκε, οργανώνεται η ομαδική εργασία των μαθητών/τριών.

Η τάξη χωρίζεται σε ομάδες ρόλων (Περιβαλλοντολόγοι, Γεωγράφοι, Παρατηρητές, Δημοσιογράφοι, Δημιουργοί) και κάθε ομάδα αναλαμβάνει μία θεματική ενότητα προς διερεύνηση, σε σύνδεση με τις πρώτες ερωτήσεις που έχουν ήδη αναδειχθεί.

Ομάδα Περιβαλλοντολόγων: Αναζητά πληροφορίες για το/τα σημεία ενδιαφέροντος που θα μελετηθούν και τη συμβολή τους στην διαμόρφωση των κοινωνικών, οικονομικών, πολιτιστικών συνθηκών που χαρακτηρίζουν την περιοχή. Αναζητούνται πληροφορίες για τις συνθήκες που διαμορφώθηκαν στο πέρασμα των χρόνων. Παράλληλα, συγκεντρώνουν φωτογραφικό υλικό, αφηγήσεις και μαρτυρίες, με σκοπό να περιγραφούν οι αλλαγές που έχουν συντελεστεί.

Ομάδα Γεωγράφων: Δημιουργεί χάρτες στους οποίους σημειώνονται τα σημεία ενδιαφέροντος, τα χωριά, τα καλλιεργήσιμα εδάφη, τα σημεία ιδιαίτερου κάλλους από γεωφυσική άποψη, τα άγρια ζώα που έχουν καταγραφεί, καθώς και τα ζώα σταβλισμένης κτηνοτροφίας.

Ομάδα Παρατηρητών: Προετοιμάζει το φύλλο παρατήρησης που θα χρησιμοποιήσει στις επιτόπιες επισκέψεις. Σε αυτό καταγράφονται πεδία όπως η αισθητική εικόνα, η καθαριότητα, οι χρήσεις του χώρου και ενδεχόμενες μη αποδεκτές παρεμβάσεις και η φροντίδα του χώρου, ώστε να αποτραπούν καταστροφές (απορρίμματα στα δάση, μπαζωμένες κοίτες ποταμών, εγκαταλειμμένοι αγροί).

Ομάδα Δημοσιογράφων: Διαμορφώνει ερωτήσεις που θα θέσει σε κατοίκους των περιοχών και ειδικά των χωριών που βρίσκονται στα ορεινά ή επαγγελματίες κτηνοτρόφους, ξυλοκόπους και γεωργούς που σχετίζονται με τα σημεία ενδιαφέροντος.

Ομάδα Δημιουργών: Διερευνά διαδικτυακά και συγκρίνει αντίστοιχα σημεία ενδιαφέροντος (βουνά, ποτάμια, γεωπάρκα) άλλων περιοχών καταγράφοντας ομοιότητες και διαφορές ως προς τα κριτήρια που έθεσαν και διερευνούν οι παρατηρητές/τριες.

Σε όλη τη διάρκεια αυτής της φάσης, οι μαθητές/τριες εργάζονται συνεργατικά στις ομάδες και στην ολομέλεια, ανταλλάσσουν ιδέες και δοκιμάζουν διαφορετικούς τρόπους προσέγγισης των ερωτηματολογίων που έχουν δημιουργήσει και καταγραφής των μέσων που θα χρειαστούν για την επίσκεψη στο πεδίο.