Η δράση επιχειρεί να αναδείξει το ρόλο των έξι (6) λιμνών της περιοχής (Μικρή Πρέσπα, Μεγάλη Πρέσπα, Ζάζαρη, Χειμαδίτιδα, Πετρών, Βεγορίτιδα), ως φυσικά οικοσυστήματα, στην οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ζωή του τόπου. Οι μαθητές/τριες, μέσα από βιωματικές και ερευνητικές δράσεις, εργασίες πεδίου και εκπαιδευτικές επισκέψεις, διερευνούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των λιμνών (γεωμορφολογικά στοιχεία, υδρογεωλογικά και υδρολογικά χαρακτηριστικά, ενδιαιτήματα, χλωρίδα και πανίδα, αρχαιολογικό – ιστορικό ενδιαφέρον), ευαισθητοποιούνται για την αναγκαιότητα προστασίας, αντιμετώπισης-αποκατάστασης των προβλημάτων και προώθησης της βιώσιμης διαχείρισης τους.
Διασύνδεση με το:
Οι μαθητές/τριες, αναμένεται να:
αναγνωρίζουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των λιμνών της περιοχής,
περιγράφουν τη δομή και λειτουργία των οικοσυστημάτων των λιμνών και τον ρόλο τους στην οικονομία και την τοπική κοινωνία, την τοπική ιστορία και τον πολιτισμό,
εντοπίζουν τα προβλήματα και τις αιτίες ρύπανσης και υπερεκμετάλλευσης των λιμνών,
προτείνουν λύσεις για τη βιώσιμη διαχείρισή τους,
αναπτύσσουν ικανότητες και συμπεριφορές σεβασμού, ατομικής και συλλογικής ευθύνης για την ποιότητα του περιβάλλοντος,
συνεργάζονται δημιουργικά,
συλλέγουν δεδομένα,
αναλύουν – ερμηνεύουν τα ερευνητικά ευρήματά τους,
τα κοινωνούν στο ευρύτερο κοινό,
αναλαμβάνουν συλλογικές δράσεις.
Αρχικά, οι μαθητές/τριες συζητούν σχετικά με τις λίμνες της Φλώρινας, για την ενεργοποίηση του ενδιαφέροντος τους και την ανίχνευση των προγενέστερων γνώσεών τους.
Ο/Η εκπαιδευτικός θέτει το ερώτημα: «Τι γνωρίζουμε για τις λίμνες της Φλώρινας;».
Οι απόψεις και οι ιδέες των μαθητών/τριών καταγράφονται στην 1η στήλη του διαγράμματος KWLH.
Στη συνέχεια, ορίζουν την έννοια «λίμνη» με το μοντέλο Frayer.
Ακολουθεί προβολή και ανάλυση βίντεο/ντοκιμαντέρ για τις λίμνες της Φλώρινας και παρατήρηση αντίστοιχων φωτογραφιών από τις λίμνες.
Οι μαθητές/τριες σε ομάδες καταγράφουν σε φύλλο εργασίας τα στοιχεία που τους προκαλούν εντύπωση ή απορίες και θα ήθελαν να μάθουν γι’ αυτά.
Επιλέγουν την λίμνη που θα επικεντρωθεί η έρευνά τους.
Ο/Η εκπαιδευτικός θέτει το ερώτημα: «Τι θέλουμε να μάθουμε;».
Τα ερωτήματα των μαθητών/τριών καταγράφονται στη 2η στήλη του διαγράμματος KWLH και ομαδοποιούνται σε ενότητες, που καθοδηγούν την περαιτέρω έρευνα: χαρακτηριστικά της επιλεγόμενης λίμνης, περιβαλλοντικά προβλήματα, οικονομική, κοινωνική και πολιτισμική ζωή και αρχαιολογικά ευρήματα.
Με βάση τις θεματικές ενότητες της έρευνας δημιουργούνται ομάδες εργασίας και κατανομή των μαθητών/τριών σε αυτές (Γεωλόγοι, Περιβαλλοντολόγοι, Δημοσιογράφοι, Ιστορικοί- Αρχαιολόγοι). Επιπλέον γίνεται κατανομή ρόλων και εργασιών.
Κάθε ομάδα αναλαμβάνει μία θεματική ενότητα προς διερεύνηση αξιοποιώντας τις καταγραφές της 2ης στήλης του διαγράμματος KWLH.
Οι μαθητές/τριες στις ομάδες συζητούν και συναποφασίζουν σχετικά με το: Τι ψάχνουμε; Από πού θα βρούμε πληροφορίες; Ποιοι θα κάνουν τι; Τι θα φτιάξουμε για την παρουσίαση των ευρημάτων; Ποιος ο τίτλος της εργασίας;
Ανάλογα με τους στόχους, το θέμα και τις δραστηριότητες της κάθε ομάδας οι μαθητές/τριες εργάζονται συνεργατικά και πραγματοποιούν:
Αναζήτηση πληροφοριών (προφορικές, έντυπες, διαδικτυακές, ψηφιακές πηγές, παρατήρηση και ανάλυση χαρτών – χρήση GIS/Google Earth).
Δημιουργία ερωτηματολογίων για έρευνα πεδίου, συνεντεύξεων και φύλλων εργασίας.
Επαφή με φορείς και ειδικούς για υποστήριξη και συνεργασία (π.χ. Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Πρεσπών, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Βεύης-Μελίτης, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καστοριάς, Εταιρεία Προστασίας Πρεσπών, ΠΕΕΚΠΕ).
Ειδικότερα:
Η ομάδα των Γεωλόγων διαμορφώνει ερωτήσεις που θα τις θέσει σε ειδικούς σχετικά με τα γεωμορφολογικά στοιχεία, υδρογεωλογικά και υδρολογικά χαρακτηριστικά της λίμνης.
Η ομάδα των Περιβαλλοντολόγων διαμορφώνει φύλλα εργασίας για την έρευνα πεδίου σχετικά με τα ενδιαιτήματα, χλωρίδα, πανίδα, ανθρώπινες παρεμβάσεις και περιβαλλοντικά προβλήματα.
Η ομάδα των Δημοσιογράφων διαμορφώνει ερωτήσεις που θα θέσει σε κατοίκους ή επαγγελματίες που σχετίζονται με την λίμνη.
Η ομάδα των Ιστορικών-Αρχαιολόγων διερευνά υλικό στο διαδίκτυο και βιβλιοθήκες σχετικά με την ιστορία-μυθολογία και τα αρχαιολογικά ευρήματα που σχετίζονται με την λίμνη και διαμορφώνει φύλλο παρατήρησης και καταγραφής δεδομένων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος για την έρευνα πεδίου.
Στη συνέχεια, οι ομάδες επισκέπτονται οργανωμένα την λίμνη της επιλογής τους για παρατήρηση και καταγραφή, φωτογράφηση, ηχογράφηση, βιντεοσκόπηση, εργασία πεδίου, συνεντεύξεις με κατοίκους, επαγγελματίες και ειδικούς.
Στη φάση αυτή, οι ομάδες, επιστρέφοντας στην τάξη, οργανώνουν, επεξεργάζονται το υλικό τους, αναλύουν και ερμηνεύουν τις καταγραφές των γεωγραφικών, περιβαλλοντικών, κοινωνικών, πολιτισμικών και οικονομικών δεδομένων.
Στην ολομέλεια διατυπώνουν απόψεις, επιχειρηματολογούν και καταγράφουν τις θετικές πολιτικές και πρακτικές βιώσιμης διαχείρισης και ανάπτυξης που ήδη εφαρμόζονται και θα μπορούσαν να ενισχυθούν (βιολογικές καλλιέργειες, ήπια ανάπτυξη τουρισμού, ένταξη των περιοχών σε συνθήκες περιβαλλοντικής προστασίας), όσο και τις πολιτικές και τις πρακτικές μη βιώσιμης διαχείρισης και ανάπτυξης που θα πρέπει να εκλείψουν (ρύπανση νερού, ευτροφισμός, χρήση λιπασμάτων και χημικών, υπεραλιεία, υπεράντληση).
Στη συνέχεια, προτείνουν παρεμβάσεις για τη βιώσιμη διαχείριση και ανάπτυξη της λίμνης επιλογής τους.
Οι προτάσεις θα ενταχθούν σε ένα τρίπτυχο έντυπο που θα επιμεληθούν οι ομάδες και θα διανεμηθεί στους γονείς, στους πολίτες και στους ΟΤΑ.
Συζητούν και συναποφασίζουν το περιεχόμενο και το φωτογραφικό υλικό της στήλης κάθε ομάδας που θα συμπεριληφθεί στο τρίπτυχο, όπως και το εξώφυλλο.
Αιτούνται στην Διεύθυνση της σχολικής τους μονάδας την παραγωγή του εντύπου.
Επίσης, συζητούν και συναποφασίζουν τους κανόνες συμπεριφοράς του/της επισκέπτη/τριας (μάζεμα σκουπιδιών, χρήση παρατηρητηρίων άγριας πανίδας, αποφυγή όχλησης ζώων, αποφυγή κοψίματος φυτών, συμμόρφωση με τους κανόνες αλιείας, συμμόρφωση με τους κανόνες κολύμβησης, χρήση κατάλληλων ρούχων και παπουτσιών για τις πεζοπορίες κτλ). Η καταγραφή των κανόνων συμπεριφοράς συμπεριλαμβάνονται σε υπόμνημα προς εκπρόσωπο της τοπικής κοινότητας, με την πρόταση να τοποθετηθούν QR code σε σημεία της λίμνης που θα υποδειχθούν για την ενημέρωση των επισκεπτών/τριών.
Συζητούν και συναποφασίζουν την οργάνωση εκδήλωσης για γονείς και τοπική κοινωνία, καθώς και την ανάρτηση υλικού στο σχολικό ιστολόγιο.
Στη φάση αυτή, οι ομάδες επιμελούνται την παραγωγή του τρίπτυχου εντύπου.
Στη συνέχεια, την Ημέρα Περιβάλλοντος διανέμουν το έντυπο σε πολίτες και φορείς των ΟΤΑ για την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας.
Επιπλέον, παρουσιάζουν τους κανόνες συμπεριφοράς του επισκέπτη σε αρμόδιο εκπρόσωπο της τοπικής αρχής και τοποθετούν στα συμφωνημένα σημεία που έχουν υποδειχθεί QR code.
Για την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας στην τάξη και στο σχολείο, υλοποιείται εκδήλωση για τους γονείς και την τοπική κοινωνία.
Κάθε ομάδα οργανώνει και παρουσιάζει το έργο της:
Η ομάδα των Γεωλόγων παρουσιάζει τις εξελίξεις σχετικά τα γεωμορφολογικά στοιχεία, υδρογεωλογικά και υδρολογικά χαρακτηριστικά της λίμνης στην πάροδο του χρόνου.
Η ομάδα των Περιβαλλοντολόγων παρουσιάζει τις διαπιστώσεις της σχετικά με τα ενδιαιτήματα, χλωρίδα, πανίδα, ανθρώπινες παρεμβάσεις, περιβαλλοντικά προβλήματα και προτάσεις βιώσιμης διαχείρισης και ανάπτυξης της λίμνης.
Η ομάδα των Δημοσιογράφων διαβάζει αποσπάσματα και ομαδοποιημένα δεδομένα από τις συνεντεύξεις σε κατοίκους ή επαγγελματίες που σχετίζονται με την λίμνη.
Η ομάδα των Ιστορικών-Αρχαιολόγων αφηγούνται ιστορίες και μυθολογίες που σχετίζονται με την λίμνη και τα αρχαιολογικά ευρήματα.
Διανέμουν το τρίπτυχο έντυπο και ενημερώνουν για τους κανόνες συμπεριφοράς του επισκέπτη και τα σημεία τοποθέτησης QR code.
Αναρτούν υλικό στο σχολικό ιστολόγιο.
Για τον αναστοχασμό των μαθητών/τριών γίνεται συζήτηση σχετικά με το: Τι μάθαμε; Πώς το μάθαμε; Τι θα μπορούσαμε να κάνουμε αλλιώς; Πώς συνεργαστήκαμε στην ομάδα; Τι μας δυσκόλεψε;
Οι σκέψεις των μαθητών/τριών καταγράφονται στις αντίστοιχες στήλες του διαγράμματος KWLH.
Παράλληλα, καλούνται να αναστοχαστούν για τον ρόλο της εκπαίδευσης στη διαφύλαξη των λιμνών, εκφράζοντας τις σκέψεις τους με μια λέξη σε ένα συννεφόλεξο.
Συνάμα, δημιουργούν ένα «ψηφιακό ημερολόγιο» εμπειριών και συναισθημάτων από τη δράση.\
Τέλος, καταθέτουν προτάσεις για μελλοντικές δράσεις/προγράμματα.
